Czytaj również dział – Ekonomia …
Czytaj również dział – Ekonomia GMI …
Historia bankowości: Ewolucja usług finansowych na przestrzeni lat
Bankowość to branża, która ewoluowała wraz z rozwojem cywilizacji. Od czasów starożytnych do dzisiejszych dni, usługi finansowe odgrywały istotną rolę w gospodarce i życiu społeczeństwa. Historia bankowości jest pełna fascynujących zdarzeń i innowacji, które wpływały na kształt systemów bankowych na przestrzeni lat. Ten artykuł opisuje kluczowe momenty i zmiany, które miały miejsce w bankowości, aby lepiej zrozumieć ewolucję usług finansowych, jakie znamy dzisiaj.
Akapit 1: Początki bankowości
Bankowość jest jednym z najstarszych i najważniejszych sektorów w gospodarce. Jej historia sięga tysiące lat wstecz. Pierwsze formy bankowości były obecne już w mezopotamskich społecznościach w III tysiącleciu p.n.e. W tamtych czasach, głównymi dostawcami usług finansowych był pan, który prowadził księgowość i organizował pożyczki. Wówczas jednak nie istniały banki w dzisiejszym znaczeniu tego słowa.
Przez wieki bankowość rozwijała się w wielu różnych społecznościach i cywilizacjach na całym świecie. W Chinach i Japonii powstały pierwsze formalne instytucje bankowe w IV i VII wieku odpowiednio. W Europie bankowość zaczęła się rozwijać w okresie renesansu, a jednym z najstarszych banków w Europie był Bank Monte dei Paschi di Siena, założony we Włoszech w 1472 roku. Stopniowo, bankowość zaczęła nabierać coraz większego znaczenia i zyskiwać na popularności.
Akapit 2: Rewolucja przemysłowa i rozwój bankowości
Na początku XIX wieku nastąpiło ogromne przyspieszenie w rozwoju bankowości. Wraz z rewolucją przemysłową pojawiły się nowe wyzwania i potrzeby, które wymagały nowych rozwiązań finansowych. Banki zaczęły oferować pożyczki na rozwijające się przedsiębiorstwa oraz udzielać kredytów inwestorom. Ten okres to także początek powstawania banków komercyjnych, które świadczyły szeroki zakres usług finansowych dla firm i klientów indywidualnych.
Akapit 3: Era elektroniczna i bankowość internetowa
Wraz z rozwojem komputerów i internetu nadeszła kolejna rewolucja w bankowości. W latach 90. XX wieku, bankowość elektroniczna stawała się coraz bardziej popularna. Klienci zaczęli korzystać z bankowości internetowej, co umożliwiło im szybszy dostęp do usług finansowych. Wprowadzono również bankomaty, które umożliwiały wypłatę gotówki i inne operacje bez konieczności wizyty w tradycyjnym oddziale banku.
Akapit 4: Innowacje w bankowości
Wraz z rozwojem technologii, banki wprowadzają innowacyjne rozwiązania, które mają na celu ułatwienie klientom korzystania z usług finansowych. Jednym z przykładów jest bankowość mobilna, która umożliwia dostęp do konta bankowego za pomocą smartfona. Możemy szybko i wygodnie sprawdzić stan konta, dokonywać przelewów i płatności, a nawet skanować czeki do wpłat. Inną innowacją są tzw. fintechy, czyli nowoczesne firmy technologiczne, które świadczą usługi finansowe, takie jak pożyczki online, rozwiązania dla e-commerce, obsługa płatności elektronicznych itp.
Akapit 5: Bezpieczeństwo w bankowości
Wraz z rozwojem bankowości elektronicznej i internetowej, istotnym elementem stało się zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa danych klientów. Banki ciągle doskonalą swoje systemy, stosując odpowiednie protokoły i szyfrowanie danych. Oferują również dodatkowe metody uwierzytelniania, takie jak tokeny generujące jednorazowe kody, czy czytniki linii papilarnych. W miarę jak technologia rozwija się, tak samo rozwijają się również metody hakerskie, więc bezpieczeństwo staje się priorytetem dla banków. W sumie, historia bankowości to historia ciągłego rozwoju i adaptacji do zmieniających się potrzeb społeczeństwa i postępu technologicznego. Banki odgrywają kluczową rolę w gospodarce, umożliwiając przechowywanie i przepływ środków finansowych, a także świadcząc szeroki zakres usług dla klientów indywidualnych i przedsiębiorstw. Niezależnie od tego, jak technologia będzie się rozwijać, banki będą nadal zawodzącymi instytucjami w sektorze finansowym.
