Dlaczego Babia Góra

Babiogórski Park Narodowy to park, w którym możemy zobaczyć niemal całe spektrum piętrowej roślinności, od regla dolnego po piętro alpejskie. Taki układ roślinności możemy zobaczyć poza Babią Górą jedyne w Tatrach. Dominującym elementem parku jest oczywiście „Królowa Beskidów” Babia Góra, zwana również Górą Diabła. Nazwa ta pochodzi z przekazów, w których mowa, że na jej szczycie czarownice miały swoje zloty. Z oddali, perspektywy sam masyw jest piękny, dominujący w krajobrazie, majestatyczny.  

Więcej o Babiej Górze

Zbocza masywu porośnięte są licznymi gatunkami drzew (jodły, świerki, buczyny), często są to starodrzewy, będące częścią Puszczy Karpackiej. Nadaje to temu masywowi piękny wygląd, zwłaszcza w okresie jesiennym, kiedy to wędrującym ukazuje się cała paleta barw. Wspomniane powyżej starodrzewy występują w licznych skupiskach. Jednym z nich jest Knieja Czatożańska pod Czarną Halą. W kniei tej możemy zaobserwować drzewa, których wiek sięga trzystu lat. Największe okazy mają do 36 metrów wysokości oraz mierzą nawet trzy metry obwodu. Podchodząc w górę obserwujemy kolejne pietra roślinności. W górnym reglu zobaczyć można miedzy innymi okrzyn jeleni, jest on symbolem parku i jego występowanie jest ograniczone tylko do niego, rogownicę alpejską, kosodrzewiny. Jeszcze wyżej gołoborza i osuwiska. Spośród zwierzyny wymienić możemy bardzo rzadkie dzikie koty - Rysie, ptaki - Płochacza z rodziny wróblowatych czy Pluszcza.   Babia Góra równie pięknie prezentuje się zimą, otulona śniegiem niczym w najdroższe futro oraz wiosną, kiedy to przyroda budzi się dopiero do życia, a sam ośnieżony jeszcze szczyt spogląda na to wszystko.   

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Zwiedzaj razem z Grupa Media Informacyjne

Zawoja – najdłuższa wieś w Polsce. Położona jest w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zawoja, na południu kraju przy granicy ze Słowacją. Jest siedzibą gminy, Babiogórskiego Parku Narodowego i jedną z głównych osad Górali Babiogórców.
Miejscowość letniskowa i turystyczna będąca punktem wypadowym na Babią Górę, pasmo Policy i Jałowca.

Położenie

Położona jest u stóp Babiej Góry (1725 m), w dolinie rzeki Skawica oraz na stokach pasm górskich zaliczanych do dwóch regionów geograficznych – do Beskidu Żywieckiego (Pasmo Babiogórskie) i Beskidu Makowskiego (Pasmo Przedbabiogórskie, czyli Jałowieckie).

Podział

Zawoja jest najdłuższą (ok. 18 km) i największą pod względem powierzchni (100,78 km²) wsią w Polsce.
W obrębie wsi Zawoja istnieje 6 sołectw: Zawoja Górna, Zawoja Centrum, Zawoja Przysłop, Zawoja Dolna, Zawoja Mosorne, Zawoja Wełcza.

Pochodzenie nazwy

Nazwa wsi wywodzi się od wołoskiego słowa zavoi i oznacza zakole rzeki (rum. zăvoiu, lm. zăvoie, por. Zăvoi) lub las nad rzeką.

Historia

Zawoja i leżąca niżej Skawica, której część początkowo stanowiła, leżą w dolinie rzeki Skawicy niosącej wody spod Babiej Góry do Skawy. Pierwsze wzmianki o Skawicy jako o wsi pochodzą sprzed roku 1593. W roku 1646 w dokumentach lustracyjnych starostwa lanckorońskiego występuje wzmianka o nowo założonej Zawoje jako wsi wolnej od pańszczyzny. Kolejne wzmianki o Zawoi pochodzą z księgi dochodów proboszczowskich ze wszystkich wsi wchodzących w skład parafii makowskiej. Pod rokiem 1689 widnieje tam Gorna Skawicza alias Zawoja, zaś pod rokiem 1700 wieś Zawoia na Skawiczy.

