 Słownik terminów w transporcie morskim
AMS /Automated Manifest System / “24 – HOUR RULE”, automatyczny system zgłaszania danych przy eksporcie do USA;
BAF / Bunker Adjustment Factor / – zmienny dodatek paliwowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, ustalany raz na jakiś czas (np. na miesiąc) przez armatorów / przewozników w celu wyrównania ewentualnych strat wynikających ze zmian na rynku paliw;
BUC / Bunker Contribution / – patrz BAF
Bill of Lading / B/L / – konosament, morski list przewozowy;
CAF / Currency Adjustment Factor / – zmienny dodatek walutowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, ustalany raz na jakiś czas (np. na miesiąc) w celu wyrównania ewentualnych strat wynikających ze zmian na rynku walut;
CAM / China Customs Advanced Manifest / – system manifestowania przesyłek w Chinach
Demurrage & Detention / Dem & Det / – Opłaty z tytułu demurrage obejmują okres po upływie czasu wolnego do podjęcia kontenera z portu. Opłaty z tytułu detention obejmują okres od momentu podjęcia do zdania pustego kontenera do portu. Długość okresu wolnego od demurrage i detention może być różna, uzalezniona jest od warunków oferowaych przez armatorów i wynika z zapisu w taryfach armatorskich, jak i indywidualnych warunków umowy z armatorami.
Dokument EUR 1 – Dokument EUR.1 jest świadectwem przewozowym, właściwym dla stosowania obniżonych stawek celnych, także zawieszonych lub ustanowionych w ramach traktatowych kontyngentów taryfowych;
Dokument celny SAD – czyli Jednolity Dokument Administracyjny obowiązuje wyłącznie w przypadku importu i eksportu towarów z/do krajów trzecich, tj. nie należących do Unii Europejskiej;
Dokument celny T2L – dokument potwierdzający wspólnotowy status towarów;
EBS / Emergency Bunker Surcharge / – dopłata do frachtu majaca na celu zniwelowanie wachań cen ropy naftowej;
E.T.A. / ETA / Estimated Time of Arrival / – przewidywany termin wejścia statku do portu; skrót używany w rozkładach rejsów statków;
E.T.S. / ETS / Estimated Time of Sail / lub
E.T.D. / ETD / Estimated Time of Departure / – przewidywany termin wyjścia statku z portu;
FCL / Full Container Load / – przesyłka pełnokontenerowa, gdy jeden klient wykupuje całą pojemność kontenera dla swojego towaru;
FLAT – kontener typu flat rack ;
ISF / Importer Security Filing /, REGULACJA 10 + 2 – obowiązek zgłaszania ISF mają importerzy w USA na podstawie danych podanych przez eksportera;
ISPS / International Ship & Port Facility Security fee / – opłata pobierana przez wszystkich armatorów oraz porty morskie w związku z nałożonym obowiązkiem podniesienia ogólnego poziomu bezpieczeństwa w portach i w żegludze;
LCL / Less than Container Load / – przesyłka drobnicowa przesyłana wspólnie z przesyłkami innych klientów w jednym kontenerze, tzw. zbiorczym; w transporcie morskim, inaczej niż w drogowym, 1 cbm przyrównywany jest do 1 tony i w oparciu o to porównanie liczona jest stawka frachtowa za przesyłkę;
LCL / FCL – przesyłki drobnicowe konsolidowane w kraju nadania od kilku różnych załadowców dla jednego odbiorcy w jeden kontener zbiorczy;
LWS / Low Water Surcharge / – dodatek frachtowy związany z niskim poziomem wód w rzekach;
PCS / Panama Canal Surcharge / – dodatek frachtowy w przypadku transportu via Kanał Panamski;
P.O.L. / POL / Port Of Loading / – port załadunku;
P.O.D. / POD / Port Of Discharge / – port wyładunku;
PSS / Peak Season Surcharge / – okresowy dodatek sezonowy wprowadzany w momentach, gdy na danym rynku frachtowym popyt na fracht rośnie, a armatorzy nie mają możliwości podwyższenia podstawowych stawek frachtowych, ponieważ zostały one ustalone np. na cały kwartał;