Słownik pojęć bankowych
A
Aplikacja/aplikacja mobilna BSLMobile – aplikacja zainstalowana na urządzeniu mobilnym z systemem Android lub IOS, umożliwiająca dostęp do rachunków bankowych Posiadaczom rachunków oraz innych produktów bankowych, w tym autoryzację operacji poprzez powiadomienia Push.
ATM (ang. automated teller machine) – to w języku angielskim po prostu bankomat.
Autoryzacja – wyrażenie zgody na wykonanie transakcji płatniczej lub innej dyspozycji przez Posiadacza rachunku lub osobę przez niego upoważnioną do dysponowania środkami na rachunku.
B
Bankowość elektroniczna – to usługa umożliwiająca klientowi dostęp do jego rachunku, dokonywania na nim operacji (np. przelewów) za pośrednictwem Internetu lub łącza telefonicznego.
Bankowość mobilna (ang. mobile banking; m-banking) – wszystkie usługi bankowe dostępne przez urządzenia mobilne, czyli telefony komórkowe, smartfony, tablety, które wymagają łączności z Internetem. Dostęp do usług mobilnych wymaga zainstalowania odpowiedniego oprogramowania, czyli aplikacji mobilnej, autoryzowanej przez bank.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) – instytucja gwarantująca ochronę depozytów w Polsce. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami BFG chroni oszczędności posiadacza w 100 proc. do kwoty 100 tys. euro. Lista banków podlegających pod system ochrony depozytów znajduje się na stronie www.bfg.pl
BIG – biura informacji gospodarczej, to aktualnie w Polsce 5 niezależnych instytucji: Krajowy Rejestr Długów (KRD), InfoMonitor, Europejski Rejestr Informacji Finansowej (ERIF), Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej, Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych. BIG-i gromadzą, przechowują i udostępniają dane o wszystkich przeterminowanych zadłużeniach osób i firm. Dane do BIG mogą przekazywać firmy działające we wszystkich sektorach gospodarki: instytucje finansowe, sądy, jednostki samorządu terytorialnego, dostawcy energii, firmy telekomunikacyjne, operatorzy telewizji kablowej oraz osoby prywatne.
BIK – Biuro Informacji Kredytowej gromadzi i udostępnia informacje o wiarygodności kredytowej osób i firm. Do rejestru BIK nie trafiają wyłącznie dłużnicy, ale każdy, kto ma lub miał kredyt lub pożyczę (w banku, SKOK-u, a od niedawna także w poza bankowych firmach pożyczkowych), linię debetową na koncie osobistym, kartę kredytową lub inne zobowiązanie.
BLIK – schemat mobilny, umożliwiający Użytkownikom Aplikacji Mobilnej BSLMobile dokonywanie płatności i wypłacanie gotówki w bankomatach oraz wykonywanie błyskawicznych przelewów międzybankowych z wykorzystaniem cyfrowego kodu.
BlueCash – system przelewów natychmiastowych realizowanych w polskich złotych, którego operatorem jest Blue Media S.A. System umożliwia wymianę zleceń płatności pomiędzy jednostkami uczestników tego systemu w godzinach określonych przez każdego Uczestnika.
C
Cash back – usługa na terminalu POS polegająca na wypłacie gotówki z kasy sklepu przy okazji płatności kartą za towary i usługi, usługa ta jest dostępna tylko na terenie Polski, usługa ta nie jest dostępna dla kart rozliczanych w innej walucie niż PLN.
CRS (ang. Common Reportinwg Standard) – to standard automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania. CRS wymaga zgłaszania i gromadzenia informacji dotyczących rezydencji podatkowej (miejsc, w których zobowiązani jesteśmy do płacenia podatków) przez instytucje finansowe na całym świecie. CRS nazywany bywa też EURO-FATCA, ponieważ standard stworzono na wzór amerykańskiej regulacji. CRS obowiązuje w Polsce od marca 2017 roku.