Dzisiejsze tereny Skawicy i Zawoi stanowiły część starostwa lanckorońskiego i pozostawały we władaniu kolejnych dzierżawców królewszczyzny[15] (Lanckorońskich do 1512 roku, Jarosławskich, Wolskich do 1578, Bekieszów do 1590, Zebrzydowskich do 1676, Słuszków do 1700, Myszkowskich do 1703, wreszcie Komorowskich[16], Wielopolskich do 1774). Odrębną miejscowością Zawoja jest od 31 sierpnia 1836 roku.

Po I rozbiorze i śmierci ostatniego starosty lanckorońskiego w 1774 królewszczyznę przejął skarb austriacki[18], który w 1839 roku sprzedał ją hrabiemu Filipowi Saint-Genois d’Anneaucourt. Wkrótce w Zawoi powstała kuźnica (ośrodek hutniczy żelaza złożony z 2 pieców i młota wodnego), związana z istniejącą w latach 1845–1863 Hutą Maurycy w Makowie Podhalańskim. W 1847 roku okolicę nawiedził głód, który doprowadził do powstania ognisk tyfusu i cholery.

Likwidacja serwitutów do pastwisk i poboru drewna w lasach w 1853, doprowadziła do utraty połowy terenów wypasowych, nastąpił upadek gospodarki szałaśniczej.

W 1878 roku Habsburgowie żywieccy wykupili Zawoję od Maurycego, syna hrabiego Saint Genois d’Anneaucourt, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, zagrożeni parcelacją, przekazali ją w 1924 roku Akademii Umiejętności. Od roku 1928 staraniem powstałej Komisji Klimatycznej miejscowość zaczęła nabierać charakteru letniskowego.

W ramach eksploatacja lasów górskich w XIX wieku w Zawoi Wilcznej powstała fabryka zapałek i tartak parowy.

W 1954 r. utworzono Babiogórski Park Narodowy, którego siedzibę zlokalizowano początkowo w Zawoi Markowej.

W latach 1945–1991 funkcjonowała w Zawoi strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. 16 maja 1991 strażnicę przejęła Straż Graniczna.
W latach 1975–1998 Zawoja należała administracyjnie do województwa bielskiego.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

- Kościół parafialny pw. św. Klemensa.
- Obiekt z roku 1888 – powstały w miejscu starszego, małego kościoła. Zbudowano go na planie krzyża. Sufit i chór wspierają żelazne słupy. W osi posiada on czworoboczną wieżę pełniącą rolę dzwonnicy oraz dwie sygnaturki na kalenicy dachu. Polichromię w kościele wykonało w 1930 roku dwóch artystów krakowskich: Zygmunt Milli i Marian Arczyński. Ołtarze – poza barokowym ołtarzem Matki Boskiej – wykonane są w stylu renesansowym[24].
- kapliczka św. Jana Chrzciciela;
- stara karczma nr 121 a;
- dawny budynek nadleśnictwa nr 1028 oraz budynek gospodarczy;
- dom nr 467 z oborą;
- zespół budownictwa drewnianego na Markowych Rówienkach;
- Markowe Rówienki – dawne schronisko;
- budynek mieszkalno-gospodarczy nr 776.

Turystyka

W Zawoi znajduje się wiele stacji narciarskich. Ośrodek Turystyczno-Narciarski Mosorny Groń, z koleją linową, z czteroosobowymi krzesełkami oraz trasą narciarską, posiada licencję FIS na rozgrywanie krajowych i międzynarodowych zawodów narciarskich.
Diabli młyn, akwarela namalowana przez Henryka Grombeckiego w 1925 roku w Warszawie na podstawie studium wykonanego w Zawoi

