 Ford
Henry Ford, urodzony 30 lipca 1863 r., należy do jednych z najważniejszych postaci w historii motoryzacji, mimo iż pierwszy przez niego skonstruowany samochód ujrzał światło dzienne stosunkowo późno. Jednak już od najmłodszych lat widać było u niego pasję do nowoczesnych technologii.
W 1878 r. skonstruował swój pierwszy silnik parowy, rok później wyjechał do pracy do Detroit i od 1891 r. pracował jako inżynier w Edison Illuminating Comp., gdzie wkrótce awansował na głównego inżyniera.
Jednocześnie ciągle eksperymentował z silnikami spalinowymi i w 1896 r. powstaje jego pierwszy pojazd mechaniczny – kwadrycykl – którym nocą, 4 czerwca wyrusza w pierwszą przejażdżkę. 3 lata później zakłada własną firmę – Detroit Automobile Comp., która przetrwała tylko rok, podobnie jak jego druga firma. Ford jednak nie rezygnuje i tworzy w 1903 r. wraz z 11 inwestorami kolejną spółkę – Ford Motor Company. Sam posiada w niej jedynie 25,5% akcji, jest wiceprezesem i jednocześnie głównym inżynierem. Największym udziałowcem jest magnat węglowy z Detroit, Alexander Malcolmson. W 1906 r. Ford jednak zwiększa swoje udziały do 58,5% i zastępuje na stanowisku prezesa firmy Johna S. Gray’a, bankiera z Detroit. W 1919 r., wspólnie z synem Edselem, odkupuje pozostałe akcje przedsiębiorstwa za ponad 105 mln dolarów i przekazuje synowi stanowisko prezesa.
Początki firmy są dosyć trudne. Zatrudnione 10 osób produkują tylko kilka aut dziennie z części dostarczonych na zamówienie z innych fabryk. Pierwszy samochód marki Ford – Model A - sprzedany został 20 lipca 1903 r., a więc miesiąc po założeniu firmy. W ciągu pierwszych pięciu lat istnienia firmy powstają różne modele, oznaczane kolejnymi literami alfabetu. Spory sukces odnosi 4-cylindrowy model N, który kosztował 500 dolarów. Niewypałem z kolei okazał się dużo większy, luksusowy model K, kosztujący 2.500 dolarów. W 1907 r. po raz pierwszy pojawiło się logo firmy w kształcie owalu. Początkowo było ono stosowane przede wszystkim przez brytyjskich przedstawicieli Forda. Jednak stało się na tyle popularne, iż po licznych zmianach przetrwało do dzisiaj.
Pierwszym prawdziwym hitem sprzedaży okazuje się Ford T, debiutujący w 1908 r. W ciągu 19 lat wyprodukowano aż 15.458.781 egzemplarzy tego auta. Tak duży popyt na całym niemal świecie spowodował, iż Ford, jako pierwszy producent samochodów, wprowadził produkcję taśmową (1913), dzięki której co dziesięć sekund z linii zjeżdżał gotowy samochód. To pozwoliło na dalszy wzrost sprzedaży oraz obniżkę jego ceny do 260 dolarów. Ford T po bardzo preferencyjnej cenie oferowany był wszystkim pracownikom przedsiębiorstwa. Był to samochód bardzo łatwy w obsłudze, utrzymaniu i prowadzeniu nawet w trudnych warunkach drogowych. W 1914 r. połowę światowej produkcji stanowiły Fordy, a firma stała się największym producentem samochodów. Już rok później świętowano wyprodukowanie milionowego auta. Jednak, o ile w przypadku innych firm, można mówić o wielu różnych modelach, to u Forda wytwarzany był tylko jeden model i, co gorsza, prawie w ogóle nie był modernizowany. Rosnąca konkurencja spowodowała, iż wkrótce Ford traci pozycję lidera na rzecz koncernu General Motors. W tym czasie rocznie produkowano 2 miliony egzemplarzy modelu T, a w 1924 r. wyprodukowany 10-milionowe auto. W 1917 r. na bazie tego modelu powstał model TT, czyli pierwsza mała ciężarówka Forda.
Następcą modelu T był nowy Ford A, z silnikiem czterocylindrowym i trzybiegową skrzynią biegów. Był bardziej luksusowy i oferował lepsze osiągi, lecz był także znacznie droższy w eksploatacji. Mimo to do 1931 r. z taśm zjechało ponad 4,3 mln sztuk tego modelu.
W 1931 r. pojawił się kolejny model Forda, który także odniósł sukces rynkowy. Ford V8 z silnikiem o pojemności 3,6 litra pozwalał na bardziej dynamiczną jazdę. Ford zastosował tu innowacyjną technologię odlewania silnika, co pozwoliło firmie masowo produkować tak duże, ośmiocylindrowe jednostki napędowe. W 1931 r. Ford świętuje wyprodukowanie 20-milionowego auta, a w 37 r. 25-milionowego. W tym samym czasie (1932) w Europie pojawił się, pierwszy przygotowany specjalnie na ten rynek, model Y, zwany potocznie Eight. Było to małe auto z niewielkim silnikiem o mocy 8 KM. Co ciekawe, na głównym rynku europejskim dla Forda w tych czasach – w Wlk. Brytanii, na bazie tego modelu były budowane auta aż do końca lat pięćdziesiątych.
Okres II wojny światowej to oczywiście produkcja na potrzeby wojska. Pierwsze auto dla amerykańskiej armii powstaje w 1941 r. (Ford GPW), a od lutego 1942 r. wstrzymana zostaje produkcja cywilna, wszystkie fabryki produkują na rzecz wojska. Do końca wojny zakłady Forda opuszcza m.in. 8,6 tys. bombowców, 278 tys. jeepów oraz 57 tys. silników samolotowych.