PRS / Piracy Risk Surcharge / – tzw. dodatek antypiracki, dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa na wodach Zatoki Adeńskiej;
RF – kontener typu chłodnia;
Sea Waybill – konosament ekspresowy; wystawiany w jednym egzemplarzu; nie jest wymagana prezentacja oryginału armatorowi / spedytorowi, aby „zwolnił” towar odbiorcy;
SOC / S.O.C. – Shipper Own Container / kontener zaladowcy;
STF / Suez Transit Fee / – opłata za transport via Kanał Sueski;
Strata sztauerska to konieczna strata przestrzeni ładunkowej wywołanej faktem, że między poszczegolnymi ładunkami zawsze pozostaje pewna wolna przestrzeń, ktorej wielkość jest zależna od wielu czynników jak wielkość ładunkow, ich kształt i jednolitość kształtu oraz obecność przeszkod w pomieszczeniach ładunkowych statku;
THC / Terminal Handling Charges / – koszty portowe / terminalowe – opłaty związane z przeładunkiem kontenera w porcie, rozformowaniem, złożeniem towaru na magazyn oraz przeładunkiem na samochód; w porcie kraju nadania, jak i przeznaczenia; składają się na tę opłatę różne koszty częściowe za poszczególne operacje wykonywane w portach / na terminalach;
TT / Transit Time / – przewidywany czas transportu;
W / M – waga / miara – 1 cbm / 1 tona – do obliczenia frachtu wybiera się wartość większą / liczbę ton lub metrów sześciennych / i mnoży ją przez podaną stawkę; jeżeli obliczony fracht jest niższy od stawki minimalnej, należy przyjąć stawkę minimum;
WRS / War Risk Surcharge / – dodatek frachtowy pobierany za ryzyko wojenne;
Współczynnik przestrzenności określa jaką przestrzeń zajmuje jednostka wagowa danego ładunku. Jako jednostkę wagową przyjmuje się najczęściej 1 tonę metryczną lub 1 tonę angielską a objętość wyraża się w metrach sześciennych lub stopach angielskich;
V.A.T.O.S. – valid at the time of shipment / dotyczy dodatków do frachtu morskiego /;
Podstawowe skróty stosowane w transporcie morskim
AFT – At or towards the stern or rear of a ship
AGW – All Going Well
A/S – Alongside
BAF – Bunker Adjustment Factor. A Fuel Surcharge expressed as a percentage added or subtracted from the freight amount reflecting the movement in the market place price for bunkers / zmienny dodatek paliwowy.
BALLAST – Heavy weight, often sea water, necessary for the stability and safety of a ship which is not carrying cargo / ładunek balastujący
BAREBOAT CHTR – Bareboat Charter Owners lease a specific ship and control its technical management and commercial operations only / czarter statku bez załogi.
BL / Bill of Lading / A document signed by the carrier which acts as a receipt and evidence of title to the cargo / konosament, morski list przewozowy .
CAF – Currency Adjustment Factor / dodatek walutowy
CBM – cbm, Cubic Meter / metr sześcienny
CBFT / or CFT / – cbft / cft, Cubic Feet / stopa sześcienna
CFR / or C&F / – Cost and Freight / Koszt i Fracht
CHGS – Charges / opłaty
CIF – Cost, Insurance & Freight. Seller pays all these costs to a nominated port or place of discharge / CIF /
CK – Check
CLECAT – European Organisation for Forwarding and Logistics w Brukseli, www.clecat.org
COD – Cash On Delivery
CDD – (Cargo Data Declaration), również występuje jako ENS / EAM i dotyczy ładunków importowanych do Unii Europejskiej.
COGSA – Carriage of Goods by Sea Act
CONS – Consumption
CNTR – Container / kontener
CPT = Carriage Paid To
CST – COST / koszt
CUC – Chasis Using Charge / opłata za naczepę kontenerową
DDU – Delivered Duty Unpaid
DDP – Delivered Duty Paid
DEM – Demurrage
DET – Detention
D / THC – Destination THC / koszty portowe w porcie wyładunku
DWAT / or DWT / – Deadweight. Weight of cargo, stores and water, i.e. the difference between lightship and loaded displacement / nośność całkowita statku.
