 Malaria
Malaria co to za choroba?
Malaria to plaga ludzkości od czasów starożytnych i stanowi poważne zagrożenie dla około połowy ludności świata. Mimo, iż jest problemem głównie w regionach tropikalnych to ze względu na turystykę i globalizację, występuje ona coraz częściej także w obszarach nieendemicznych
Co to jest malaria?
Malaria jest jedną najgroźniejszych i najpowszechniejszą, oprócz AIDS i gruźlicy, chorób zakaźnych na świecie.Od lat skutecznie odpiera się globalnym programom jej zwalczania. Jest ona także najczęstszą chorobą przywlekaną do kraju z innych stref klimatycznych i najczęstszą wśród nich przyczyną zgonów. Zgonów w większości niepotrzebnych, których można by uniknąć. Ocenia się, iż aktualnie 40-45% ludności kuli ziemskiej ( w tym ponad 40% dzieci) żyje na terenach endemicznych malarii. Endemia malarii jest definiowana przez WHO jako prawdopodobna lub pewna transmisja tej choroby wśród populacji na danym terenie. Większość przypadków malarii notowana jest w rejonach Azji, Ameryki Środkowej i Południowej, Afryki na południe od Sahary.
Według WHO liczbę klinicznych epizodów malarii szacuje się na 300-500 milionów rocznie. Większość z nich wywoływana jest przez Plasmodium falciparum i P. vivax. Malaria tropikalna (ang. falciparum malaria) powoduje każdego roku bezpośrednio ponad 1 milion zgonów. Do liczby tej należy dodać znaczącą liczbę zgonów pośrednio zależnych od tej choroby i występujących głównie u małych dzieci i ciężarnych, a związanych z innymi chorobami występującymi synergistycznie z malarią, a także z niską wagą urodzeniową i poronieniami samoistnymi. Około 70% wszystkich światowych przypadków malarii występuje w Azji i Afryce na południe od Sahary, a P. falciparum jest sprawca ogromnej większości zakażeń w tym regionie i przyczyną ok. 18% śmierci dzieci do 5 roku życia. Liczby te dobrze ilustruje następujący przykład: średnio co 30 sekund na malarię umiera afrykańskie dziecko. Innymi słowy zimnica jest odpowiedzialna za 1/5 zgonów dzieci w Afryce. Na zachorowanie najbardziej narażone są dzieci do 5 roku życia i kobiety ciężarne mieszkające na terenach endemicznych dla malarii oraz osoby nie odporne (nie posiadające swoistych przeciwciał), podróżujące m.in. z Europy, Ameryki Północnej i Australii do krajów endemicznego lub epidemicznego występowania malarii.
W obecnym czasie brak jest szczepionki na malarię, w związku z powyższym zalecane są profilaktyczne działania zapobiegające ukłuciu przez komary m.in. stosowanie repelentów, korzystanie z moskitier oraz branie profilaktycznych leków przeciwmalarycznych
Malaria co to za choroba ?
Żywicielem pośrednim dla malarii są komary, głównie widliszki, dlatego najwięcej zachorowań dla malarię notuje się w szerokościach geograficznych, w których występują komary. Człowiek zaraża się właśnie od żywiciela pośredniego - ukłucie komara, który wcześniej pił krew zarażonej osoby. To w organizmie komara dochodzi do różnicowania i zapłodnienia pasożytów, które w ślinie widliszki przedostają się do układu krwionośnego człowieka.
- Zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax),
- Zarodźca pasmowego (Plasmodium malariae),
- Zarodźca małpiego (Plasmodium knowlesi)
- Zarodźca sierpowatego (Plasmodium falciparum),
- Zarodźca owalnego (Plasmodium ovale).
Inne gatunki z rodzaju Plasmodium zarażają zwierzęta. U człowieka najczęściej dochodzi do zakażeń zarodźcem ruchliwym i sierpowatym, przy czym ten ostatni powoduje najcięższą postać choroby i najczęściej prowadzi do zgonu.Wektorem malarii przenoszącym ją między osobami chorymi i zdrowymi są samice komarów z rodzaju Anopheles. Wywołuje ją obecność pasożyta (tzw. zarodźca) znajdującego się w szpiku kostnym, śledzionie, węzłach chłonnych czy krwinkach czerwonych u człowieka.Jest to najczęstsza na świecie choroba zakaźna. Zachorowania poza terenami tropikalnymi i subtropikalnymi endemicznego występowania tej choroby spotykane są u osób powracających z tych regionów, a także sporadycznie w pobliżu lotnisk i portów, gdzie zostają zawleczone komary z rodzaju Anopheles.