Produkcja samochodów osobowych rusza w 1947 r. i już w 1949 r. pojawia się pierwszy powojenny model. Do ważnych modeli tego okresu należą także Thunderbird (1954), Edsel (1957) – model na cześć syna Henry’ego Forda ze średniej półki cenowej oraz Ford Mustang (1964). Ten sportowy model zyskuje bardzo szybko dużą popularność, w ciągu niecałych dwóch lat wyprodukowano milion egzemplarzy tego modelu. W 1973 r. pojawia się druga generacja Mustanga.
Od początku istnienia firmy, dużą rolę Ford przykładał do rynków zagranicznych, gdzie nie tylko sprzedawano Fordy, ale i je wytwarzano. Pierwsza zagraniczna fabryka Forda powstała już w 1904 r. w Kanadzie. Do Europy Ford dociera w 1908 r. – na początku do Francji, rok później do Wlk. Brytanii. W Ameryce Południowej Ford otwiera pierwszą swoją fabrykę w 1916 w Argentynie, a w 1919 w Brazylii. Na kontynencie australijskim filia Forda działa od 1925 r., a początek sprzedaży w Azji (Chiny, Tajlandia) datuje się na 1913 r. Co ciekawe, poszczególne filie Forda na różnych kontynentach, a nawet w różnych krajach odznaczały się bardzo dużą niezależnością. Powstawały różne modele, często typowe tylko dla danego rynku.
Pierwsza europejska fabryka powstała w 1911 r. w Manchester, a w 1926 uruchomione zostają zakłady montażowe w Berlinie, które działają jednak tylko do 1931 r. W tym też roku powstaje największa na Starym Kontynencie fabryka w Dagenheim, a także w Kolonii. Pomiędzy największymi rynkami europejskimi istnieje spora odrębność. W Anglii np. powstają modele Perfect, Anglia czy Consul, w Niemczech Rheinland czy Eifel, zaś we Francji Comete, Vedette czy Versailles. W 1928 r. powstaje Ford of Britain, który ma zarządzać działalnością Forda w Europie, jednak niemieckie zakłady przemianowane na Ford-Werke nie chcą ulec brytyjskim rządom. Zacieśnienie współpracy pomiędzy zakładami w Wlk. Brytanii i Niemczech następuje dopiero w latach 60-tych, w 1967 r. powstaje Ford of Europe z siedzibą jednak w Niemczech. W 1970 r. powstaje jedna z najnowocześniejszych i największych fabryk Forda w niemieckim Saarlouis.
W 1970 r. rusza produkcja jednego z najważniejszych modeli Forda na europejskim rynku – Escorta, zaś w 1976 – Fiesty. W 1978 r. łączna produkcja Forda przekracza 150 milionów pojazdów, a w 1996 r. 250 mln. Do najważniejszych modeli drugiej połowy ubiegłego wieku na rynku amerykańskim należał Ford Taurus (1985 - 2006) oraz pickupy serii F. W 1993 roku debiutuje Ford Mondeo, a rok później Contour – jego odpowiednik na rynku amerykańskim. W 1998 w sprzedaży pojawia się Focus, jeden z nielicznych modeli, który trafił i do Europy, i do Stanów Zjednoczonych. Ford współpracuje też z innymi producentami motoryzacyjnymi. W 1988 nawiązuje spółkę z Nissanem, której celem jest projektowanie, wytwarzanie silników oraz produkcja minivanów w USA, zaś w 1991 powstaje spółka AutoEuropa z Volkswagenem, której owocem są produkowane od 1995 r. vany Galaxy i Sharan.
Ford Motor Company to jednak nie tylko samochody marki Ford. W 1922 roku Ford kupuje założoną pięć lat wcześniej firmę Lincoln Motor Co za 8 mln dolarów. Samochody marki Lincoln są od początku najbardziej ekskluzywnymi i reprezentatywnymi modelami w gamie Forda, oferowanymi jednak wyłącznie na rynku amerykańskim. Nieco niżej pozycjonowane są za to, ale wyżej niż Fordy, auta marki Mercury. Marka ta została stworzona i wprowadzona na rynek w 1938 roku. Każdy model ma swój odpowiednik wśród modeli Forda, dzieli z nim większość rozwiązań technologicznych. W 1979 r. Ford kupuje 25% akcji Mazdy, a w 1996 r. dokupuje kolejny pakiet i ma już łącznie 33,5% akcji. W 1987 roku staje się większościowym udziałowcem w firmie Aston Martin (75% akcji), a dwa lata później do grupy Forda dołącza Jaguar za kwotę 2,5 mld dolarów. Ostatnie dwa lata ubiegłego tysiąclecia to kolejne dwa zakupy – w 1999 r. Volvo (oddziału produkującego auta osobowe) za 6,45 mld USD oraz w 2000 marki Land Rover od BMW Group. W 1999 roku założona została Premier Auto Group, w skład której wchodzą Aston Martin, Jaguar, Lincoln i Volvo. Gorsze wyniki finansowe, słabsza sprzedaż bardziej luksusowych marek, spowodowała, że Ford powoli wycofuje się z niektórych marek. W 2007 sprzedany został Aston Martin międzynarodowemu konsorcjum za niecały miliard dolarów, zaś na początku 2008 indyjski koncern motoryzacyjny Tata Motors przejął udziały w brytyjskich markach Jaguar oraz Land Rover.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
