 Zwiedzaj razem z Grupa Media Informacyjne
Chibiny (ros. Хибины, kil. Умптек) – pasmo górskie w Arktyce, zbudowane głównie z głębinowych skał magmowych (sjenitów), należące do obwodu murmańskiego, położone w Kole podbiegunowym północnym u nasady Półwyspu Kolskiego w północno-zachodniej Rosji.
Wiadomości ogólne
Występują tu najliczniej skały zawierające minerał apatyt, nefelin jak i wiele oryginalnych minerałów m.in. Astrofyllit, Łoparyt, Łomonosowit, Eudialit, Arktyt, Siudait (odkryty przez mineraloga Łukasza Kruszewskiego, nazwany na cześć mineraloga Rafała Siudy). Najwyższy szczyt to Judyczwumczorr mający wysokość 1201 m n.p.m. Największe miasto to Kirowsk – ważny ośrodek narciarski i centrum miejscowego przemysłu wydobywczego. U podnóża gór, opodal Kirowska znajduje się jeden z najbardziej na północ położonych ogrodów botanicznych na świecie – Polarno-Alpejski Ogród Botaniczny.
Większość nazw topogeograficznych pochodzi z języka lapońskiego. Góry zostały stosunkowo słabo zbadane. Doliny porośnięte lasotundrą, stoki roślinnością górsko-tundrową z wieloma gatunkami porostów. Chibiny to największy na świecie lakkolit (jednorodna magmowa intruzja).
W 2018 roku dużą część pasma objął Park Narodowy „Chibiny”.
Klimat
W Chibinach występuje połączenie klimatu kontynentalnego i górskiego. Śnieg w górach leży od października do czerwca.
Noc polarna trwa 42 dni. Często występują cyklony oraz nagłe zmiany ciśnienia. Na otwartych przestrzeniach prędkość wiatru dochodzi do 180 km/godz. Od sierpnia do połowy kwietnia można dostrzec zorzę polarną.
Lato jest krótkie, w górach trwa od 60 do 80 dni bez większych przymrozków. U podnóża gór średnia dobowa temperatura waha się około 10 °C i trwa około 70 dni. W lecie i jesienią występuje maksimum opadów. W Chibinach spada od 600 do 700 mm deszczu w dolinach, do 1600 mm na płaskowyżu.
Historia poznania
Pierwsze informacje o paśmie w literaturze pochodzą z XIX wieku. Badacze nie zaglądali w ten rejon wcześniej, pojawiali się tu jedynie nieliczni Pomorowie i Saamowie, osiedlając się wyłącznie na wybrzeżach. W 1840 A.F. Middendorf stwierdził tu występowanie licznych minerałów, jednak nieprzydatnych gospodarczo. W związku z tym do początku XX wieku rejon nie budził większego zainteresowania. W 1920 Aleksandr Fersman rozpoczął proces systematycznego badania gór. W 1921 u podnóża Kukiswumczorr znaleziono pierwsze bryły apatytów. Do 1928 oznaczono większą liczbę pokładów tego surowca, szacując zasoby na 500 milionów ton rudy. W 1930 na miejsce przybył Siergiej Kirow. Wynikiem lustracji była decyzja o budowie w dolinie Umptek, na brzegu jeziora Bolszoj Wudjawr nowego miasta - Chibinogorska, które miało się stać centrum wydobywczym apatytów. W 1934, po śmierci Kirowa, nazwę miasta zmieniono na Kirowsk. W drewnianym domu, w którym podjęto decyzję o budowie miasta otwarto muzeum.
Flora i fauna
Flora jest bardzo cenna. Na obszarze Chibiny występuje wiele gatunków wymienionych w Czerwonej Księdze.
Faunę reprezentują kręgowce lądowe. 27 gatunków ssaków, 123 gatunków ptaków, 3 gatunki płazów. Niektóre z nich przypisane są chronione lub zagrożone.
Toponimy i hydronimy Chibin (wybór)
Góra Ajkuajwenczorr
Góra Eweslogczorr
Dolina Hakman
Kaskasnjunczorr
Chibinpachczorr
Góra Koaszkar
Góra Koaszwa
Dolina Kunjok
Góra Małyj Mannepach
Góra Kukiswumczorr
Szczyt Marczenko
Góra Raswumczorr
Góra Restinjun
Góra Jukspor
Dolina Łoparskaja
Góra Njorkpachk
Góra Partomczorr
Rzeka Petrelius
Góra Risczorr
Góra Tachtarwumczorr
Tuliłucht
Rzeka Wuonnemjok
Jezioro Imandra
Jezioro Bolszoj Wudjawr (Wudźjawr)
Przełęcz Jumekorr
Góra Wudjawrczorr (Wudźjawrczorr)
Góra Czasnaczorr
Przełęcz Fersmana
Umboziero
Source: Wikipedia.
®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