Występowanie malarii
Występowanie malarii odnotowuje się w ponad stu krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej; narażonych na zachorowanie jest około 1 miliard ludzi.Zarodźce wymagają do pełnego cyklu rozwojowego 2 żywicieli: człowieka, który jest żywicielem pośrednim (dochodzi w nim do rozmnażania bezpłciowego pierwotniaka) i komara z rodzaju Anopheles, który jest żywicielem ostatecznym (w nim zachodzi rozmnażanie płciowe). To zakażeni ludzie są rezerwuarem czynnika chorobotwórczego – zarodźca malarycznego.Wektorem malarii jest ok. 80 różnych gatunków komarów z rodzaju Anopheles (m.in. widliszek) i moskity.Do zakażenia dochodzi, kiedy żywiące się krwią ludzką zakażone samice komarów z rodzaju Anopheles wraz ze śliną do organizmu człowieka wprowadzają sporozoity zarodźca. Do zakażenia może dochodzić także przez transfuzje krwi, zakażone igły i strzykawki oraz z matki na dziecko przez łożysko. Gametocyty od osoby chorującej na malarię dostają się do organizmu samicy komara, gdzie w ciągu 8–35 dni przechodzą cykl rozwojowy, w przebiegu którego powstają sporozoity. Przy ukąszeniu komara sporozoity dostają się do krwi osoby zdrowej.Występowanie zimnicy zależy od zasięgu występowania komarów przenoszących pasożyta, od zasięgu występowania Plasmodium, a te zależne są od złożonych czynników środowiskowych, biologicznych i społeczno-politycznych, a także od zapoczątkowanego przez WHO w 1953 roku programu masowego zwalczania malarii.Ze względu na korzystne dla komarów Anopheles warunki rozwoju do rozprzestrzeniania się malarii dochodzi przede wszystkim w rejonach, gdzie temperatura powietrza wynosi 16-33 °C, a średnia wilgotność względna wynosi powyżej 60%. W temperaturze powietrza poniżej 10 °C larwy komarów nie rozwijają się, a przy temperaturach 10-16 °C rozwijają się wolniej i wykazują mniejszą żywotność. Ze względu na niższą temperaturę i wilgotność powietrza do zakażeń malarią rzadko dochodzi na wysokościach powyżej 2000-2500 m n.p.m.Samice komarów pobierają pokarm od zmierzchu do świtu, a miejsca ich rozmnażania znajdują się głównie w rejonach wiejskich. Chociaż w niektórych krajach ryzyko zachorowania w miastach jest praktycznie bardzo małe, to w np. Afryce jest całkiem możliwe.U dużej części Afrykanów występuje odporność na zakażenia P. vivax, co jest spowodowane tym, że ich erytrocyty nie posiadają grupy krwi Duffy, która jest konieczna do zapoczątkowania ich inwazji przez ten gatunek zarodźca. Rozwój zarodźców w erytrocytach jest także utrudniony u pacjentów zhemoglobiną S, hemoglobiną C, hemoglobiną E, talasemią, niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej i niektórymi typami owalocytozy. Uodpornienie na malarię utrzymuje się po przechorowaniu, ale nie jest ono stałe i może dochodzić do ponownych zakażeń, lecz już nie o ostrym przebiegu. Po opuszczeniu strefy malarycznej odporność na malarię zanika. W rejonach wysokiej zachorowalności infekcje u dzieci są powszechne i powodują wysoką śmiertelność, lecz u osób dorosłych wytwarza się odporność.
Występowanie malarii w Polsce
Rejony Polski w przeszłości należały do terenów, na których malaria występowała endemicznie. Pierwsze doniesienia o zachorowaniach na malarię pochodzą z XIX wieku.W 1921 roku stwierdzono ponad 52 tysiące zachorowań, a latach 1921-1926 podjęto pierwszą akcję zwalczania malarii w Polsce. Zaowocowało to tym, że w 1938 zarejestrowano już tylko 316 przypadków tej choroby wywołanej głównie przez P. vivax. Poprawę zaobserwowano w latach 50. XX wieku, a uzyskano ją w następstwie prowadzenia od 1945 intensywnej akcji przeciwmalarycznej, prowadzonej przez Naczelny Nadzwyczajny Komisariat do Walki z Epidemiami.Wyraźny i stały spadek zachorowań na malarię stwierdzano od roku 1950, a od 1956 notowano tylko sporadyczne zachorowania zawleczone z innych krajów.W roku 1968 Światowa Organizacja Zdrowia uznała Polskę za kraj wolny od zimnicy endemicznej. Aktualnie na terenie Polski choroba nie występuje.Liczba zgłaszanych zachorowań na malarię w latach 1970-1993 wahała się od kilku do ponad 30 rocznie. Były to głównie zachorowania wywołane przez P. vivax i stwierdzane u osób powracających z zagranicy. Zgony były tylko pojedyncze.W latach 1994-2000 liczba zgłaszanych zachorowań rocznie wahała się od 18 (1994) do 38 (1998) Czynnikiem etiologicznym w większości był P. falciparum. Stwierdzono 7 zgonów.
Nie jest całkowicie wykluczone lokalne szerzenie się w Polsce malarii przywiezionej z zagranicy, ponieważ w Polsce występują powszechnie komary zdolne do jej roznoszenia.
Zimnica umieszczona jest w urzędowym wykazie chorób zakaźnych i zakażeń podlegających zgłaszaniu do jednostek sanitarno-epidemiologicznych.
Oporność malarii na leki
Poważnym problemem, przy odległej perspektywie uzyskania szczepionki przeciw malarii, jest wystąpienie i rozprzestrzenianie się oporności zarodźców na powszechnie stosowane leki na malarię – szczególnie chlorochinę.Oporność na chlorochinę stwierdzono po raz pierwszy pod koniec lat 50. XX wieku w Kolumbii i Tajlandii. Następnie oporność stwierdzano także w innych krajach Ameryki Południowej i południowo-wschodniej Azji. Sytuacja stała się jeszcze bardziej poważna po stwierdzeniu występowania oporności także w Afryce (po raz pierwszy w Kenii w1979 r.). W następnych latach stwierdzono rozprzestrzenianie się oporności najpierw w Afryce wschodniej, potem w całej Afryce subsaharyjskiej.Ustalono, że oporność P. falciparum na chlorochininę i inne środki przeciwmalaryczne jest wywoływana przez mutację jednego genu (pfcrt).
Etiologia malarii
Malaria jest wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Plasmodium . U człowieka są to cztery gatunki: P. falciparum, P. malariae, P. ovale i P. vivax. P. vivax jest najczęstszym czynnikiem etiologicznym malarii w skali światowej, odpowiadając za około 80% zachorowań. Jednak P. falciparum uważany jest za istotniejszy patogen, odpowiedzialny za tylko 15% zachorowań, ale aż 90% zgonów. Pasożytnicze gatunki z rodzaju Plasmodium zarażają też ptaki, gady, małpy i gryzonie. Udokumentowano przypadki zarażeń człowieka gatunkami typowo wywołującymi chorobę u małp, mianowicie P. knowlesi, P. inui, P. cynomolgi P. simiovale, P. brazilianum, P. schwetzi i P. simium; znaczenie epidemiologiczne tych infekcji jest jednak bardzo ograniczone. Ptasia zimnica może być śmiertelna dla kur i indyków, ale nie przyczynia się do ekonomicznych strat u hodujących te ptaki. Jej zawleczenie na Hawaje przyczyniło się jednak do poważnego zagrożenia występującej tam endemicznej awifauny
Cykl rozwojowy zarodźca u człowieka.
W cyklu rozwojowym zarodźców występuje 2 żywicieli:
- Żywiciel ostateczny – komar z rodzaju Anopheles.
- Żywiciel pośredni – człowiek.
Ogólny schemat cyklu rozwojowego przedstawicieli rodzaju Plasmodium powodujących malarię u człowieka jest identyczny, różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami są niewielkie.Sporozoity zarodźca dostają się do krwi. Część z nich zostaje zniszczona przez leukocyty, ale wiele z biegiem krwi dostaje się do wątroby. W ciągu ok. 30 minut sporozoity znikają z krwi. W komórkach wątroby (hepatocytach) w ciągu 1-3 tygodni przebiega dalsza faza rozwojowa tzn. pozakrwinkowa faza rozwojowa (schizogonia pozakrwinkowa). Sporozoity zmieniają swój kształt, tworząc formę schizonta. Schizonty dzielą się wielokrotnie, przekształcają się i ostatecznie pękają uwalniając 2-40 tys. merozoitów, które uwalniane są do krwi. Proces ten w zależności od gatunku zarodźca trwa 5-21 dni, lecz w wypadku P. vivax i P. ovale schizogonia pozakrwinkowa może być opóźniona nawet do 1-2 lat – takie “uśpione” formy pierwotniaka nazywane są hypnozoitami. Z tego względu mogą występować późne nawroty malarii. Chociaż zjawisko takie nie występuje w przypadku P. falciparum i P. malariae, to występuje u nich przewlekła faza choroby we krwi, co powoduje nawroty w ciągu kilku lat (P. falciparum) lub nawet kilkanaście (P. malariae).Merozoity zaczynają atakować czerwone krwinki i w wyniku ich działania dochodzi do rozpadu erytrocytów, co powoduje wystąpienie objawów chorobowych typowych dla malarii. W erytrocytach zachodzi albo proces schizogonii krwinkowej, kiedy powstają w dużej liczbie schizonty lub wytwarzane są stosunkowo nieliczne gametocyty (rozmnażanie płciowe zarodźca), które z pobieraną krwią mogą zarażać samice komara z rodzaju Anopheles. W przewodzie pokarmowym samicy komara tworzą one gamety, a po zapłodnieniu zygotę. Zygota przekształca się w oocystę, w której powstaje do ok. 10 tys. sporozoitów. Gdy oocysta pęka, sporozoity przemieszczają się do jamy ciała, a stamtąd do gruczołów ślinowych. Proces powstawania zakaźnych dla człowieka, inwazyjnych form trwa 2-3 tygodnie.Cechami wspólnymi tych pierwotniaków są schizogoniczny podział w hepatocytach (stadia trofozoita i schizonta) oraz w erytrocytach (stadium pierścienia, schizonta, merozoita) oraz podział gamogoniczny (gamety, ookineta) i sporogoniczny (sporocysta, sporozoity) w organizmie .
Malaria objawy
Pierwsze objawy malarii wiążą się nierozerwalnie z grypopodobnymi symptomami, dlatego niewielu pacjentów zdaje sobie sprawę z tego, że może być zarażonymi tą chorobą. Pojawia się gorsze samopoczucie, ból głowy, gorączka, bóle mięśniowo-stawowe oraz dreszcze. Przez to malaria nazywana jest potocznie zimnicą. Co ciekawe, u wielu osób, pojawia się tzw. klasyczny objaw malarii, czyli „atak”, który trwa mniej więcej 10 godzin. To wtedy występują objawy grypopodobne, przez co wielu pacjentów wiążę je z dopiero nadchodzącym przeziębieniem. Należy uważać zwłaszcza na malarię, która nie zawsze objawia się od razu. Będąc na wycieczce w krajach tropikalnych, warto zwrócić uwagę na swoje zdrowie tuż po powrocie. Najczęściej jednak malaria objawia się różnorodnymi symptomami. Obok objawów okołogrypowych pojawiają się także objawy związane z grypą żołądkową, bóle brzucha, wymioty oraz nudności. Pacjent na przemian ma dreszcze, a także zalewają go tzw. „fale gorąca”, są to pierwsze symptomy rozwijającej się malarii w ciele, dlatego warto ich nie lekceważyć i od razu zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Przede wszystkim należy to uczynić, gdy odbyło się podróż tropikalną.
Kolejnymi objawami malarii, które można zaliczyć już do przewlekłych, są: delikatna żółtaczka oraz powiększenie się wątroby. Są to bowiem jednoznaczne oznaki tego, że w organizmie człowieka dzieje się coś niedobrego! Należy podjąć natychmiastową diagnostykę, malarię wykrywa się poprzez zbadanie pasożytów we krwi. Badanie to zwykle wykazuje małopłytkowość. Malaria jest chorobą nawracającą, dlatego rzadko można wyleczyć ją w pełni.