EC – East Coast / Wschodnie wybrzeże
E.S.T. – Eastern Standard Time / czas urzedowy wschodnioamerykański
ETA – Estimated Time of Arrival / przybliżony czas przybycia
ETD – Estimated Time of Departure / przybliżony czas wypłynięcia /
ETS – Estimated Time of Sailing
EXW – Ex Works / z zakładu
FAS – Free Alongside Ship. Seller delivers goods to appropriate dock or terminal at port of embarkation and buyer covers costs and risks of loading / dostarczony wzdłuz burty statku.
FDIS – Free Discharge
FEU – Forty foot container equivalency unit Standard 40′ Container
FIATA – International Federation of Freight Forwarders Associations “FIATA” w Zurychu, www.fiata.com
FILO – Free In/Liner Out. Seafreight with which the shipper pays load costs and the = carrier pays for discharge costs.
FIO – Free In/Out. Freight booked FIO includes the sea freight, but no loading/discharging costs, i.e. the charterer pays for cost of loading and discharging cargo.
FIOS – Free In/Out Stowed. As per FIO, but includes stowage costs.
FIOSLSD – Free In/Out Stowed, Lashed, Secured and Dunnaged. As per FIO, but includes cost of lashing securing and dunnaging cargo to Masters satisfaction.
FIOST – Free In/Out and Trimmed. Charterer pays for cost of loading/discharging cargo, including stowage and trimming.
FMC – Federal Maritime Commission US government agency / Amerykańska Federalna Agencja odpowiedzialna za regulację transportu morskiego w USA
FOB – Free on Board. Seller sees the goods “over the ship’s rail” on to the ship which is arranged and paid for by the buyer
FOFFER – Firm Offer / oferta
FOG – For Our Guidance
FOQ – Free On Quay
FOR – Free On Rail
FOT – Free On Truck
FUM – Fumigation charge / koszty fumigacji
FYG – For Your Guidance
FYI – For Your Information
GA – General Average
GRT – Gross Registered Tonnage
HMS – Heavy Metal Scrap
IBF – Ice Break Fee – zwany również Winter Surcharge (przy wysyłkach np. do St. Petersburga)
IMDG – International Maritime Dangerous Goods
IMO – International Maritime Organization / IMO /
IN GAUGE – w wymiarze jednostki transportowej
INTERMODAL – Carriage of a commodity by different modes of transport, i.e. sea, road, rail and air within a single journey.
IU – If Used
LIFO – Liner In / Free Out / Loading is at Liner cost, Discharging is at Consigner’s cost /
LOA – Length Overall of the vessel
LOW – Last Open Water
LWS – Low Water Surcharge
LS / or LUMPS / – Lumpsum
MT – Metric Ton / i.e. 1,000 kilos / 2204.6lbs /
M/V – Motor Vessel
NOR – Notice of Readiness
NRT – Net Registered Tonnage
OFC – Ocean Freight Charge / fracht morski
OOG – out of gauge / ponadgabaryt
OGS – Out of Gauge Surcharge / opłata za ponadgabaryt
OO – Owners Option
OWS – Owners
PCS – Panama Canal Surcharge / dodatek za transport via Kanał Panamski
PCT – Percent / procent
PDPR – Per Day Pro Rata
PERDIEM – Per Diem / By the Day
PSS – Peak Season Surcharge / dodatek sezonowy
RCVR – Receivers / odbiorca
ROB – Remaining On Board
SCS – Suez Canal Surcharge / dodatek za Kanał Sueski
SEAFREIGHT – Costs charged for transporting goods over the sea. This does not cover any haulage or loading/discharging costs but the sea transport only.
