 Tyfus plamisty
Tyfus plamisty inaczej dur brzuszny. Zobacz jak groźna to choroba.
Jest to niezwykle niebezpieczna, a zarazem zakaźna choroba, która nieleczona może doprowadzić do śmierci pacjenta. Mowa oczywiście o tyfusie plamistym, czyli inaczej durze plamistym lub durze wysypkowym. Choć choroba ta występuje głównie w obszarach mocno zaludnionych oraz zanieczyszczonych, bardzo często można się z nią zetknąć także na obszarach, gdzie przeważają spore skupiska ludzi i trudniej o higienę. Jakie są objawy tyfusu plamistego, jak przebiega leczenie oraz, czy można w jakiś sposób przeciwdziałać tej zakaźnej chorobie?
Niegdyś tyfus plamisty (dur plamisty lub dur wysypkowy) był przyczyną wielu groźnych epidemii, które szerzyły się w zaludnionych obszarach. Dzisiaj nie jest to aż tak często spotykana choroba, mimo to zachorowań nadal jest sporo. Warto zatem wiedzieć, w jaki sposób skutecznie się przed nią uchronić oraz dowiedzieć się co tak naprawdę ją wywołuje.
Tyfus plamisty: występowanie
Tyfus plamisty jest chorobą, którą wywołuje bakteria: rickettsia prowazekii, potocznie nazywana riketsjami. Warto zaznaczyć, że jest to choroba typowo odzwierzęca, którą przenoszą wszy i pchły. Można ją zaliczyć do schorzeń, które pojawiają się na obszarach mocno zaludnionych, a także zanieczyszczonych. Głównie występuje zatem na terytoriach Afryki, Azji, czy Ameryki Południowej. Na tych terytoriach nadal można odnotować sporą liczbę zachorowań. Jest to spowodowane głównie faktem, że są to obszary, gdzie dominują wysokie temperatury, które sprzyjają namnażaniu się bakterii. Tyfus plamisty jest przede wszystkim skutkiem braku higieny oraz wszechobecnego brudu. Mimo że w Europie nie dominują miejsca mocno zanieczyszczone, czasami można się spotkać z występowaniem tyfusu plamistego, dlatego należy zachować szczególną ostrożność, głównie w kontaktach z osobami np. bezdomnymi. Wszy i pchły mogą zalegać się także w miejscach, czy nawet obiektach zanieczyszczonych oraz w takich, w których przebywają szczury. To one w dużym stopniu są odpowiedzialne za przenoszenie tej zakaźnej choroby.
Odmiany tyfusu plamistego
Najpopularniejszą odmianą tej choroby jest tyfus plamisty europejski. Choroba ta przenoszona jest przez wszy i pchły, które “zadomawiają” się na w ciele człowieka, a następnie przenoszą zakaźne bakterie. Warto zaznaczyć, że tyfus plamisty europejski głównie przenoszą wszy odzieżowe, rzadziej są to wszy, które pojawiają się na głowie. Ta odmiana tyfusu najczęściej prowadziła i prowadzi nadal do epidemii. Warto zaznaczyć, że wesz zaraża się riketsjami po pięciu dniach od otrzymania tych bakterii. Chore insekty wydalają riketsje wraz z kałem oraz z wymiocinami. Jeżeli wszy znajdują się na ciele człowieka, powodują namnażanie się bakterii tyfusu plamistego. Liczne toksyny rozprowadzają się po ciele człowieka, a następnie wnikają do organizmu i krwiobiegu, powodując rozwój choroby. Warto zaznaczyć, że riketsje mają zdolność namnażania się i zarażania od 2 do 3 tygodni, dlatego należy niezwłocznie porządnie wyprać wszelkie ubrania, na których mogą znajdować się te bakterie. Tyfus plamisty europejski ma największy wskaźnik śmiertelności - nawet do 60% osób zakażonych, umiera. Są to głównie osoby starsze po 60 roku życia, z osłabionym układem immunologicznym. Co istotne, dzieci o wiele lepiej przechodzą tę chorobę. Jeśli występuje ryzyko zarażenia się tą chorobą, należy niezwłocznie poddać się opiece lekarskiej.
Inną odmianą tej choroby jest tyfus plamisty szczurzy. Wywołują go wszy i pchły, które przebywają na ciele tych gryzoni. Ten rodzaj tyfusu ma charakter lokalny, nie prowadzi zatem do epidemii. Najczęściej można go spotkać na obszarach mocno zanieczyszczonych, z ograniczonym dostępem do higieny. W przypadku tej odmiany tyfusu plamistego śmiertelność wynosi tylko około 2%. Każdy chory, który podejmie dostatecznie szybko leczenie, z reguły całkowicie zdrowieje.
Tyfus plamisty objawy ?
Początkowe objawy tyfusu plamistego mogą przypominać cięższe przeziębienie lub grypę. Po jakimś czasie zwykle dochodzi jednak do pojawienia się wielu charakterystycznych symptomów, które jednoznacznie wskazują, że jest to ta choroba zakaźna. Jeżeli jednak istnieje podejrzenie zarażenia się tyfusem plamistym, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Nieleczona choroba może doprowadzić do sporych powikłań lub do śmierci. Natychmiast podjęte leczenie pozwala na całkowite wyzdrowienie pacjenta.
Do typowych objawów tyfusu należą:
- kaszel, dreszcze,
- wysoka gorączka,delirium,ból stawów,
- odczuwanie bólu oczu na skutek kontaktu ze światłem,
- silny ból głowy,,niskie ciśnienie krwi,
- wysypka, wyraźny ból mięśni,otępienie.
Na początku zwykle pojawiają się dreszcze, bóle stawów, bardzo wysoka gorączka, dochodząca nawet do 40 stopni, bóle brzucha, wymioty, a także ogólne zmęczenie i osłabienie organizmu. Po kilku dniach od wystąpienia tych pierwszych symptomów, może pojawić się: uczucie wzmożonej pracy serca, niskie ciśnienie, uczucie pragnienia oraz światłowstręt. Następnie na ciele chorego zaczynają „wyskakiwać” krostki, które przekształcają się w wysypkę krwotoczną. Wypryski zwykle pojawiają się po 5,6 dniach od pierwszych objawów tyfusu plamistego. Co ważne, choroba może wylęgać się nawet od 1 do 2 tygodni, po tym czasie lekarz zwykle stwierdza powiększenie się śledziony oraz wątroby. Niekiedy u chorego mogą wystąpić również omamy, omdlenia, delirium, a nawet halucynacje. Jest to zwykle spowodowane bardzo wysoką gorączką. Po wystąpieniu pierwszych objawów tyfusu plamistego, należy niezwłocznie udać się do lekarza pierwszego kontaktu, całe leczenie wymaga hospitalizacji i izolacji chorego.
Dur plamisty: leczenie
Leczenie chorego na dur wysypkowy jest czasochłonne. Pacjent musi przede wszystkim udać się do szpitala, a następnie odbywać leczenie na oddziale zakaźnym oraz zamkniętym. Choroba ta może mieć wiele inwazyjnych powikłań, dlatego leczenie powinno nastąpić jak najszybciej. Potwierdzenie pojawiania się tyfusu plamistego daje badanie serologiczne. Warto dodać, że najszybciej mogą zachorować osoby, które nie mają stałego miejsca zamieszkania, spędzają czas na terenach zanieczyszczony, na których brak podstawowej higieny. W dzisiejszych czasach, w Polsce, najczęściej chorują osoby bezdomne. Leczenie tyfusu plamistego polega na podawaniu antybiotyków oraz zastosowaniu chemioterapii tzw. antyriketsjowej. Warto dodać, że antybiotykoterapia powoduje już po dwóch dniach cofanie się choroby, zmniejszenie gorączki oraz polepsza stan zdrowia chorego. Przy leczeniu bólu stosuje się także leki z grupy tetracyklinów, np. doksycyklinę i chloramfenikol. Ponadto, dodatkowo można stosować leki przeciwgorączkowe oraz te, które będą niwelowały inne objawy choroby np. wymioty, czy biegunkę. Tyfus plamisty wymaga także przepłukiwania jamy ustnej najlepiej substancją antybakteryjną, czyli chlorchinaldinem. Dodatkowo bardzo pomocne mogą okazać się kąpiele chłodzące, przynoszące ulgę pacjentowi oraz utrzymywanie niskiej temperatury pomieszczenia.
Warto od razu zaznaczyć, że tyfus plamisty czy inaczej dur wysypkowy jest chorobą, którą można całkowicie wyleczyć. Należy jednak bardzo szybko podjąć leczenie. Największy odsetek śmiertelności występuje u chorych w wieku po 60 roku życia, a także w przypadku występowania odmiany epidemicznej.
Szczepionka na tyfus plamisty
W 1971 w Polsce roku dur wysypkowy przestał być chorobą, która objęta jest kwarantanną. W latach 20, XX wieku Polski biolog Stefan Rudolf Weigl wynalazł szczepionkę na tę chorobę, ratując tym samym setki osób przed zachorowaniem i zarażeniem się. Mimo że tyfus plamisty nie wymaga obecnie konieczności szczepienia, to bardzo często szczepią się na niego osoby, które wyjeżdżają na wschodnią część półkuli świata. Tyfus plamisty z pewnością można spotkać w takich krajach jak Afryka, czy Azja, dlatego wybierając się na wycieczkę turystyczną, warto zaszczepić się na tę groźną chorobę. Wyleczenie tyfusu plamistego daje spory gwarant odporności przed kolejnymi zachorowaniami, jednak u osób, które były już wcześniej chore, ale mają mocno obniżoną odporność lub są w podeszłym wieku, może nastąpić nawrót choroby nawet po kilkudziesięciu latach.
Tyfus plamisty: profilaktyka
W przypadku tyfusu plamistego bardzo ważna jest profilaktyka. Każdy, kto udaje się na wycieczkę do krajów tropikalnych, powinien koniecznie zaszczepić się na tę chorobę.Należy zwrócić uwagę na unikanie ekspozycji na wektory przenoszące riketsje (głównie kleszcze, ale też wszy i pchły). Dodatkowo, jeżeli dochodzi do kontaktu ze wszami odzieżowymi, niezwłocznie należy udać się do lekarza i odbyć podstawowe badania. Warto także pamiętać o podstawowej higienie - dokładnym myciu rąk oraz całego ciała, dzięki temu z pewnością w znacznym stopniu można uniknąć zachorowania na tę groźną chorobę.
Uwaga!
- Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
- Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