Rozpoznanie malarii
Podejrzenie zimnicy można powziąć na podstawie objawów chorobowych u osoby mieszkającej lub powracającej z terenów endemicznego jej występowania. Czasem prawidłowe rozpoznanie jest opóźnione ze względu na mylenie objawów zimnicy z innymi chorobami gorączkowymi.U osób z podejrzeniem malarii lekarz często stwierdza powiększoną śledzionę oraz wątrobę,a skóra oraz białka oczu są u chorego lekko zażółcone, mocz ma znacznie ciemniejszy kolor niż normalnie. Duże znaczenie w wykryciu pierwotniaka ma przede wszystkim szczegółowy wywiad lekarski z pacjentem, który dotyczy informacji na temat stref endemicznych, w których on przebywał oraz badanie krwi.Laboratoryjnym potwierdzeniem rozpoznania są badania rozmazów krwi obwodowej (tzw. grubej kropli) barwionej metodą Giemsy, w których stwierdza się pierwotniaki wewnątrz krwinek czerwonych. Ciężki przebieg malarii stwierdza się w wypadku stwierdzenia zarodźców w ponad 20% krwinek.Dostępne są też testy bibułowe na obecność antygenów P. falciparum. Alternatywna metodą wykrycia pasożytów jest koncentracja krwinek w rurkach hematokrytowych. Niektóre laboratoria dysponują możliwościami określenia szczepu pasożyta i jego lekooporności metodą PCR
Badania laboratoryjne w diagnostyce malarii ujawniają z kolei niskie stężenie białych krwinek oraz niedokrwistość i małopłytkowość. Podwyższony może być jednocześnie poziom aminotransferaz (AIAT, AspAT) oraz bilirubiny i dehydrogenazy mleczanowej. Jeżeli u pacjenta dodatkowo zdiagnozowane zostało niedocukrzenie.
Najczęstsze błędy diagnostyczne przy rozpoznaniu malarii
- Brak lub niepełny wywiad, czy odbyta podróż tyczyła strefy malarycznej,
- Niewykonanie lub błędna ocena rozmazów krwi w kierunku zarażenia Plasmodium spp.,
- Błędna ocena ciężkości stanu chorego,
- Błędne rozpoznanie szeregu innych schorzeń – a nie malarii (np. grypy, ostrej infekcji oddechowej, ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego, zapalenia opon i mózgu, udaru mózgowego,hipoglikemii, zaburzeń psychicznych, zapaleń wątroby, żółtaczki mechanicznej, wirusowych gorączek krwotocznych),
- Brak rozpoznania towarzyszącej malarii dodatkowej infekcji,
- Niewykonanie badania okulistycznego mogącego wykryć ewentualne krwawienie do siatkówki (objaw zły prognostycznie),
- Neumiejętnie lub niewłaściwie prowadzona diagnostyka laboratoryjna funkcji narządowych, w tym niedostrzeżona hipoglikemia, niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość, cechy zespołu DIC, postępująca niewydolność nerek, itp
Powikłania malarii mogą być wczesne i późne
Do wczesnych powikłań malarii należą:
- ciężka niedokrwistość
- pęknięcie śledziony
- hipoglikemiamalaria mózgowa – objawiająca się zaburzeniami przytomności do śpiączki włącznie
- skaza krwotoczna
- niewydolność nerek
- ostra niewydolność oddechowa (obrzęk płuc albo ARDS)
- wstrząs
Późne nawroty malarii
Niestety, malaria nie jest chorobą całkowicie wyleczalną, jak wcześniej zostało wspomniane. Jest to schorzenie, które można spotkać w każdym kraju, nawet w Polsce. Co roku na malarię zapada kilkadziesiąt osób. Malaria może wrócić nawet po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach, mówi się wtedy o późnych nawrotach malarii. Chorobę tę udało się wyeliminować z wielu krajów, o klimacie umiarkowanym oznacza to, że w normalnych warunkach nie można zarazić się malarią, np. w Polsce, Niemczech, Czechach, czy w innych państwach europejskich. Kampanię walki z malarią tzw. kampanię eradykacyjną rozpoczęto w latach 50 ubiegłego wieku. Niestety, nie udało się to z wielu względów, jednym z nich jest fakt, że komary, powodujące malarię, są niezwykle odporne na tę chorobę, podobnie jak na leki przeciwmalaryczne. Niestety, nie sposób wyleczyć całkowicie każdą osobę poszczególnym lekiem na malarię. Całkowita eliminacja malarii nie udała się także ze względów administracyjnych.Jedynie 20% wszystkich chorych ulega całkowitemu wyleczeniu malarii, oznacza to, że w ich przypadku choroba ta nigdy nie nawraca, są to jednak przypadki sporadyczne, ponieważ pasożyty malarii mogą pozostać w uśpieniu nawet przez kilkadziesiąt lat i dać o sobie znać w późniejszym wieku. Po skończonym leczeniu, wielu pacjentom podawana jest chlorochina, specjalny lek, stosowany jako środek zapobiegawczy przed ponownym zapadnięciem na to schorzenie. Niektóre rodzaje malarii powodują namnażanie się uśpionych pasożytów w wątrobie. Dzisiejsza medycyna pozwala jednak na dokładną identyfikację pasożyta, wywołującego malarię, a także na podjęcie skutecznej walki z nim. Dlatego bez problemu można zwalczyć zarodźce, występujące w wątrobie. Późne nawroty malarii dotyczą głównie krajów tropikalnych, czyli afrykańskich, gdzie trudno o dokładną diagnostykę.
Do późnych nawrotów malarii należą:
- nadreaktywny zespół malaryczny z hipersplenizmem (zespół splenomegalii tropikalnej)
- zespół nerczycowy
- chłoniak Burkitta
- zwłóknienie wsierdzia.
Ciężka malaria
Niestety, malaria może także przybrać wiele niebezpiecznych dla zdrowia postaci. Mówi się wtedy o malarii ciężkiej, schorzeniu przewlekłym, które bardzo często doprowadza do śmierci. Jak wiadomo, można wyróżnić cztery rodzaje malarii, w tym Plasmodium falciparum. Rodzaj ten jest jedną z najgroźniejszych odmian, gdyż wiele osób zarażonych tym schorzeniem, najczęściej umiera. Najbardziej zagrożeni są: małe dzieci oraz kobiety w ciąży, które nie mogą przyjmować leków przeciwmalarycznych. Jak wiadomo, dzieci nie mają do końca wykształconej odporności, dlatego bardzo często to właśnie one stają się śmiertelnymi ofiarami tej choroby. Z ciężką odmianą malarii można spotkać się na obszarach afrykańskich, głównie w pobliżu Sahary. To tam komary zarażone są tymi specyficznymi pasożytami. Ciężkie odmiany malarni obejmują uszkodzenia układu nerwowego i powodują silną żółtaczkę. Dochodzi także do niedokrwistości, prowadzącej do hemolizy. Bardzo często przy ciężkiej malarii spotykana jest niewydolność oddechowa, spowodowana nieprawidłową pracą płuc. Niekiedy może dojść do hipoglikemii lub zapaści, która spowodowana jest niskim krążeniem we krwi. Ciężka malaria doprowadza do niewydolności nerek. Wszystkie przypadki zdiagnozowane jako malaria ciężka, powinny być natychmiast poddawane hospitalizacji i tzw. „agresywnej terapii”.Niestety, do tej pory nie udało się zwalczyć w pełni malarii. Jest to choroba nawracająca, pojawiająca się w wielu krajach, w tym także europejskich takich, jak: Polska. Malaria jest jedną z najczęściej przywożonych chorób z krajów tropikalnych. Ciężka odmiana malarii jest niezwykle niebezpieczna, także dla kobiety w ciąży, ponieważ może doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia płodu.
