 Dżuma
Dżuma czyli czarna śmierć. Objawy i profilaktyka
Znana jest z tego, że w średniowieczu spustoszyła całą Europę! Nazywana czarną śmiercią lub zaraza morową uważana za jedną z tych chorób, które rzadko można już spotkać na świecie. Niestety, nic bardziej mylnego, dżuma, bo to o niej mowa, nadal obecna jest na niektórych obszarach kuli ziemskiej, dlatego nadal należy zachować szczególną ostrożność. W jaki sposób można się obecnie nią zarazić, jak wygląda leczenie oraz czy istnieje skuteczna szczepionka przeciwko dżumie
Gdzie występuje dżuma ?
Dżuma jest to niezwykle groźna choroba zakaźna, którą nadal można spotkać na terenach Azji oraz Afryki. Wybierając się na wakacje do tych krajów, niestety trzeba zachować szczególną ostrożność, ponieważ nadal bardzo łatwo można zarazić się dżumą. Spowodowane jest to faktem, że na terenach tych nadal można spotkać niezwykle zanieczyszczone oraz biedne terytoria, gdzie trudno o podstawową higienę. Będąc na wakacjach najlepiej omijać te obszary. Dżuma nazywana jest głównie czarną śmiercią, czasami czarnym morem lub zarazą morową. Chorobę tę wielu ludzi kojarzy powieścią A. Camusa pt.: „Dżuma”. Pisarz nakreślił w niej niezwykle trafny obraz tej strasznej choroby. Chorobę tę wywołują pałeczki bakteryjne tzw. yersinia pestis, ich nazwa wzięła się od nazwiska francuskiego lekarza, który pod koniec XIX wieku wynalazł surowicę na tę chorobę - Aleksandra Yersina. Udając się na wakacje do Ameryki, również należy zachować szczególną ostrożność, bowiem w tamtych rejonach także bardzo często dochodzi do zachorowania na dżumę. Choroba tę przenoszą głównie gryzonie, czyli szczury lub myszy, rzadziej ssaki typu wiewiórka.
Dżuma
Dżuma, przyczyny choroby
Przyczyną zachorowań są pałeczki bakteryjne, które przenoszą pchły. Insekty te „mieszkają” na ciele gryzoni takich, jak szczury czy myszy, ponieważ są to zwierzęta najczęściej przebywające na terenach zanieczyszczonych tam, gdzie brak podstawowej higieny. W średniowieczu dżuma osiągnęła postać epidemiczną, zarażając wiele tysięcy osób, a tym samym doprowadzając ludzkość do śmierci. Człowiek najczęściej zaraża się poprzez ukąszenie pchły, która przedostaje się na niego z ciała zwierzęcia. Co ważne, niezwykła popularyzacja tej choroby doprowadziła do tego, że dżuma była zastosowana jako broń biologiczna. W XIV wieku Tatarzy użyli dżumy do zarażania innych osób, przez co choroba ta rozprzestrzeniła się po całej Europie, doprowadzając do sporego pomoru ludzkiego. Dżumą można zarazić się także drogą kropelkową, mówi się wtedy o odmianie płucnej tej groźnej choroby. Ten rodzaj schorzenia atakuje węzły chłonne. Dżuma wylęga się w organizmie człowieka stosunkowo szybko, gdyż od 2 do 10 dni.
Dżuma: jak rozpoznać u ludzi?
Dżuma to choroba, która może rozwinąć się w organizmie człowieka pod trzema postaciami. Wszystkie są niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia dlatego niezwłocznie trzeba podjąć odpowiednie leczenie.
- Postać posocznicowa (septyczna) - Jest niezwykle niebezpieczna. Do zarażenia dochodzi w ciągu kilku dni. Organizm chorego zostaje zaatakowany groźną toksyną, która powoduje ogólne zapalenie całego organizmu. Chory najczęściej umiera do 2, 3 dni od wystąpienia pierwszych objawów dżumy. Postać posocznicowa jest zwykle odmianą pierwotną tej choroby, choć nierzadko objawia się jako powikłania po przebytej dżumie płucnej lub dymienicznej.
- Postać płucna - Należy do najczęstszych odmian dżumy, a także najbardziej zaraźliwych. Można „złapać” ją drogą kropelkową, poprzez zakażenie dróg oddechowych. Bakterie dżumy lokalizują się wokół błon śluzowych, górnych dróg oddechowych, następnie zarazki wędrują do płuc. Pojawia się ostry stan zapalny, nierzadko także krwioplucie. Może dojść do ciężkiej niewydolności oddechowej, a nawet niewydolności krążenia. W ostatniej fazie, pacjent umiera, dlatego należy niezwłocznie podjąć leczenie i hospitalizację. Postać płucna może być powikłaniem ostatniej postaci dżumy - dymieniczej.
- Postać dymienicza - Jest to mocno uciążliwa postać dżumy, początkami tej choroby jest niezwykle wysoka gorączka, następnie na ciele chorego zaczynają powiększać się węzły chłonne pod pachami. Po kilku dniach miękną i pękają. Z ran wydobywać zaczyna się ropa. Na ciele chorego powstają wybroczyny, może pojawić się także spora niewydolność krążenia, jak również różnorodne zaburzenia neurologiczne. Nieleczona postać dymienicza doprowadza do śmierci około połowy nieleczonych ludzi.
Początkowe stadium dżumy to zwykle wysoka gorączka, kaszel, ogólne osłabienie organizmu i niewydolność krążeniowa. Choroba ta wywołuje nierzadko zaburzenia neurologiczne. Warto wspomnieć, że postać septyczna jest bardzo często powikłaniem dżumy dymieniczej, która prowadzi do ogólnego zakażenia całego organizmu ludzkiego. Postacią płucną można zarazić się drogą kropelkową, jednak niekiedy poprzez zaniedbanie leczenia dżumy dymieniczej. Odmiana dymienicza jest chorobą, z której można wyjść i się całkowicie wyleczyć, natomiast zaniedbanie leczenie może mieć spore konsekwencje.
Dżuma: szczepienia
Obecnie na rynku farmaceutycznym dostępna jest szczepionka przeciwko ostatniej odmianie dżumy, dymieniczej. Szczepienie polega na zaaplikowaniu martwych komórek tej choroby do organizmu, aby pacjent mógł się uodpornić na nią. Dżuma dymienicza jest jedną z najpopularniejszych odmian tego schorzenia, można zarazić się nią poprzez ukąszenie zakażonych pcheł, które wcześniej bytowały na ciele gryzoni, zazwyczaj szczurów. Każdy, kto udaje się do krajów tropikalnych na wakacje lub w rejony objęte występowaniem tej choroby, musi zaszczepić się na dżumę dymieniczą. Warto jednak pamiętać, że bakterie tego schorzenia przenoszą się także drogą kropelkową, niestety organizm człowieka nie uodparnia się dzięki szczepionce na tę odmianę. Dlatego należy unikać zanieczyszczonych skupisk i miejsc, a także pamiętać o odpowiedniej higienie.
Dżuma czy istniej leczenie?
Leczenie dżumy i jej diagnostyka, są nieco rozbudowane. W Polsce istnieje przymusowa hospitalizacja chorych na dżumę. Rozpoznanie choroby rozpoczyna się od ogólnego wywiadu oraz nakreślenia obrazu klinicznego. Warto pamiętać, że dżuma nie jest w Polsce schorzeniem popularnym, dlatego należy podjąć wszelkie działania w celu jej rozpoznania. Następnie choremu zostaje pobrany materiał do badania, np. plwociny, jeśli jest to postać płucna i rozpoczyna się ich hodowla. Dzięki temu łatwo i szybko można potwierdzić dżumę. Niezwykle skuteczne są też badania serologiczne oraz metoda PCR.
Po rozpoznaniu choroby, następuje leczenie. Pacjent poddawany jest hospitalizacji oraz silnej antybiotykoterapii. Stosowane są także leki osłonowe oraz wspomagające leczenie doraźne. Osoby cierpiące na odmianę płucną, muszą zostać odizolowane, inne odmiany dżumy nie wymagają tego. Leki, które stosuje się w przypadku leczenia dżumy, to np.: treptomycyna, tetracyklina, gentamycyna lub cefalosporyna. Całkowite leczenie trwa od 2 do nawet 4 tygodni.
Dżuma: profilaktyka
Profilaktyka tej choroby jest nieco rozbudowana. Przede wszystkim wybierając się do krajów Afryki, Azji lub Ameryki, należy zaszczepić się przeciwko tej chorobie. Szczepionka przeciwko dżumie zawiera martwe bakterie dżumy. Należy jednak pamiętać, że szczepionki nie zabezpieczają człowieka przed zakażeniem drogą kropelkową. Warto także unikać miejsc zanieczyszczonych, które są siedliskiem głównie gryzoni. Biedne dzielnice oraz przydrożne targowiska, gdzie brak podstawowej higieny, mogą być powodem przenoszenia różnorodnych chorób tropikalnych, w tym dżumy. Jadąc do tropików, warto zaopatrzyć się w żele antybakteryjne, aby zawsze móc zdezynfekować dłonie, zakupić różnorodne środki na insekty, w tym także pchły, a także zabrać sprawdzone repelenty.
Należy także pamiętać, aby unikać kontaktów z martwymi zwierzętami, które mogą przenosić dżumę oraz zachować szczególną ostrożność w kontakcie z gryzoniami. Będąc w Azji, Afryce lub Ameryce najlepiej nie podchodzić do gryzoni. U zwierząt domowych należy stosować środki na pchły.
Uwaga!
- Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
- Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