CVV2/CVC2 – trzycyfrowy numer umieszczony na rewersie karty, używany do autoryzacji transakcji podczas dokonywania płatności bez fizycznego użycia karty, w szczególności do dokonywania transakcji na odległość, np. poprzez Internet, telefon.
D
Deponent – Osoba lub firma, która założyła depozyt (lokatę) w banku. Depozytem może być przedmiot, ale także pieniądze.
Depozyt – wkład złożony w banku. Depozytem mogą być pieniądze, ale także np. papiery wartościowe, złoto, biżuteria czy inne cenne przedmioty złożone w skrytce. Najczęściej terminem depozyt terminowy określa się zwykłe lokaty bankowe.
Duplikat karty – kolejny egzemplarz karty z takim samym numerem, kodem PIN, jak w karcie dotychczas użytkowanej oraz nową datą ważności;
F
FATCA (ang. Foreign Account Tax Compliance Act) – to amerykańska regulacja nakładająca na zagraniczne (czyli nieamerykańskie) instytucje finansowe obowiązek przekazywania lokalnym władzom podatkowym określonych informacji o rachunkach prowadzonych dla podatników USA. Rządy Polski i Stanów Zjednoczonych umowę w sprawie FATCA podpisały 7 października 2014. Przepisy FATCA dotyczą głównie banków, funduszy inwestycyjnych i powierniczych, domów maklerskich oraz zakładów ubezpieczeń.
H
Hasło 3D Secure – przesyłane – w postaci wiadomości tekstowej SMS na wskazany przez Użytkownika karty krajowy numer telefonu komórkowego – jednorazowe hasło służące do identyfikacji Użytkownika karty i uwierzytelnienia jego dyspozycji w ramach potwierdzenia transakcji internetowych z wykorzystaniem zabezpieczenia 3D Secure
HCE – technologia płatności zbliżeniowych oparta na chmurze (ang. Host Card Emulation). Standard jest podobny do popularnego NFC i również pozwala zbliżeniowo płacić telefonem komórkowym, jednak bez konieczności posiadania specjalnej karty SIM i usługi u konkretnego operatora telefonicznego.
Hipoteka – forma zabezpieczenia wierzytelności banku, ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości, ustanowione między wierzycielem i dłużnikiem przez wpis do księgi wieczystej. Hipoteka wygasa wraz z wierzytelnością, to znaczy po spłaceniu kredytu. Kredytobiorca nadal jest właścicielem nieruchomości, natomiast bankowi przysługuje prawo jej zbycia w przypadku dochodzenia swoich roszczeń wobec właściciela
I
IBAN – Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego – standard numeracji kont bankowych utworzony przez Europejski Komitet Standardów IBAN. Składa się z dwuliterowego ISO 3166-1 kodu kraju, po którym następują dwie cyfry sprawdzające (kontrolne) i do trzydziestu znaków alfanumerycznych określających numer rachunku będący unikatowym identyfikatorem.
K
Karencja – okres, podczas którego Kredytobiorca spłaca miesięcznie wyłącznie raty odsetkowe od wykorzystanego kapitału kredytu. Jest to okres następujący zwykle bezpośrednio po zaciągnięciu kredytu, a więc od udzielenia kredytu do terminu płatności pierwszej raty kapitałowej. Po tym okresie Kredytobiorca spłaca miesięcznie raty kapitałowo-odsetkowe.
Karta debetowa – Karta wydawana do konta, zwana często kartą do bankomatu. Dzięki niej możliwe jest dokonywanie wypłaty gotówki z bankomatu, płacenie za zakupy w sklepach oraz punktach usługowych, realizowanie transakcji przez Internet, a także korzystanie z usługi Cash Back. Dokonanie wypłaty w bankomacie lub płatności w punkcie handlowo – usługowym od razu rejestrowane jest na koncie osobistym. Transakcje dokonane kartą debetową mogą być przeprowadzone do wysokości środków dostępnych na koncie osobistym, dlatego też karta debetowa nie pozwala na wypłatę większej kwoty pieniędzy niż jest aktualnie dostępna na koncie osobistym.