Piesze szlaki turystyczne

- szlak turystyczny czarny Zawoja Dolna – Zawoja Przysłop – Sucha Beskidzka dw. PKP
- szlak turystyczny czerwony Zawoja Centrum – Przełęcz Przysłop – Zawoja Przysłop – Sucha Beskidzka dw. PKP
- szlak turystyczny zielony Stryszawa Górna – Siwcówka – Przełęcz Kolędówki – Zawoja Centrum – Przełęcz Kucałowa – Chorążowa
- szlak turystyczny niebieski Zawoja Mosorne – dojście do szlak turystyczny żółty pod Mosornym Groniem – dojście do szlak turystyczny zielony jw.
- szlak turystyczny żółty Zawoja Wilczna – Mosorny Groń – Cyl Hali Śmietanowej
- szlak turystyczny niebieski Zawoja Wełcza – Jałowiec – Przełęcz Cicha – Lachowice
- szlak turystyczny czarny Zawoja Wełcza – Zawoja Składy
- szlak turystyczny żółty Zawoja Widły – Zawoja Składy – Zawoja Czatoża – Markowe Szczawiny – Perć Akademików – Babia Góra
- szlak turystyczny czarny Przełęcz Jałowiecka – Zawoja Czatoża – Magurka – przełęcz pod Małą Mędralową – Krzyżówki – Korbielów – Przełęcz Glinne
- szlak turystyczny zielony Zawoja Widły – Zawoja Składy – Zawoja Markowa – Markowe Szczawiny
- szlak turystyczny niebieski Zawoja Czatoża – Zawoja Markowa – Stary Groń – Zawoja Policzne – Przełęcz Krowiarki
- szlak turystyczny czarny Zawoja Wilczna – Markowe Szczawiny

Atrakcje turystyczne

- Kościół Świętego Klemensa
- Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego
- Klasztor Karmelitów Bosych na Przysłopie
- Elektrownia wiatrowa na Przysłopie
- Ośrodek Turystyczno-Narciarski Mosorny Groń w Zawoi z koleją linową na Mosorny Groń
- Trzy piwniczki i dzwonnica loretańska
- Ścieżki edukacyjne Babiogórskiego Parku Narodowego
- Schronisko PTTK na Markowych Szczawinach
- Skansen im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej
- Centrum Górskie „Korona Ziemi” – multimedialne muzeum górskie
- 2 kwietnia 1969 na północnym stoku Policy rozbił się samolot An-24 PLL LOT. W katastrofie zginęły 53 osoby (47 pasażerów i 6 członków załogi). Nikt nie ocalał. Zdarzenie upamiętnia pomnik na szczycie góry, wystawiony w jego 40. rocznicę.

Gospodarka

W Zawoi znajdują się liczne stolarnie.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Babiogórski Park Narodowy to park, w którym możemy zobaczyć niemal całe spektrum piętrowej roślinności, od regla dolnego po piętro alpejskie. Taki układ roślinności możemy zobaczyć poza Babią Górą jedyne w Tatrach. Dominującym elementem parku jest oczywiście „Królowa Beskidów” Babia Góra, zwana również Górą Diabła. Nazwa ta pochodzi z przekazów, w których mowa, że na jej szczycie czarownice miały swoje zloty. Z oddali, perspektywy sam masyw jest piękny, dominujący w krajobrazie, majestatyczny.  

Babiogórski Park Narodowy to park, w którym możemy zobaczyć niemal całe spektrum piętrowej roślinności, od regla dolnego po piętro alpejskie. Taki układ roślinności możemy zobaczyć poza Babią Górą jedyne w Tatrach. Dominującym elementem parku jest oczywiście „Królowa Beskidów” Babia Góra, zwana również Górą Diabła. Nazwa ta pochodzi z przekazów, w których mowa, że na jej szczycie czarownice miały swoje zloty. Z oddali, perspektywy sam masyw jest piękny, dominujący w krajobrazie, majestatyczny.  

Babiogórski Park Narodowy to park, w którym możemy zobaczyć niemal całe spektrum piętrowej roślinności, od regla dolnego po piętro alpejskie. Taki układ roślinności możemy zobaczyć poza Babią Górą jedyne w Tatrach. Dominującym elementem parku jest oczywiście „Królowa Beskidów” Babia Góra, zwana również Górą Diabła. Nazwa ta pochodzi z przekazów, w których mowa, że na jej szczycie czarownice miały swoje zloty. Z oddali, perspektywy sam masyw jest piękny, dominujący w krajobrazie, majestatyczny.