 Ślepota rzeczna
Ślepota rzeczna ( onchocerkoza )
Onchocerkoza jest drugą na świecie, najczęstszą przyczyną ślepoty u ludzi. Chorobę tę powodują specyficzne owady, przenoszące pasożyty z grupy nicieni. Schorzenie to występuje głównie w Afryce, choć można się z nim spotkać także w Ameryce Południowej. Jakie są objawy tej groźnej choroby, w jaki sposób z nimi walczyć i czy można uniknąć całkowitej ślepoty?
Onchocerkoza - niezwykle groźna choroba
Ślepota rzeczna, inaczej onchocerkoza jest niezwykle niebezpieczną chorobą, ponieważ często powoduje stałe kalectwo, pacjent może stać się osobą niewidomą do końca życia. Do zarażenia człowieka dochodzi poprzez ugryzienie przez owady tzw. meszki, bytujące wśród wartkich wód lub szybko płynących strumieni rzecznych. Stąd też choroba ta zawdzięcza swoją drugą, dosyć powszechną nazwę - ślepota rzeczna. Po zakażeniu, w ciele ludzkim rozwijają się pasożyty, które potrafią dojrzewać nawet rok! Dorosłe osobniki wędrują do oczu, uszkadzając trwale wzrok. Onchocerkoza jest drugą, najczęstszą przyczyną chorobową utraty wzroku na świecie, tuż przed nią plasuje się jedyne jaglica. Co ciekawe, samice larw onchocerkozy mogą żyć w ciele ludzkim nawet 15 lat, produkując i namnażając nowe osobniki. Ślepota rzeczna uważana jest za niezwykle groźną chorobę.
Ślepota rzeczna onchocerkoza ślepota rzeczna
Występowanie ślepoty rzecznej
Choroba ta występuje głównie na terenach krajów tropikalnych takich, jak: Afryka, głównie w strefie równikowej oraz Ameryce Południowej, obszary Brazylii, Kolumbii, Boliwii, Ekwadoru. Bardzo często można ją spotkać także w Jemenie na Półwyspie Arabskim. Po raz pierwszy w 1915 roku Rodolfo Robles gwatemalski fizyk i filantrop, powiązał określone pasożyty z chorobą oczu. Co ciekawe, choroba uważana jest za chorobę tropikalną, typową dla ogólnego stanu zaniedbania organizmu. Można się nią także zarazić, przebywając na terenach endemicznych, gdyż nie zawsze jest się w stanie uniknąć ukąszenia przez tzw. meszkę. Onchocerkoza jest niezwykle niebezpieczną chorobą. Światowa Organizacja Zdrowia donosi, że obecnie cierpi na nią około 18 milionów osób na całym świecie, z czego szacuje się, że około 270 tysięcy osób całkowicie straciło wzrok. 500 tysięcy ludzi cierpi z powodu znacznej utraty wzroku.
Występowanie Ślepoty rzecznej ( onchocerkozy )
Ślepota rzeczna: rodzaje
Onchocerkozę powodują tzw. meszki. Aby zarazić się tym schorzeniem, trzeba zostać zwykle kilka razy ugryzionym, ponieważ jedno ukąszenie nie jest aż tak znaczące i nie musi powodować choroby. Meszki przebywają najczęściej w obszarach rwących potoków oraz rzek, gdzie w klimacie wilgotnym, a zarazem ciepłym, mogą się namnażać. Meszki pochodzą z rodziny Simulium i przekazują człowiekowi pasożyty z grupy nicieni: Onchocerca volvulus. Ślepota rzeczna jest rodzajem filariozy skórnej i może prowadzić do dwóch przypadłości: tzw. reakcji Mazzottiego oraz epilepsji epidemicznej (syndrom Nodding).
Reakcja Mazzottiego jest to zespół objawów, występujący u pacjentów, którym podany został lek z grupy dwuetylokarbamazyny. Reakcja łączy się z chorobą onchocerkozy, pierwszy przypadek odnotowano w 1948 roku. Zespół Mazzottiego może powodować wysoką gorączkę, pokrzywkę, obrzęk węzłów chłonnych, tachykardię, nadciśnienie, czy bóle stawów. Te specyficzne objawy mogą się pojawić do 7 dni od przyjmowania medykamentów, walczących z mikrofilariami. Jest to ciężka reakcja organizmu, może zakończyć się nawet śmiercią.
Epilepsja epidemiczna (syndrom Nodding) choroba ta pośrednio jest łączona z chorobą, jaką jest ślepota rzeczna. Choroba ta najczęściej występuje w Ugandzie i Sudanie, a także w Tanzanii. Choroba ta objawia się zespołem drgawek oraz zaburzeniem funkcji poznawczych. Najczęściej chorują na nią dzieci w wieku od 5 do 15 lat. Występujące drgawki bardzo często są niezwykle trudne do opanowania, a rezonanse magnetycznie nie wykazują znacznych zmian w korze mózgu.
