 TŁO W FOTOGRAFII
Kiedy fotografujemy w plenerze zawsze mamy naturalne i piękne tło: łąki, lasy, przyroda, woda.
Natura jest piękna i takie tła nie wymagają żadnej ingerencji po za prawidłowym naświetleniem i rozmyciem, czyli użyciem środka zwanego Głębią Ostrości - Bokeh.
Taka fotografia broni się sama, z naturą nie wygra żadne sztuczne tło, zawsze wywołuje pozytywne wrażenia i znakomite efekty bez dodatkowych środków.
W studio zaś tło musimy wybrać sami spośród możliwości jakie posiadamy. W studio fotograficznym to fotograf tworzy nastrój, charakter oraz reguluje jasność sceny jak i dobiera tło decydując o sposobie jego oświetlenia.
Standardowe tło białe - w każdym studio !
„Nie ma studia bez tła” mogłoby mówić staropolskie powiedzenie i trudno byłoby z nim polemizować. Sztuczne tło – jednolite, lub z określonym wzorem – stanowi część podstawowego wyposażenia każdego studia, a nawet małego atelier fotograficznego. Początkujący adepci fotografii studyjnej kupujący pierwsze lampy, często bagatelizują sprawę tła, nie zdając sobie sprawy jak dużo możliwości dostępnych jest na rynku i jak duże znaczenie dla efektów pracy może mieć dobranie odpowiedniego materiału. W standardzie najczęściej spotykamy w studio tła: białe, czarne, szare , niebieskie i zielone.
Ze względu na właściwości i materiał z którego zostało wykonane rozróżniamy różnego rodzaju tła.
RODZAJE TŁA
Tło Kartonowe (Papierowe)
Uważane za najlepsze, najbardziej uniwersalne. Dlaczego? Przede wszystkim jest idealnie gładkie, dzięki czemu na zdjęciu nie widać faktury nawet w przypadku dużej głębi ostrości, zbliżeń, podświetleń. Jego neutralność sprawia, że znajduje się w każdym, profesjonalnym studio fotograficznym. Wady? Jest ich kilka. Nie można go prać, czyścić, należy uważać na zagniecenia – takie tło fotograficzne szybko ulega zniszczeniu, zabrudzeniu. Niestety papier jest materiałem podatnym na uszkodzenia mechaniczne oraz zabrudzenia – jeśli nie obchodzimy się z nim delikatnie i chodzimy po nim w butach często trzeba odcinać zużyte fragmenty i rolka dość szybko się kończy. Pewne niewygody rekompensuje jednak bardzo dobra jakość tego materiału z punktu widzenia fotografii. Do komfortowej pracy potrzebujemy tła o gramaturze 120-150 gr/m – czym wyższa gramatura, tym grubszy i lepszy papier. Zniechęca też cena – jest dość wysoka w porównaniu z innymi rodzajami i wynosi około 300 złotych za rolkę. Tła kartonowe są najczęściej wykorzystywane w studiach fotograficznych.
Tło Polipropylenowe
Znacznie tańszą alternatywą dla teł kartonowych są tła polipropylenowe często wybierane do amatorskich zastosowań także ze względu na większą trwałość niż w przypadku teł papierowych (bardzo trudno przypadkowo naderwać polipropylen, nie ma problemu także z przecieraniem go na mokro). Niestety faktura tych teł jest dość wyraźna i widoczna przy zbliżeniach, oraz na zdjęciach z dużą głębią ostrości. Niejednolita gramatura powoduje nie tylko prześwitywanie tła (bardziej niż kartonowego) ale także nierównomierne rozkładanie się światła. Odpowiednie oświetlenie tła pozwala uzyskać zadowalający efekt, podobny jak w przypadku tła kartonowego, jednak takie zabiegi wymagają większej świadomości korzystania ze światła studyjnego i nie w każdej sytuacji zdają egzamin.
Agrowłóknina
W sklepach ogrodniczych można kupić agrowłókninę – jej struktura nieznaczenie różni się od tła polipropylenowego, a cena jest jeszcze niższa, dlatego, często jest wykorzystywane przez początkujących fotografów – niestety ze względu na bardzo niewielką gramaturę i niejednorodną powierzchnię nie nadaje się do profesjonalnych zastosowań, a amatorowi przysporzy przede wszystkim problemów z prawidłowym doświetleniem. Jeśli przed sesją nie chcesz spędzić godzin na rozprasowywaniu złożonego w kostkę materiału, sprawdzaniu ile warstw potrzeba by uzyskać odpowiednią gęstość materiału, a po sesji – na wygładzaniu „marmurkowej” powierzchni w Photoshopie – lepiej zostaw agrowłókninę ogrodnikom.
