 Kolor włosów
Barwa stanowi tak znamienną cechę włosów, że należy do podstawowych trzech atrybutów, za pomocą których określa się nie znanego człowieka. Powie się np. "Widziałem wysokiego, szczupłego bruneta", albo "Zajrzała do pokoju średniego wzrostu, otyła blondynka". W taki mniej więcej sposób ustala się w pierwszym przybliżeniu typ fizyczny osoby nieznajomej. I nie ma najmniejszego znaczenia czy w danym przypadku kolor włosów jest naturalny, czy sztuczny, co najwyżej można dodać "tleniona blondynka".
Jak już wspomnieliśmy przy omawianiu budowy włosa - w jego istocie korowej zawarty jest barwnik włosów. Otóż zarówno w komórkach, jak i w przestrzeniach międzykomórkowych znajdują się ziarenka podstawowego barwnika, zwanego melaniną. Od melaniny zależy barwa włosów. Ale melanina nie jest prawdopodobnie jednoznacznie określonym związkiem chemicznym. Należałoby raczej mówić o melaninach, gdyż badanie mikroskopowe ziarenek pigmentu wykazuje, że różnią się one intensywnością zabarwienia. Barwa włosa zależy od ilości melanin, ich rodzajów, a także od ich dyspersji, gdyż - obok formy ziarnistej - melaniny występują w stanie rozproszonym. Przyjmuje się obecnie, że czarne lub brązowe ziarenka w komórkach włosa - to melaniny; podczas gdy ziarenka barwnika żółtawego lub czerwonawego - to feomelanina. różniąca się od melaniny (melanin) szczegółami budowy chemicznej. Niektórzy badacze wyróżniają jeszcze inny barwnik, tzw. trychosyderyn,. zawierającą żelazo i znajdującą się we włosach rudych. Melanina nie jest dokładnie zbadanym związkiem chemicznym, wiadomo jednak, że powstaje z tyrozyny (jeden z aminokwasów) pod wpływem działania fermentu tyrozynazy. Natomiast feomelanina powstaje prawdopodobnie z innego aminokwasu, tzw. tryptofanu.
Warto dodać, że wzajemne stosunki ilościowe i jakościowe melanin (ewentualnie feomelaniny i trychosyderyny) nie wyjaśniają bez reszty faktu istnienia całej gamy naturalnych barw włosów. Nadal prowadzone są w tej dziedzinie intensywne badania naukowe. Grupa badaczy japońskich doszła do wniosku, że barwa włosów zależy także od zawartości niektórych metali. Włosy czarne i włosy szatynów mają zawierać miedź, kobalt i żelazo, włosy rude zawdzięczają swój kolor molibdenowi, złocisty kolor włosów zależeć ma od obecności tytanu, nikiel natomiast występuje we włosach siwych. Powracając do najważniejszego barwnika, czyli melaniny, trzeba dodać, że jest ona nie rozpuszczalna w wodzie i w rozpuszczalnikach organicznych, ulega natomiast rozkładowi pod wpływem silnego utleniania środowiska alkalicznego. To zjawisko wykorzystuje się w procesie odbarwiania (rozjaśniania) i zabarwiania (farbowania) włosów.
Barwa włosów ulega pewnej ewolucji w ciągu życia człowieka. Przeważnie włosy są jaśniejsze w dzieciństwie, następnie stopniowo ciemnieją, aby w wieku dojrzałym i starszym stopniowo siwieć. Siwienie jest procesem o przyczynach dokładnie nie poznanych. Jedni przypuszczają, że powodem siwienia jest zablokowanie enzymu, pozwalającego na przekształcenie tyrozyny w melaninę (tyrozynazy), Inni zakładają zaburzenia w zawartości metali, jeszcze inni - działanie komórek barwnikożernych (pigmentofagów). Często wysuwa się jako przyczynę siwienia pojawienie się w łodydze włosa pęcherzyków powietrza, maskujących optycznie obecność barwnika. Zarówno barwa włosów, jak i skłonność do siwienia, zwłaszcza wczesnego, są wyrazem pewnych prawidłowości dziedziczno-rodzinnych i etniczno-rasowych. Bez wyjątku czarne włosy mają przedstawiciele rasy czarnej i żółtej (np. Japończycy i Indianie amerykańscy). Wśród ludów rasy białej włosy ciemne przeważają w narodach śródziemnomorskich, włosy jasne - u Skandynawów. Włosy rude spotyka się często u Anglików, Szkotów, nierzadko też u Niemców.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
