Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.

Biografia

Roosevelt Franklin Delano

Roosevelt [rọuzəwelt]
Franklin Delano Wymowa, ur. 30 I 1882, Hyde Park k. Nowego Jorku, zm. 12 IV 1945, Warm Springs (stan Georgia),
amerykański polityk, prawnik, demokrata, prezydent Stanów Zjednoczonych.
Cytat
Nowy ład dla narodu amerykańskiego
(z przemówienia na Kowencji w Chicago, 2 VII 1932)
Kalendarium
30 I 1882
urodził się w Hyde Park k. Nowego Jorku
1905
ożenił się z Anną Eleonorą Roosevelt
1911–13
senator stanowy w Nowym Jorku
1919
uczestnik paryskiej konferencji pokojowej
1929–33
gubernator stanu Nowy Jork
1933–1945
prezydent Stanów Zjednoczonych (cztery kadencje)
1941
pomysłodawca Lend-Lease Act i współautor Karty atlantyckiej
12 IV 1945
zmarł w Warm Springs (stan Georgia)
Urodził się 30 I 1882 w Hyde Park koło Nowego Jorku. Był spokrewniony z Theodorem, jego żoną była Anna Eleanor, bratanica Theodora. Studiował na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge i Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Po studiach początkowo praktykował prawo, a od 1910 zajął się polityką.
Senator i gubernator
W 1911–13 był senatorem stanowym w Nowym Jorku; zwolennik programu społeczno-ekonomicznego reform ery postępu, rozbudowy floty, silnej prezydentury i aktywnej polityki zagranicznej USA. W 1917 poparł decyzję prezydenta T.W. Wilsona o przystąpieniu USA do I wojny światowej; 1919 był uczestnikiem paryskiej konferencji pokojowej, poparł uczestnictwo USA w Lidze Narodów. Poważna choroba (polio), w rezultacie której latem 1921 został częściowo sparaliżowany, wyeliminowała go na kilka lat z życia publicznego. Począwszy od 1924 zaczął powoli wracać na scenę polityczną; 1929–33 był gubernatorem stanu Nowy Jork, zwolennikiem regulacji wymiaru godzin roboczych dla kobiet i dzieci, ubezpieczeń na wypadek bezrobocia i rozwoju robót publicznych; w okresie wielkiego kryzysu gospodarczego był pierwszym gubernatorem, który wprowadził (1931) program stanowej pomocy socjalnej. W 1932 kandydat na prezydenta USA z ramienia Partii Demokratycznej, w trakcie kampanii wyborczej wysunął hasło Nowego Ładu.
Wybrany na prezydenta
Roosevelt był prezydentem w latach 1933–45, jedynym w historii USA wybranym na 4 kolejne kadencje i jednym z najpopularniejszych prezydentów w dziejach kraju. Prowadząc politykę zwiększonej ingerencji władz federalnych w gospodarkę, stworzył nowoczesny typ prezydentury, informując społeczeństwo amerykańskie w cotygodniowych pogadankach radiowych o rezultatach walki z kryzysem. W sferze polityki zagranicznej rozwinął politykę dobrego sąsiedztwa z krajami Ameryki Łacińskiej, opartą na zasadach nieinterwencji i równouprawnienia; 1933 nawiązał stosunki dyplomatyczne z ZSRR; kontynuator polityki izolacjonizmu, doprowadził do uchwalenia 1935–39 czterech ustaw o neutralności. Po wybuchu II wojny światowej 1939 potwierdził neutralność USA; od 1940 zwolennik bliskiej współpracy z Wielką Brytanią oraz zawiązania koalicji antyhitlerowskiej. W 1941 był pomysłodawcą Lend-Lease Act oraz współautorem Karty Atlantyckiej. Wobec nasilenia się 1941 w USA napięć rasowych doprowadził do uchwalenia ustawy o równości w zatrudnieniu w przemyśle zbrojeniowym.
II wojna światowa, wielka trójka
Po przystąpieniu USA do II wojny światowej był rzecznikiem ścisłej współpracy przeciwko państwom Osi, odgrywając dużą rolę w kształtowaniu planów militarnych i dyplomatycznych aliantów; zwolennik i inicjator osobistych kontaktów z sojusznikami, zwłaszcza z W. Churchillem i J. Stalinem, uczestniczył we wszystkich najważniejszych konferencjach międzynarodowych tego okresu: 1943 w Casablance, Kairze i Teheranie, 1944 w Quebecu, 1945 w Jałcie; współtwórca i zwolennik powołania do życia Organizacji Narodów Zjednoczonych. Polityka Roosevelta wobec Polski w końcowym okresie II wojny światowej była podporządkowana priorytetowemu dla USA celowi utrzymania sojuszu militarnego i poprawnych stosunków z ZSRR; spowodowało to jego milczacą zgodę na objęcie Polski sferą sowieckich wpływów (zwłaszcza wobec opanowania terytorium Polski przez Armię Czerwoną); niewielkim sukcesem tej polityki było uzyskanie zgody Stalina na utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i zapowiedź przeprowadzenia (wg sprecyzowanych bliżej zasad, z wiarą w dobrą wolę Stalina) wolnych wyborów w Polsce. Zmarł 12 IV 1945 w Warm Springs (stan Georgia).
Ocena prezydentury
Roosevelt na trwałe zmienił stosunki wewnętrzne w Stanach Zjednoczonych, wprowadzając i rozwijając koncepcję państwa opiekuńczego (w okresie Nowego Ładu); ponadto przekształcił społeczny wizerunek Partii Demokratycznej oraz charakter tej partii, z konserwatywnej i wyrażającej interesy ludzi zamożnych w ugrupowanie widziane jako partia liberalna, wyrażająca interesy ludzi z klas niższych, w tym także mniejszości rasowych. W odniesieniu do spraw polityki międzynarodowej, Roosevelt na trwałe „zakotwiczył” Stany Zjednoczone w polityce światowej: z uwagi na ich militarny udział w wojnie światowej; ze względu na ich udział (jeszcze w okresie wojny) w konferencjach międzynarodowych, w czasie których podejmowano strategiczne decyzje dotyczące terytorialnego i politycznego kształtu powojennego świata, a także przez zgłoszenie i wypracowanie w czasie wojny modelu nowej organizacji światowej i złączenie jej losów z polityką amerykańską (konferencja założycielska na terenie USA).
Ze względu na styl sprawowania prezydentury Roosevelt zaznaczył się jako pierwszy tzw. komunikator społeczny, a zatem przywódca, który przywiązuje dużą rolę do utrzymania kontaktu ze społeczeństwem w codziennej działalności. Oceniany w połowie lat 90. przez historyków, zajmował trzecią (po A. Lincolnie i T. Jeffersonie) pozycję wśród najpopularniejszych prezydentów amerykańskich.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.

Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.

Biografie, życiorysy, losy oraz historie ważnych dla społeczeństwa ludzi, takich jak pisarze, sportowcy, naukowcy, muzycy, aktorzy, politycy. Ciekawostki o znanych oraz popularnych ludziach, informacje o ich życiu prywatnym i dorobku zawodowym.