Karta kredytowa – karta, która nie wykorzystuje środków zgromadzonych na koncie osobistym, lecz dostępny limit kredytowy. Oznacza to, że dokonanie płatności kartą kredytową możliwe jest nawet wtedy, gdy na koncie osobistym nie ma już dostępnych środków. Dzięki karcie kredytowej nie wydaje się własnych środków finansowych, które można w zamian ulokować np. na koncie oszczędnościowym lub lokacie. Od transakcji dokonanych kartą kredytową naliczane są odsetki, jeśli jednak w ustalonym przez bank terminie w całości spłaci się zadłużenie, wówczas odsetki od transakcji bezgotówkowych nie zostaną zaksięgowane.
Kod PIN – czterocyfrowy kod, udostępniany tylko i wyłącznie posiadaczowi karty i służący do potwierdzania transakcji dokonywanych za pomocą karty płatniczej. Umożliwia on bezpieczne korzystanie z karty płatniczej i jest niezbędny, aby wypłacić gotówkę z bankomatu lub zapłacić w sklepie.
Kredyt w rachunku płatniczym – umowa o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, który kredytodawca udostępnia konsumentowi umożliwiając dysponowanie środkami pieniężnymi w wysokości przekraczającej środki pieniężne zgromadzone na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta
N
NFC (ang. Near Field Communication) – to wykorzystywany m.in. w telefonach komórkowych (w tym przy płatnościach zbliżeniowych) radiowy standard komunikacyjny, pozwalający na bezprzewodową wymianę danych. Technologia NFC pozwala przemienić nasz smartfon w kartę zbliżeniową. Po prostu przykładamy telefon do terminala, tak samo jak kartę zbliżeniową, i już, zapłacone.
Nierezydent – osoba fizyczna nie mająca miejsca zamieszkania w kraju, w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe.
NRB (Numer Rachunku Bankowego) – to polski standard zapisu numeru rachunku bankowego. NRB składa się z 26 cyfr, w formacie: CCAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB. (2 cyfry) to suma kontrolna; AAAAAAAA (8 cyfr) to numer rozliczeniowy banku; BBBBBBBBBBBBBBBB (16 cyfr) to numer rachunku klienta.
O
Okres bezodsetkowy – to czas, w którym możesz uregulować zadłużenie bez konieczności spłaty odsetek za wykorzystane pieniądze.
Oprocentowanie stałe – stałe oprocentowanie lokaty oznacza, że na koniec okresu lokaty bank wypłaci umówione z góry odsetki. Stawka utrzyma się bez względu na aktualną sytuację rynkową (np. obniżki stóp procentowych NBP).
Oprocentowanie w skali roku – banki podają stawki oprocentowania lokat zawsze w skali roku – nawet dla krótszych depozytów, np. lokat miesięcznych. W rzeczywistości zysk z lokaty miesięcznej wynosi wówczas 1/12 stawki podanej dla pełnego roku.
Oprocentowanie zmienne – w przypadku lokat o oprocentowaniu zmiennym stawka depozytu może ulec zmianie w trakcie trwania lokaty. Np. jeżeli Rada Polityki Pieniężnej podniesie stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego – oprocentowanie lokaty może wzrosnąć. I odwrotnie – jeżeli obniży, stawka na lokacie spadnie.
P
Podatek Belki – jest to podatek płacony z zysków od lokat i inwestycji. Wynosi on 19 proc. od wypracowanego przez dany produkt zysku. W przypadku lokat jest on odprowadzany automatycznie przez bank, więc do klienta trafia zysk pomniejszony już o podatek Belki.
Podpis elektroniczny kwalifikowany – alternatywą dla podpisu własnoręcznego jest kwalifikowany podpis elektroniczny. Zgodnie z art. 78 (1) Kodeksu Cywilnego, do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej. Kwalifikowany podpis elektroniczny może być wydawany wyłącznie przez wyspecjalizowane podmioty. Rejestr tych podmiotów prowadzi Narodowe Centrum Certyfikacji (jest to system informatyczny Narodowego Banku Polskiego). Rejestr ten jest publicznie dostępny w Internecie.
Polecenie przelewu SEPA – usługa inicjowana przez płatnika polegająca na umożliwieniu przekazania środków pieniężnych w euro z rachunku płatniczego płatnika na rachunek płatniczy odbiorcy, jeżeli obaj dostawcy lub jeden z dostawców wykonują działalność na obszarze jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA).