SHINC – Sundays / Holidays Included
SHEX – Sundays / Holidays Excluded
SOC / S.O.C. – Shipper Own Container / kontener załadowcy
SOF – Statement Of Facts
SRBL – Signing and Releasing Bill of Lading
SSHEX / or SATSHEX / – Saturdays, Sundays, Holidays Excluded
SSHINC – Saturdays, Sundays, Holidays Included
STABILITY – It is paramount that a vessel is stable in all respects at all times. When cargo is loaded / discharged, the stability is monitored by a computer, which takes into account the weight and position of cargo within the vessel.
STARBOARD – Right side of a ship when facing the bow
SUB – Subject (to)
TEU – Twenty Foot Equivalency Unit Standard 20′ Container / jednostka pojemności rownoważna ekwiwalentowi kontenera 20 ft
TTL – Total
WPD – Weather Permitting Day
WRS – War Risk Surcharge / dodatek frachtowy pobierany za ryzyko wojenne
WWD – Weather Working Day
WWR – When, Where Ready
V.A.T.O.S. – valid at the time of shipment / dotyczy dodatków do frachtu morskiego /
ADR – Regulacje dotyczące towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym
AWB (Air Waybill) – lotniczy list przewozowy
B/L – Bill of Lading (konosament)
BAF (Bunker Adjustment Factor) – zmienny dodatek paliwowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, periodycznie ustalany (np. na miesiąc) przez konferencję żeglugową. Dodatek ten pozwala na zniwelowanie strat wynikających z nagłych zmian na światowych rynkach paliw
Bill of Lading (B/L) – konosament, morski list przewozowy
CAF (Currency Adjustment Factor) – zmienny dodatek walutowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, periodycznie ustalany (np. na miesiąc) przez konferencję żeglugową. Dodatek ten pozwala na zniwelowanie strat wynikających z nagłych zmian na rynku walut
cbft (cubic foot) – stopa sześcienna
cbm (cubic meter) – metr sześcienny
CELINA – System związany z obsługą zgłoszeń celnych, czasowego składowania, kontroli tranzytu i prowadzenia ewidencji. System CELINA pozwala na elektroniczną wymianę danych z podmiotami realizującymi obrót towarowy z zagranicą
CHGS – Charges
CIM – list przewozowy w transporcie kolejowym
CMR – list przewozowy w transporcie drogowym
CNTR – Container
DGR (Dangerous Goods Regulations) – Regulacje dotyczące towarów niebezpiecznych w transporcie lotniczym
DLY – Delivery
DSTN – Destination
E.T.A./ETA (Estimated Time of Arrival) – przewidywany termin wejścia statku do portu/ dostawy
E.T.S./ETS (Estimated Time of Sail) bądź E.T.D./ETD (Estimated Time of Departure) – przewidywany termin wyjścia statku z portu
EFS – Emergency Fuel Surcharge, rodzaj dodatku paliwowego związanego z fl uktuacjami cen paliw na rynkach światowych
EIS – Equipment Imbalance Surcharge, związany z koniecznością przemieszczenia pustego kontenera przez armatora
EMS – Emergency Surcharge
FCL (Full Container Load) – przesyłka pełnokontenerowa
feeder – statek dowozowy, przewożący kontenery pomiędzy dużymi portami oceanicznymi a małymi portami regionalnymi
FIATA (International Federation of Freight Forwarders Associations) – Międzynarodowe Zrzeszenie Spedytorów
FIFO/f.i.o. – Free In/Free Out – dotyczy umowy czarteru i oznacza, że stawka frachtowa nie obejmuje kosztów załadunku i wyładunku
FILO – Free In/Liner Out – dotyczy umowy czarteru i oznacza, że stawka frachtowa obejmuje koszty wyładunku
FIOS – Free In/Out Stowed – podobnie jak FILO, ale obejmuje również koszt rozmieszczenia ładunku na statku
FM – from
FTL – przesyłka całopojazdowa w transporcie drogowym
FUM – Fumigation Charge, dodatek za fumigację
HLC – Heavy Lift Charge, opłata za ładunek, który jest zbyt ciężki do podniesienia przez standardowe dźwigi
IATA (International Air Transport Associacion) – Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Lotniczych
INCOTERMS (International Commercial Terms) – zbiór międzynarodowych reguł, określających warunki sprzedaży
INTL – international
INTRASTAT – system statystyki obrotów handlowych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej
ISPS (International Ship & Port Facility Security fee) – rodzaj opłaty pobieranej przez armatorów/porty morskie w związku z nałożonym obowiązkiem podniesienia poziomu bezpieczeństwa
ISZTAR 2 – polski odpowiednik systemu TARIC. Każdy kraj członkowski Unii Europejskiej, w tym również Polska mogą wprowadzać dodatkowe cyfry w systemie wspólnej taryfy celnej. To rozszerzenie musi być jednak w pełni kompatybilne z systemem TARIC
Karnet ATA – dokument, na podstawie którego możliwe staje się przewiezienie i zgłoszenie danego towaru do procedury odprawy czasowej. Stosowany najczęściej podczas przewozów ładunków przeznaczonych na targi i wystawy
Karnet TIR – dokument pozwalający na przewóz towarów celnych w międzynarodowym transporcie drogowym w procedurze tranzytu
LCL (Less than Container Load) – przesyłka drobnicowa przekazywana wraz z przesyłkami innych zleceniodawców w jednym kontenerze, tzw. zbiorczym
LSF – Low Sulphur Fuel, dodatek mający zrekompensować straty wynikające ze stosowania droższego paliwa i niskiej zawartości siarki
LTL (Less than Truck Load) – przesyłka drobnicowa w transporcie samochodowym
OGS – Out of Gauge Charge, dodatkowa opłata za ładunek przekraczający standardowe wymiary
OPWS – Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne
P.O.D./POD – port wyładunku (port of discharge) lub dowód dostarczenia towaru (proof of delivery)
P.O.L./POL (Port Of Loading) – port załadunku
PCS – Panama Canal Surcharge, dodatkowa opłata za kontener, który przepływa przez Kanał Panamski
PSS (Peak Season Surcharge) – okresowy dodatek sezonowy wprowadzany w sytuacjach, podczas których na danym rynku popyt na fracht rośnie, a armatorzy nie mogą podwyższyć stawek frachtowych, gdyż zostały one ustalone na przykład na kwartał
SAD (Single Administrative Document) – Jednolity Dokument Administracyjny, dokument celny funkcjonujący w międzynarodowym obrocie towarowym zarówno w odniesieniu do procedur wywozowych, jak i przywozowych oraz tranzytu
SCS – Suez Canal Surcharge, dodatkowa opłata za kontener, który przepływa przez Kanał Sueski
Sea Waybill – morski list przewozowy wystawiony bezpośrednio na odbiorcę, wystawiany w jednym egzemplarzu
TARIC – Zintegrowana Taryfa Wspólnot Europejskich (TARif Intégré Communautaire) czyli system opracowywany corocznie przez Komisję Europejską w oparciu o unijną Wspólną Taryfę Celną. System ten zawiera między innymi kody poszczególnych towarów. Wspólna taryfa celna oparta jest na ośmiocyfrowym systemie kodowym. Każdy kod charakteryzuje się indywidualnie przypisaną stawką celną. THC (Terminal
Handling Charges) – koszty portowe/terminalowe
TRANSIT TIME – planowany czas transportu podawany w rozkładach
ULD (unit load device) – uniwersalna jednostka ładunkowa stosowana w transporcie lotniczym, np. specjalistyczny kontener lotniczy
VATOS – Valid at the Time of Shipment, dotyczy dodatków do frachtu, których wysokość jest zmienna w czasie; są one naliczane w wysokości z dnia załadunku
W/M – waga/miara (oznaczenie stosowane dla tony frachtowej)
WRS – War Risk Surcharge, dopłata do frachtu, naliczana w celu pokrycia dodatkowych kosztów ubezpieczenia dla statku przepływającego przez strefy działań wojennych
ZEFIR – System finansowy pozwalający na kompleksową obsługę operacji finansowych dokonywanych w procesie odprawy celnej. System ten umożliwia między innymi na przeprowadzenie rejestracji, poboru, rozliczania, oraz księgowania należności celnych. System ten pełni również ważną funkcję w kwestiach statystycznych
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Akademia Grupa Media Informacyjne