Ślepota rzeczna objawy
Pierwsze objawy tej choroby bardzo trudno jednoznacznie rozpoznać. Pojawia się uporczywy świąd skóry, który zlokalizowany jest głównie w dolnych partiach tułowia, okolicach ud oraz pośladków. Po czasie na ciele zaczynają uwidaczniać się guzkowate zmiany lub charakterystyczne grudki. W miejscach tych zazwyczaj przebywają dorosłe osobniki. Na skórze zaczynają się tworzyć liszajowate owrzodzenia, które prowadzą do zapalenia skóry. Warto wspomnieć, że owrzodzenia zazwyczaj występują asymetrycznie i z czasem rogowacieją. Skóra ulega znaczącym odbarwieniom, mogą się na niej pojawiać miejscowe obrzęki, które świadczą o nieprawidłowym działaniu układu limfatycznego.
Obok występowania zmian skórnych, larwy zwykle wędrują po organizmie, powodując obrzęk węzłów chłonnych. Jest to jednoznaczny sygnał, że ciało walczy z jakimś schorzeniem. Choroba powinna być dobrze zdiagnozowana w tym stadium, ponieważ kolejne może doprowadzić do trwałego kalectwa. Larwy docierają w okolice gałki ocznej, powodując zmętnienie tęczówki i ostre zapalenie spojówek. Najbardziej zagrażające dla człowieka są larwy martwych nicieni, ponieważ wokół nich tworzy się stan zapalny, co może doprowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku. W przewlekłym stadium dochodzi zwykle do zapalenia siatkówki i uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Warto nie lekceważyć już pierwszych objawów tej choroby, czyli nienaturalnego swędzenia skóry oraz pojawiających się owrzodzeń, gdyż jej zaawansowane stadium jest niezwykle niebezpieczne dla człowieka. Larwy nicieni ślepoty rzecznej są niezwykle długowieczne. W ciele ludzkim mogą przeżyć nawet 15 lat.
Ślepota rzeczna: diagnostyka
Badania tego schorzenia w dużej mierze polegają na pobraniu wycinku skóry, który analizowany jest pod kątem występowania w nich dorosłych larw. Diagnostyka może obejmować zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu guzowatej zmiany, w której zwykle przebywa dojrzała larwa lub pobranie fragmentu skóry z owrzodzenia na ciele. Fragment pobrany do badania jest trzymany w specjalnym roztworze, na podstawie którego zostaje postawiona diagnoza. Gdy dochodzi do powstawania różnorodnych zmian skórnych, bardzo często wykonuje się USG oraz rezonans magnetyczny. Oba badania pozwalają na dokładne przyjrzenie się zmianom guzowatym na ciele, także tym, które osadzone są znacznie głębiej. Stadium ślepoty jest tylko ostatecznym potwierdzeniem tego schorzenia, jednak dochodzi już do trwałego kalectwa.
Zobacz także inne choroby występujące w strefie tropikalnej takie jak: Denga objawy, Przywry leczenie czy Śpiączka afrykańska
Leczenie ślepoty rzecznej
Jeszcze do niedawna nie występował na rynku medycznym skuteczny lek, który pozwoliłby na nierówną walkę z tą chorobą. Dziś zarażonym pasożytami meszki podaje się iwermektynę. Larwy potrafią żyć w ciele człowieka nawet do 15 lat! W praktyce medykament ten przyjmuje się do końca życia, ponieważ nie ma on zdolności walki z dorosłymi osobnikami, a jedynie larwami. Najlepsze rokowania ma oczywiście leczenie w początkowym stadium. Jeśli dojdzie do stanu przewlekłego, a także do utraty wzroku, rokowania są nieco gorsze. Z pewnością pacjent nie odzyska ponownej zdolności widzenia. Iwermektynę podaje się w dawkach 150 mikrogramów na kg masy ciała. Dawki podawane są w odstępach co 6 - 12 miesięcy. Uważa się, że iwermektyna ma także działanie prewencyjne. Ludności, zamieszkującej tereny endemiczne, co jakiś czas aplikuje się lek ten w ramach profilaktyki. Obecnie trwają badania nad opracowaniem nie tylko skutecznego medykamentu, który zwalczałby dorosłe osobniki nicieni, ale także trwają prace badawcze nad opracowaniem skutecznej szczepionki. Daje to sporą nadzieję na znacznie niższą liczbę zachorowań na terytoriach endemicznych.
Ślepota rzeczna: profilaktyka
Jak wiadomo trudno jednoznacznie unikać ukąszeń owadów, w tym także meszek. Istnieje jednak jeden sprawdzony sposób.
Profilaktyka polega głównie na stosowaniu repelentów na insekty.
Zobacz najsilniejsze preparaty na komary tropikalne z serii Mugga.
Uwaga!
- Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
- Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
