 Kompozycja i Perspektywa w Fotografii
PERSPEKTYWA - sposób oddania trójwymiarowych obiektów (przestrzeni 3D) na płaszczyźnie (przestrzeni 2D). Czyli oddajemy przestrzeń realna na płaszczyźnie płaskiej.
Z punktu widzenia w pionie (vertical) - rozróżniamy perspektywę: żabią, psią, ludzką i ptasią.
Z punktu widzenia w poziomie rozróżniamy profile: przedni, boczny-lewy, tylni, boczny-prawy i wszelkie pośrednie między nimi np. przednio-lewy.
KOMPOZYCJA (zestawienie, złożenie) to układ elementów zestawionych ze sobą w taki sposób, aby tworzyły one harmonijną całość. Kompozycją osiągamy zamierzony efekt plastyczny poprzez dobór kolorów, kształtów, proporcji, faktur i położenia przedstawianych elementów. Wykorzystuje się konstrukcje geometryczne, takie jak symetria, czy złoty podział.
Uzyskujemy w ten sposób nastrojowość, uczucia i określone przeżycia u odbiorcy.
Najpopularniejsza jest jednak:
Kompozycja centralna - jako najbardziej intuicyjna kompozycja obrazu. Kierując aparat na obiekt mimowolnie ustawiamy go po środku wizjera lub ekranu.
Ustawiasz zatem fotografowany obiekt po środku i robisz mu zdjęcie. Sprawdza się ona tylko w niektórych sytuacjach, jak np. portret pojedynczej osoby, lub jednego rpzedmiotu. Przeważnie lepszy efekt wizualny uzyskasz umieszczając fotografowany obiekt w miejscu zgodnym z regułą trójpodziału. Kompozycję centralną warto stosować, gdy chcesz zaakcentować symetrię obrazu lub silnie dominującą pozycję obiektu w kadrze. Zdjęcia z kompozycją centralną są „mocne” i statyczne.
Kompozycja centralna jest powszechnie stosowana kiedy trzeba po prostu pokazać pojedyńczy portret, lub jakiś przedmiot, jakiś produkt. Jest to oczywiste rozwiązanie ponieważ na takim zdjęciu właśnie jedna osoba, lub produkt jest najważniejszy i nic więcej nas nie interesuje.
Kompozycja symetryczna
Poza ustawieniem dokładnie w centrum kadru możesz w przypadku obiektów symetrycznych umieszczać je wzdłuż osi zdjęcia. W zależności od rodzaju symetrii możesz wykorzystać oś przechodzącą przez zdjęcie pionowo lub poziomo.
Złoty Podział
Pierwsza i najważniejsza złożona reguła kompozycyjna nosi nazwę złotego podziału (ang. Golden Sections) lub boskich proporcji (ang. Divine Proportions). Została sformułowana po raz pierwszy w starożytnej Grecji a jej opracowanie przypisuje się Pitagorasowi lub jego uczniom. Wiadomo jedynie, że Złota Reguła została matematycznie opisana przez Euklidesa. Według tego opisu ze złotym podziałem mamy do czynienia wówczas, gdy długość odcinka podzielonego na dwie nierówne części pozostaje w stosunku do części dłuższej w takich samych proporcjach, jak część dłuższa do krótszej. Ów złoty stosunek wynosi w przybliżeniu 1,618.
Siatkę złotego podziału wyznaczającą cztery mocne punkty kadru.
TRÓJPODZIAŁ
W dużym uproszczeniu dzielimy każdy z boków na 3 równe części i w ten sposób powstają mocne punkty, które wyznacza 1/3 długości tych linii. Wszystkie elementy znajdujące się w tych punktach zwracają szczególną uwagę oglądającego. Jest to metoda bliźniaczo-podobna do reguły Złotego podziału.
PERSPEKTYWA LINEARNA - statyczna (linie pionowe i poziome po wywołaniu powinny być nadal zachowane).
W sztukach plastycznych to kompozycja, w której występują elementy nie wykazujące ruchu. Będzie to kompozycja, w której dominują elementy pionowe i poziome. Brak jest w takiej kompozycji elementów ukośnych, ponieważ wszelkie odchylenia od pionu są postrzegane przez oko ludzkie jako ruch.
KOMPOZYCJA HORYZONTALNA - to kompozycja z wyraźną linią poziomą w kadrze. (np. horyzont)
KOMPOZYCJA WERTYKALNA - z podkreślonymi liniami pionowymi (np. maszty, wieża itp.)
PERSPEKTYWA BARWNA - Perspektywa ta wykorzystuje zjawisko optyczne, które polega na złudzeniu, że pewne kolory zdają się być bliżej lub dalej od obserwatora, choć w rzeczywistości są tak samo oddalone. Kolory zimne wydają się oddalać, a ciepłe zbliżać.
PERSPEKTYWA SFERYCZNA - stanowi rozszerzenie perspektywy linearnej o działanie efektu głębi we wszystkich kierunkach przestrzeni x, y i z. Tzn. wraz z oddalaniem od środka obrazu, obiekty "zmniejszają się" wzdłuż osi x i y oraz do środka wzdłuż osi z.Perspektywa sferyczna kieruje się prostą zasadą, im szerszy kąt widzenia, tym obiekty znajdujące się dalej środka obrazu są bardziej zniekształcone.