Flizelina
Kolejny materiał z tworzywa sztucznego, bardzo cienki, prześwitujący wykorzystywany jako element dekoracyjny, ew. materiał zmieniający zabarwienie światła. Fizelina ma oryginalną, nierówną fakturę, która w tym wypadku jest zaletą, pozwala na osiągnięcie ciekawych efektów. Takie tło z pewnością nie sprawdzi się jako uniwersalne, ale można je dokupić jako ciekawy gadżet – jest dość tanie.
Tło Winylowe
Jednym z najbardziej trwałych i odpornych na zniszczenia materiałów jest winyl. Takie tło niezwykle trudno uszkodzić – ze względu na zwartą strukturę wygrywa także z innymi tłami pod względem przepuszczalności światła. Mimo dużej ceny, z perspektywy czasu, zakup tła winylowego może okazać się oszczędnością. Gdy papierowe tło mimo ostrożnego użytkowania będzie się regularnie zużywać, porządny winyl będzie służył przez długi czas. Delikatna i idealnie regularna struktura została zaprojektowana w taki sposób by możliwie optymalnie rozpraszać światło i nie powodować bezpośrednich odbić. Tło tego typu ma swoich zwolenników, jest trwalsze niż kartonowe, odporne na działanie wody i innych czynników, które w przypadku innego rodzaju tła mogą powodować uszkodzenia mechaniczne.
Gnieciuch
Do niektórych sesji fotografowie potrzebują bardziej nietypowych teł o nieregularnej fakturze lub oryginalnym wzorze – do takich celów najlepiej nadają się popularne tła tekstylne czyli „gnieciuchy” występujące w wersji gładkiej, z abstrakcyjnymi plamami oraz regularnymi wzorami przypominającymi np. staromodną tapetę. Przydatne podczas wykonywania portretów. Należy pamiętać, że nie jest to tło neutralne, jego faktura jest widoczna na zdjęciu – stosuje się je w celu osiągnięcia konkretnego efektu. Zalety tła typu „gnieciuch” to możliwość prania i brak konieczności martwienia się o to, że tło będzie wymagać prasowania.
Tła scenkowe, obrazkowe, stylizowane
Tło scenkowe
W niektórych studiach korzysta się także z teł obrazkowych (drukowanych lub ręcznie malowanych), które stanowią tło najczęściej dla sesji tematycznych (np. ślubnych, komunijnych) przenosząc „modeli” w dowolny plener bez potrzeby żmudnego podkładania tła w Photoshopie. Nośnikiem „obrazu” mogą być w tym wypadku zarówno tła materiałowe jak i winylowe – w związku z tym także ceny oraz jakość mogą być bardzo różne.
Teraz to fotografia dziecięca i niemowlęca najbardziej inspiruje fotografów do wykorzystywania do sesji teł innych niż jednokolorowe. Tło do zdjęć z dziećmi może być np. gradientowe lub zrobione z gniecionego materiału – popularne są także tła imitujące podłogi i ściany maleńkich pokoików oraz proste desenie (tj. paski, serduszka, sylwetki zwierząt itd.).
Fotografia dziecięca, barwne tła i dodatkowe gadżety wywołują znakomite efekty.
Na tym zdjęciu oprócz płaskiego tła wykorzystano materiały puchowe, drewniane gadżety i kompozycje z nich utworzoną.
Kiedy tło białe na zdjęciu jest szare ...
Szare tło powstaje poprzez niedoświetlenie tej części planu zdjęciowego. Problem ten pojawia się podczas próby oświetlenia fotografowanego obiektu wraz z tłem tym samym źródłem światła. To nie najlepszy pomysł jeżeli chcemy aby nasze tło było białe. Oczywiście można w taki sposób wykonać fotografię a następnie w programie graficznym poprawiać błędy, które powstały podczas tworzenia obrazu.
O tej właściwości decyduje Prawo Newtona: „natężenie promieniowania maleje odwrotnie do kwadratu odległości”
Czyli dwukrotne zwiększenie odległości osłabia promieniowanie czterokrotnie. A tło z reguły jest za modelem i to czasem kilka metrów co powoduje niedostateczne oświetlenie tła i zanik bieli na zdjęciu. Wówczas albo doświetlamy tło osobnym światłem, albo biel przejdzie w odcienie szarości.
Tła do Video – Grennscreen i Bluescreen
Szczególnym rodzajem teł są tzw. Green i Blue Screeny (Chroma Key) – czyli klasyczne tła (mogą być tekstylne, papierowe lub winylowe) w jednolitym kolorze – zwykle jest to niebieskie lub zielone tło. Wybór właśnie tych barw nie jest przypadkowy – są one najbardziej różne od koloru skóry i rzadko pojawiają się wśród rekwizytów. Nagranie filmu (lub analogicznie zrobienie zdjęcia) z takim kolorem w tle, umożliwia w cyfrowej edycji zastąpienie całego tła innym obrazem – technika ta wykorzystywana jest np. w prognozach pogody lub przy kręceniu scen filmowych bogatych w efekty specjalne.
TECHNIKA KLUCZOWANIA
Kluczowanie to proces automatycznego wycinania sfilmowanego obiektu z tła o jednolitej barwie. To cała definicja, która określa cel pracy na greenscreenie albo bluescreenie. Dlaczego ekrany do kluczowania maja właśnie takie barwy, a nie inne? Obraz filmowy na taśmie pozytywowej składał się z trzech warstw: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Tła o wysokim nasyceniu w jednej z tych barw powodował zaciemnienie tylko jednej z tych trzech warstw błony. Dzięki temu, po skopiowaniu taśmy możliwe było wykorzystanie tej jednej warstwy do „zasłonięcia” niepotrzebnego tła i naświetlenie wyłącznie samego obiektu na kolejna taśmę.
W technice cyfrowej możemy zrobić to prościej, bez kopiowania, chemii i innych uciążliwych rzeczy, ale idea pozostaje ta sama.
Skoro kanały koloru są trzy, to dlaczego używamy wyłącznie teł niebieskich i zielonych? Z bardzo prostego powodu, ludzka skora ma wyraźny odcień ciepły, nie zielony lub niebieski, dlatego redscreeny nie są zbyt powszechne. Nie oznacza to, ze nie są wykorzystywane nigdzie.
Ogólna zasada dotycząca doboru tła do kluczowania jest taka, ze najlepiej korzystać z tła, które jest w barwie dopełniającej do filmowanego obiektu. Jeśli przed kamerą zamierzamy postawić obiekt w kolorze seledynowym, redscreen sprawdzi się lepiej od tła niebieskiego czy zielonego. Ważny jest nie tylko kolor tła, ale także materiał, z jakiego jest wykonany. Tło nie powinno mieć żadnej faktury, bo może ona nam spowodować efekt mory i tym samym utrudnić proces kluczowania. Dodatkowo dobrze jest, kiedy tło jest matowe i nie odbija świateł. Dzięki temu dużo łatwiej jest je oświetlić, a oświetlenie powinno być równomierne. Jeśli nasze tło jest matowe, możemy oświetlić je ostrym światłem, jeśli pojawiają się na nim tzw. bliki (odbicia światła), trzeba zastosować oświetlenie miękkie. Warto wiedzieć, ze oświetlenie samego tła i filmowanego obiektu nie muszą być tożsame. Na tle miękko oświetlonego greenscreenu możemy postawić aktora oświetlonego dramatycznie, ostrym światłem! Co więcej, podczas realizacji zdjęć zaleca się dodatkowe oświetlenie kontrowe, najlepiej w barwie dopełniającej do tła- pomaga ono kluczować drobne detale, takie jak odstające włoski…ale nie jest niezbędne.
Tła do fotografii produktowej
Namiot bezcieniowy
Osoby, które zajmują się fotografią reklamową albo fotografują przedmioty do sklepów internetowych i na aukcje, powinny rozważyć zakup jednego ze specjalnych rodzajów tła:
Tło lustrzane – wykonane z płyty plastikowej albo akrylowej metalizowanej, wybłyszczonej chemicznie. Może być klasyczne, białe lub czarne. Pozwala uzyskać efekt odbicia – w zależności od koloru mniej lub bardziej wyraźnego.
Stół bezcieniowy – podświetlany stół, który pozwala fotografować przedmioty bez efektu cienia. Pozwala zaoszczędzić czas konieczny na obróbkę zdjęć.
Namiot bezcieniowy – podobnie jak stół bezcieniowy, pozwala fotografować przedmioty do sklepów internetowych, na aukcje. Takie namioty zapewniają stabilność temperatury barwowej i równomierne rozproszenie światła. Namiot jest składany, łatwo go przenosić. W ofercie są modele z tłem w różnych kolorach: białym, czarnym, czerwonym, niebieskim.
Tło cyfrowe : oprócz tych dostępnych w programach do obróbki zdjęć, można dokupić specjalne, dodatkowe zestawy teł (są dostępne np. w ofercie Savage). Czy pozwalają na osiągnięcie podobnego efektu jak w studio? Wystarczy Sprawne posługiwanie się programami do obróbki.
Bardzo przydatne są w tym temacie programy do generowania tła (dostępne w linku na dole strony). W internecie dostępnych jest wiele teł dużych rozmiarów i rozdzielczości, które można użyć w swoich montażach.
Cechy Fizyczne teł fotograficznych
Szerokość tła
W tej kategorii nie ma zwycięzcy – wiadomo, że czym szersze tło, tym większa swoboda fotografowania, jednak wraz z szerokością rośnie ilość potrzebnego miejsca, a także cena. Przy fotografowaniu niewielkich produktów (portfele, drobne narzędzia itd.) wykorzystuje się raczej stoły lub namioty bezcieniowe, do większych produktów oraz do portretów/popiersi lub ubrań na manekinie wystarczy nam wąskie tło (130-160cm) jeżeli chcemy fotografować swobodnie całe sylwetki – a tym bardziej ludzi w małych grupach, koniecznie musimy zaopatrzyć się w tło znacznie szersze niż 2 metry (najczęściej 2,7 m). Trzeba pamiętać, że aby swobodnie kadrować (zwłaszcza poziomo) potrzebujemy dość dużo zapasu tła z obu stron.
Długość tła
Jeżeli chcemy fotografować dorosłego człowieka, po rozwinięciu tła okaże się, że potrzebujemy około 2-3 metrów na wysokości i podobnie dużo tła rozciągniętego na podłodze. Do pracy spokojnie powinno nam zatem wystarczyć około 5 metrów i jeśli zdecydujemy się np. na tło winylowe, taka długość będzie odpowiednia. W przypadku kartonu co jakiś czas trzeba odciąć część tła z podłogi ze względu na zabrudzenia i uszkodzenia (tym bardziej, jeżeli na tło wchodzimy w butach), wówczas 5 metrów, to po prostu za mało by cokolwiek odcinać. Dobierzmy zatem długość odpowiednio do rodzaju tła i sposobu eksploatacji.
Kolor tła
Klasykami w kategorii koloru są biały, szary i czarny. Te neutralne kolory nie gryzą się z niczym i dają się dość łatwo modyfikować dzięki odpowiedniemu oświetleniu (zwłaszcza biały!). Jeżeli jednak szukamy delikatnych pasteli, filmowej zieleni lub bardziej ekstrawaganckich odcieni, szybko zorientujemy się się, że większość materiałowych teł sprzedawanych jest tylko w kilku podstawowych barwach. Paleta teł polipropylenowych ogranicza się do kilkunastu kolorów, natomiast zdecydowanie największy wybór – nawet po kilka odcieni tego samego koloru – oferują nam firmy produkujące tła kartonowe (producent "Savage" np. ma w swoim próbniku 68 odcieni). W kategorii teł obrazkowych ilość opcji zależy naturalnie od producenta.
Faktura tła
Jeśli tło nie jest płaskie-jednolite, wówczas mówimy o fakturze, która charakteryzuje się nieregularnością i wzornictwem widocznym także na zdjęciach. Jeśli tło fotografujemy z oddali mniejszy problem, gorzej jak tło jest blisko i wszystkie te mankamenty uwidaczniają się na zdjęciach.
W tłach cyfrowych parametry są takie same jak w zdjęciach cyfrowych, a których istotny jest: rozmiar, rozdzielczość, tryb kolorystyczny, głębia kolorów, rodzaj zapisanego pliku.
Akcesoria do teł fotograficznych
Aluminiowa poprzeczka
Ciężar tła powoduje wyginanie się papierowej tulei, co niestety może nie tylko utrudniać prawidłowe (tj. proste) rozwinięcie tła, ale także jego trwałe zniekształcenie (np. załamanie kartonu ciągnące się przez całą długość rolki przez sam jej środek). Dlatego dobrze zastanowić się przy zakupie – zwłaszcza szerszego tła (2.7 m) czy na pewno opłaca się oszczędzać na dodatkowej – aluminiowej poprzeczce. Dobrze zaopatrzyć się także w metalowy obciążnik, który montuje się na dolnej krawędzi tła, aby je odpowiednio dociążyć (ułatwiając zwijanie i rozwijanie), rozłożyć i zapobiec jego podwijaniu się.
Systemy zawieszenia teł
Najtańszy, a zarazem najbardziej mobilny system zawieszenia tła opiera się na dwóch statywach oświetleniowych i poprzeczce.
Najczęściej montuje się w ten sposób jedno tło, ale istnieją mocowania umożliwiające zawieszenie kilku teł (wraz z dodawaniem kolejnych rolek możemy niestety tracić na stabilności zestawu). Wadą takiego systemu jest to, że zajmuje stosunkowo dużo miejsca a rozstawienie nóg statywów, uniemożliwia umieszczenie tła przy samej ścianie. W studiu stacjonarnym – zwłaszcza niewielkim – najlepiej sprawdza się system montowany na ścianie lub suficie, w tym przypadku zamontowanie kilku teł nie stanowi żadnego problemu, a tła mogą wisieć przy samej ścianie, nie zabierając dodatkowo miejsca na podłodze. Bardziej wymagającym przyda się także elektroniczny system rozwijania i zwijania teł sterowany pilotem.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Słownik fotograficzny
Najważniejsze konkursy fotograficzne na świecie
Portfolia fotograficzne
Książki o fotografii
100 najważniejszych zdjęć świata