Malaria mózgowa
Malaria mózgowa jest obecnie jedną z najgroźniejszych odmian tej choroby, aż 50% przypadków zachorowań prowadzi niestety do śmierci! Schorzenie to przebiega bardzo podobnie jak inne rodzaje malarii, jednak dotyka układu nerwowego oraz mózgu. Bardzo wczesne podjęcie leczenia, skutkuje jednak całkowitym wyzdrowieniem, warto zatem szybko podjąć odpowiednie kroki, dzięki którym będzie możliwe wyleczenie malarii. Za malarię mózgową odpowiedzialne są wewnątrzkrwinkowe pasożyty. Prowadzą one do rozpadu czerwonych krwinek, czyli erytrocytów. Pasożyty te zalegają w naczyniach krwionośnych mózgu i prowadzą do niedotlenienia tkanki mózgowej, co w konsekwencji może doprowadzić nawet do obumarcia szczególnych partii mózgu! Malaria mózgowa objawia się bardzo podobnie do pozostałych odmian, na początku pojawia się faza zimnicy, czyli tzw. dreszcze oraz nadmierna potliwość, następną fazą jest oczywiście gorączka, a także około grypowe symptomy: bóle głowy mięśni i stawów. Trzecią, ostatnią fazą jest silna potliwość oraz objawy zaawansowanej choroby. Malaria mózgowa może doprowadzić do objawów uszkodzenia układu nerwowego, do drgawek, śpiączki, trwałych uszkodzeń mózgu i stanów zapalnych mózgu. Mówi się także o bardzo charakterystycznych symptomach tzw. lęku, pacjent nie może poradzić sobie sam ze sobą, nie wie co się z nim dzieje, jest zdezorientowany. Bardzo często dochodzi także do problemów z mową, a niekiedy mogą pojawić się trwałe deformacje, np. kończyn, czy poszczególnych partii mięśniowych. Pierwsze objawy malarii, czyli tzw. zimnica oraz różnorodne symptomy, świadczące o tym, iż można mieć do czynienia z malarią mózgową, powinny być natychmiast poddawane odpowiedniej diagnostyce i leczeniu, aby zapobiec śmierci. Niestety, praktycznie połowa pacjentów, chorych na malarię mózgową, umiera.
Profilaktyka malaryczna
Niestety, nie ma skutecznego szczepienia na malarie i wciąż trwają prace nad jej wynalezieniem,a jedynym sposobem na zminimalizowaniem ryzyka zachorowania jest ochrona przed ukłuciem komarów. Osoby wyjeżdżające w rejony endemiczne powinny stosować się do rekomendacji, które obowiązują w przypadku chorób tropikalnych przenoszonych przez komary:
- Należy min. używać repelentów w celu uniknięcia pogryzienia przez komary zarówno w ciągu dnia jak i w nocy, podczas przebywania na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń.Jedną z najlepiej poznanych substancji rekomendowanych przez WHO i odstraszających insekty jest deet, a największą skutecznością charakteryzują się repelenty zawierające 30–50% DEET. Preparaty na komary tropikalne zapewniają kilkugodzinną ochronę przed ukłuciami komarów oraz innych owadów i zalecane są dla osób dorosłych (z wyjątkiem podróżujących kobiet w ciąży). Większe stężenia DEET nie podnoszą efektywności preparatów, zaś mniejsza zawartość tego związku chemicznego powoduje, że czas działania repelentu jest krótki. To z kolei wiąże się z koniecznością częstego nanoszenia środka, co jest rozwiązaniem niewygodnym w podróży.Do najsilniejszych repelentów na rynku należy Mugga 50
- Skuteczny sposób na komary to także odpowiedni ubiór chroniący przed pokąsaniem przez komary (ubrania jasne, najlepiej zakrywające ciało z długimi nogawkami i rękawami, zakrywające stopy, nakrycie głowy),
- Jeżeli jest to możliwe zawsze należy używać moskitier, a jeżeli jest to wycieczka objazdowa lub spanie w terenie jest to obowiązek.
- Należy obniżać temperatury i wilgotności w pomieszczeniach mieszkalnych
- Unikać przebywania w miejscach i czasie największej aktywności owadów, tj. od zmierzchu do świtu
- W razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską.
malaria profilaktyka
Zobacz także inne choroby tropikalne takie jak: Gorączka zika, Tularemia czy Ameba
Zobacz najsilniejszy preparat na komary tropikalne Mugga 50
A po powrocie
Co roku ponad 10 000 podróżnych choruje na malarię po powrocie z tropików.W przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróż
Uwaga!
- Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
- Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