Portal kartowy – www.kartosfera.pl, system umożliwiający dostęp zarejestrowanemu Użytkownikowi karty do wybranych usług i funkcjonalności dotyczących kart za pomocą sieci Internet i przeglądarki internetowej.
R
Rezydent – osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w kraju, w rozumieniu ustawy Prawo dewizowe z dnia 27 lipca 2002 r.
ROR – to rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy. Popularne „konta osobiste” czy „rachunki osobiste” to właśnie ROR.
RRSO – Rzeczywista roczna stopa oprocentowania – to całkowity koszt kredytu, wyrażony jako wartość procentowa. RRSO oprócz oprocentowania uwzględnia także wszystkie inne koszty kredytu: prowizje, marże, ubezpieczenia czy obsługę. RRSO pozwala na łatwe porównanie ofert kredytów konsumenckich zaciągniętych na identyczny okres i przy identycznym harmonogramie spłat.
S
SWIFT – inaczej nazywany także kodem BIC (ang. Bank Identifier Code), to 8-znakowy ciąg liter i cyfr, który umożliwia identyfikację instytucji, do której kierowany jest przelew. Skrót „SWIFT” pochodzi od nazwy instytucji zajmującej się przydzielaniem i rejestracją kodów – Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication. SWIFT posiada każdy bank w Polsce i za granicą. SWIFT używany jest przy przelewach między bankami, szczególnie kiedy są to transakcje walutowe.
T
Tabela oprocentowania – dokument, w którym bank podaje aktualne stawki oprocentowania lokat lub kredytów. Najczęściej stanowi załącznik do umowy o lokatę. Można go znaleźć na stronach internetowych banków oraz w placówkach.
Terminal POS (ang. point of sale – punkt handlowy) – to sprzęt, który umożliwia dokonywanie transakcji bezgotówkowych, np. kartą płatniczą, telefonem czy przy wykorzystaniu BLIK-a.
W
WIBID (ang. Warsaw Interbank Bid Rate) – to wysokość odsetek, które jeden bank płaci drugiemu za ulokowane depozyty. Z pojęciem WIBID spotkamy się, gdy zakładamy długoterminową lokatę. Banki uzależniają wysokość oprocentowania właśnie od stawki WIBID. Tak jak oprocentowanie kredytów hipotecznych zleży od stałej marży i WIBOR, tak odsetki od lokaty zależą od niezmiennej premii i WIBID.
WIBOR – to oprocentowanie pożyczek, które banki mogą udzielić innym bankom. WIBOR obok stałej marży jest składową oprocentowania kredytów hipotecznych. Gdy WIBOR wzrośnie, wzrosną też raty, gdy spadnie – raty spadną. Zasady aktualizacji zmian WIBOR uwzględniane są w umowie kredytu hipotecznego.
Wkład własny – stanowi różnicę pomiędzy kosztami przedsięwzięcia a kwotą kredytu.
Wpłatomat – pod względem wyglądu przypomina standardowy bankomat. Często sprzęt tego typu łączy w sobie dwie funkcje. Jest równocześnie wpłatomatem i bankomatem.
Wynagrodzenie przeciętne – to dana statystyczna, która w przybliżeniu pokazuje, ile średnio zarabia się w Polsce. Informacja ta jest podawana co miesiąc przez Główny Urząd Statystyczny.
Wynagrodzenie zasadnicze – to podstawowy składnik pensji. Może być określone stawką miesięczną, godzinową, akordową bądź prowizyjną. Najczęściej płaca zasadnicza to po prostu Twoja comiesięczna, podstawowa pensja, bez dodatków typu delegacje, premie, dodatki za staż czy funkcję, wynagrodzenie za nadgodziny.
Z
Zapadalność lokaty – pod tym terminem kryje się data zakończenia lokaty terminowej. W dniu zapadalności lokaty bank zwraca klientowi kapitał powiększony o umówione wcześniej odsetki.
Zdolność kredytowa – to zdolność Kredytobiorcy przy jego danych dochodach do spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi obciążeniami stałymi, w terminach spłaty określonych w umowie kredytu.
Czytaj również dział – Ekonomia …
Czytaj również dział – Ekonomia GMI …
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE