 Leiszmanioza trzewna
Leiszmanioza trzewna
Wiele chorób, wywoływanych przez pasożyty jest niezwykle inwazyjnych dla człowieka. Pasożyty bowiem żerują na organizmie ludzkim, żywiąc się nie tylko pokarmem dostarczanym przez człowieka, ale także jego wnętrznościami. W efekcie doprowadzają do silnych odwodnień, osłabień, a nawet kalectw. Choroby pasożytnicze powinny być jak najszybciej diagnozowane i leczone, zwłaszcza, gdy wakacje spędziło się w krajach tropikalnych i ma się podejrzenie ciężkiej choroby. Leiszmanioza trzewna zwana jest także chorobą kala-azar, gorączką dum-dum, czarną febrą i należy do jednej z groźniejszych chorób, które wywoływanych są przez pasożyty. Jakie są jej objawy, gdzie występuje i w jaki sposób ją leczyć?
Leiszmanioza trzewna i inne rodzaje
Leiszmanioza to choroba, którą można podzielić na trzy rodzaje. Najpopularniejszą z nich jest leiszmanioza skórna, choruje na nią bowiem aż milion ludzi na całym świecie. Bardzo popularna jest także leiszmanioza trzewna, która liczy aż 500 tysięcy przypadków zachorowań. Mniej popularna jest leiszmanioza skóry i błon śluzowych, która zazwyczaj prowadzi do kalectwa i oszpecenia ciała. Leiszmaniozą można zarazić się poprzez ukąszenie insekta, tzw. muchówki. Chorobę tę przenoszą ssaki, jak np.: konie, osły, leniwce, gryzonie, a nawet małpy. Owady „łapią” to schorzenie w momencie ukąszenia zarażonego zwierzęcia, by następnie przekazać ją ludziom. Zwierzę nie może bezpośrednio zarazić człowieka przy zwykłym kontakcie z nim, jednak przebywając na terenach endemicznych niezwykle łatwo się zarazić, dlatego trzeba zachować ostrożność, zwłaszcza wybierając się na wakacje. Pasożytami, które przenoszą moskity, zarażając leiszmaniozą, są pierwotniaki z grupy leishmania, stąd też nazwa tej choroby, z rodziny Phlebotomus i Lutzomyia. Niestety, jest to jedna z najpopularniejszych chorób pasożytniczych, gdyż dotyka aż 12 milionów ludzi na całym świecie.
Chorobę wywołują trzy gatunki wiciowców:
Leishmania donovani,
Leishmania infantum,
Leishmania chagasi.
Leiszmanioza trzewna: występowanie
Leiszmanioza występuje w aż 88 krajach, jest to wynik niezwykle duży i niepokojący. Postać trzewna uważana jest za drugą w kolejności chorobę pasożytniczą, powodującą zgony. Postać trzewną leiszmaniozy można spotkać na kontynencie tropikalnym i subtropikalnym, z wyjątkiem Australii i Oceanii. Choroba ta pojawia się we wschodniej półkuli świata i jej rozwojowi sprzyja ciepły klimat. Najwięcej zachorowań, bo aż 90% odnotowuje się w Bangladeszu, Brazylii, Etiopii, Indiach, Nepalu i w Sudanie. Oznacza to, że wybierając się w te rejony, należy zachować szczególną ostrożność. Choroba ta dotyka także w dużej części tereny wiejskie, gdzie można spotkać zwierzęta takie, jak: konie, czy osły. Muchówki można spotkać także na terenach leśnych, trawiastych oraz w okolicach wód i rzek.
Leiszmanioza trzewna
Leiszmanioza trzewna: objawy
Okres inkubacji tej choroby wynosi nawet do kilku miesięcy. Jest to najgroźniejsza odmiana leiszmaniozy, ponieważ atakuje narządy człowieka. Najbardziej charakterystycznym objawem tej choroby jest nagła i dwupostaciowa, wysoka gorączka, która zwykle atakuje koło południa i koło północy. Gorączka dochodzić może nawet do 40 stopni. Początkowe objawy przypominają grypę, jednak po czasie następuje gwałtowna utrata masy ciała oraz powiększenie śledziony i wątroby, węzłów chłonnych. Dodatkowo, u chorego zaczynają pojawiać się wybroczyny oraz zmiany skórne, przekształcające się w otwarte rany. Zmiany pojawiają się wokół twarzy oraz rąk. Początkowo następuje złuszczanie naskórka, które prowadzi do powstawania ciężkich owrzodzeń oraz otwartych ran. Niestety, aż 90, 95% pacjentów, którzy zbyt późno poddadzą się leczeniu lub w ogóle go nie podejmą, umierają. Dochodzi zwykle do zakażeń układu pokarmowego, narządów wewnętrznych, zapalenia szpiku lub opon mózgowych. Bardzo charakterystycznym objawem jest także gruźlica. Leiszmaniozę trzewną można pomylić z durem brzusznym lub malarią.
Zobacz także inne choroby występujące w strefie tropikalnej takie jak: Wirus Usutu, Wirus Zachodniego Nilu czy Wirus Zika
Leiszmanioza trzewna: leczenie
Ogólne postaci leiszmaniozy diagnozuje się za pomocą badania mikrobiologicznego. Od chorego pobierany jest wycinek tkanki lub wydzielina, a następnie dokonuje się badania. Bardzo dobre rezultaty przynosi także badanie histopatologiczne oraz metoda Giemsy, która w aż 70% jest w stanie w szybkim tempie wykryć pierwotniaka leishmania. Bardzo dobrą metodą wykrywania leiszmaniozy trzewnej, jest także wykonanie testu Montenegro, czyli badania śródskórnego. Wykorzystuje się do niego zabitego wyciowca pasożyta. W przypadku leiszmaniozy trzewnej wykonuje się także testy Kalazar DetectTM, DiaMed-IT LEISH, głównie w warunkach tzw. „polowych”.
Badanie bioptatów ze szpiku kostnego, śledziony, wątroby, czy węzłów chłonnych potwierdza także leiszmaniozę trzewną. Największe rezultaty przynosi badanie biopsyjne fragmentu pobieranego ze śledziony, jednak wiąże się ono ze sporymi powikłaniami.
Leiszmanioza trzewna jest leczona parenteralnie, lekami, które zawierają związki 5-wartościowego antymonu (Pentostam). Leczenie trwa zwykle od 20 do nawet 40 dni, czyli jest niezwykle długotrwałe. Już podanie pierwszego cyklu dawek skutkuje aż 90% procentowych wyleczeniem, jednak zwykle podawana jest większa ilość dawek. Niestety, można zaobserwować coraz większą odporność na ten lek, zwłaszcza w krajach takich, jak: Indie. Niezwykle popularny jest także lek liposomalnej formy amfoterycyny B. Leczenie za jego pomocą odbywa się głównie w USA, gdyż jego cena jest niezwykle wysoka. W przypadku krajów afrykańskich, leczenie tym typem leku odbywa się głównie w ramach programu wczesnego dostępu. Nowoczesnym preparatem na rynku jest lek Miltefosine, którego skuteczność szacuje się na ponad 80%, jednak nadal są prowadzone badania pod tym kątem. Do preparatów tzw. “drugiego rzutu” należą: pentamidyna, paromomycyna, ketokonazol.
Rokowania w przypadku leiszmaniozy trzewnej są różne, głównie zależy to od faktu podjęcia leczenia. Nieleczona choroba, prowadzi do zgonów, z uwagi na to, że gwałtownie postępuje. Jeśli leczenie jest podjęte w terminie, są spore szanse na całkowite wyleczenie choroby.
Leiszmanioza trzewna: profilaktyka
Nie istnieje, niestety, możliwość zaszczepienia się przeciwko tej chorobie. Wszystkim podróżującym doradza się unikanie moskitów (szczególnie po zmroku), używanie moskitier i stosowanie repelentów z deet.
Uwaga!
- Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
- Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.
©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