Kompozycja dynamiczna w sztukach plastycznych jest to kompozycja, w której występuje przewaga elementów ukośnych, ponieważ w plastyce elementy te postrzegane są jako ruchome. Doskonałym przykładem kompozycji dynamicznych jest konstruktywizm.
Kompozycje ukośne - więcej dynamiki
Kompozycje ukośne nadają ujęciu więcej dynamiki więcej dynamiki, w praktyce fotograficznej wykorzystywane są najczęściej dwa typy ukośnego podziału kadru. Pierwszym jest układ oparty na trójkątach (ang. Triangle), często i niestety błędnie nazywanych złotymi. Polega on na wyznaczeniu przekątnej kadru, a następnie poprowadzeniu dwóch prostopadłych do niej linii wychodzących z przeciwległych wierzchołków tegoż.
Otrzymamy w ten sposób zdjęcie podzielone na cztery trójkątne obszary pozostające ze sobą we wzajemnej harmonii. Jeżeli na zdjęciu obszary te będą się nawzajem uzupełniały, otrzymamy mocno zdynamizowaną, lecz jednocześnie elegancką kompozycję.
Kadr oparty na silnej linii ukośnej pokrywającej się z przekątną obrazu. W układzie kompozycji trójkątnej leżące naprzeciwko siebie obszary dopełniają się wzajemnie.
Linie wyznaczone przez regułę podziału ukośnego opartego na trójkątach doskonale nadają się też do komponowania intrygujących zdjęć portretowych. W przypadku fotografii studyjnej możemy (i powinniśmy) wykorzystać okazję do ustawienia fotografowanej osoby tak, aby jej sylwetka układała się zgodnie z mocnymi liniami tego rodzaju kadry. Efekty mogą być wręcz zaskakująco dobre.
Kompozycja ukośna trójkątna.
Podział kwadratowy
Podział ukośny,oparty na kwadratach (ang. Diagonal). Uzyskujemy go wyprowadzając z narożników kadru cztery linie ustawione do jego krawędzi pod kątem 45 stopni. Efektem w zależności od proporcji fotografii jest siatka składająca się z dwóch (w przypadku kadru kwadratowego) lub czterech mocnych linii, oraz jednego (kadr kwadratowy), dwóch (panorama) lub czterech mocnych punktów.
Złota spirala - w prostokącie o złotej proporcji (dłuższy bok jest o 1,618 razy dłuższy od krótszego) i podzielimy go zgodnie z tą samą regułą, otrzymamy dwie figury geometryczne: kwadrat oraz mniejszy prostokąt proporcjonalny do większego. Podział ten powtarzamy, eżeli następnie w tak powstałe kwadraty zaczniemy wpisywać łączące się ze sobą ćwiartki okręgów, otrzymamy właśnie złotą spiralę.
Kompozycja zamknięta - kompozycja, w której wszystkie elementy świata przedstawionego tworzą jasny, przejrzysty, skończony i logiczny układ.
Kompozycja otwarta Inicjuje wyobraźnię dla zbudowania szerszego obrazu, sugeruje coś, co swoją przestrzenią wykracza poza faktyczne ramy dzieła, tworzy gotowość do nawiązania relacji z otoczeniem, a nawet je zawłaszcza. Jest to taki rodzaj kompozycji, polegający na pozostawieniu odbiorcy dzieła sztuki pola do interpretacji. Jest to układ specyficznej relacji między elementami kompozycji, poruszający wyobraźnię, sugerujący coś, co jest poza nim. Kompozycja taka zmusza odbiorcę do dopełniania, inicjując indywidualny proces współtworzenia. Przekracza tym samym ramy tradycyjnej, pełnej, zamkniętej formy. (Matrix / wieloprzekaz)
Kompozycja geometryczna - to zestawienie ze sobą elementów łączonych za pomocą linii,okregów i innych figur geometrycznych (trójkąt, kwadrat, prostokąt). Najczęściej jest ona widoczna w architekturze, gdzie budynki stanowią bryły geometryczne, zaś horyzont, fundament podstawy linie je łączące
Kompozycja symetryczna symetryczne rozmieszczenie elementów wizualnych dzieła. Oś symetrii jest na obrazach elementem domyślnym, dzieli ona obraz na części, które stanowią względem siebie lustrzane odbicie. Symetria może być jedno- lub wieloosiowa.
Kompozycja Diagonalna - Diagonalizm (łac. linea diagonalis linia skośna, przekątna) w sztukach plastycznych zasada komponowania obrazu lub rzeźby, polegająca na akcentowaniu jednej lub kilku osi ukośnych i ograniczeniu kompozycyjnego znaczenia pionów i poziomów.
Kompozycja diagonalna: Jacopo Tintoretto, Ostatnia Wieczerza (1594)
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Słownik fotograficzny
Najważniejsze konkursy fotograficzne na świecie
Portfolia fotograficzne
Książki o fotografii
100 najważniejszych zdjęć świata
