 PHP
Wersje PHP
PHP – interpretowany skryptowy język programowania zaprojektowany do generowania stron internetowych i budowania aplikacji webowych w czasie rzeczywistym.
PHP jest najczęściej stosowany do tworzenia skryptów po stronie serwera WWW, ale może być on również używany do przetwarzania danych z poziomu wiersza poleceń, a nawet do pisania programów pracujących w trybie graficznym (np. za pomocą biblioteki GTK+, używając rozszerzenia PHP-GTK). Implementacja PHP wraz z serwerem WWW Apache oraz serwerem baz danych MySQL określana jest jako platforma AMP (w środowisku Linux – LAMP, w Windows – WAMP).
Możliwości
Skrypty napisane w PHP są z reguły umieszczane w plikach tekstowych (czasami razem z kodem HTML lub XHTML). Dzięki temu PHP jest podobny w założeniach do coraz rzadziej stosowanego mechanizmu Server Side Includes[5]. PHP pozwala także na wykonywanie skryptów z linii poleceń podobnie jak Perl, Python oraz Ruby. Jego modułowa budowa daje również możliwość programowania samodzielnych aplikacji z interfejsem graficznym. PHP umożliwia współpracę z wieloma rodzajami źródeł danych, takich jak systemy zarządzania bazami danych, pliki tekstowe, dokumenty XML oraz serwisy WWW.
Historia
Początki
Pierwsza wersja PHP, rozpowszechniana pod nazwą PHP/FI (Personal Home Page/Forms Interpreter), została stworzona przez Rasmusa Lerdorfa w roku 1994 jako zestaw skryptów Perla służący do monitorowania internautów odwiedzających jego witrynę. Gdy ruch stał się zbyt duży, przepisał je w języku C, dodając przy tym nowe opcje. Niedługo później ludzie zaczęli prosić go o możliwość użycia tych narzędzi na swoich stronach, zatem 8 czerwca 1995 roku autor udostępnił publicznie kod źródłowy (PHP Tools 1.0). Już kilka miesięcy później projekt przekształcił się w zalążek znanego obecnie języka programowania, gdy został połączony z innym narzędziem Rasmusa Lerdorfa – Form Interpreter, które dało drugi człon nazwy. W 1997 roku pojawiło się PHP/FI 2.0, posiadające wtedy kilka tysięcy aktywnych użytkowników na całym świecie oraz obsługujące 50 tys. domen. Co ciekawe, wersja ta spędziła większość „życia” na beta testach. Oficjalne wydanie było tylko jedno i ukazało się w listopadzie 1997 roku.
PHP 3
W 1997 roku projektem zainteresowali się dwaj izraelscy programiści: Zeev Suraski i Andi Gutmans. Odkryli oni, że PHP/FI ma zbyt małe możliwości na potrzeby aplikacji eCommerce, którą tworzyli na uniwersytecie. Zdecydowali wtedy, że przepiszą kod PHP całkowicie od nowa, korzystając z pomocy już istniejącej społeczności PHP. W czerwcu 1998 roku ogłosili PHP 3.0 jako następcę PHP/FI, którego dalszy rozwój został wtedy zatrzymany. Był to wielki krok naprzód. PHP 3.0 posiadało całkowicie nową architekturę, która znacznie zwiększała wydajność. Pojawiły się w niej zalążki programowania obiektowego, ale najważniejszą cechą aplikacji była jej modułowość. Użytkownicy mogli rozszerzać teraz funkcjonalność języka poprzez dodawanie nowych modułów.
PHP 4
Krótko po wydaniu PHP 3, w zimie 1998 Zeev Suraski oraz Andi Gutmans jeszcze raz zabrali się za przepisywanie kodu źródłowego PHP, korzystając z doświadczeń nabytych przy pracach nad poprzednią wersją. Za główne cele obrali poprawienie modułowości oraz wydajności złożonych aplikacji. Choć dotychczasowa wersja potrafiła sobie z nimi poradzić, nie była jednak stworzona do tego celu i przegrywała przez to z innymi rozwiązaniami.
W połowie roku 1999 ukazał się oficjalnie Zend Engine, nowy silnik języka skryptowego, wokół którego niedługo później zaczęto budować PHP 4. Jego nazwa to kompromisowe połączenie imion twórców projektu. Nowa, oparta na nim wersja PHP, ukazała się w maju 2000 roku. Tak jak poprzednio, był to potężny krok naprzód. Programiści mieli do dyspozycji teraz wiele nowych narzędzi, konstrukcji językowych oraz bezpieczniejszy system wejścia/wyjścia. Od strony administracyjnej pojawiło się oficjalne wsparcie dla wielu nowych serwerów. Przez cztery lata od chwili wydania ukazały się trzy kolejne edycje tej wersji oznaczone numerami: 4.1, 4.2 oraz 4.3. W każdej z nich odczuwalne było zwiększenie bezpieczeństwa, szybkości działania oraz możliwości. W 2004 roku obsługiwały one łącznie 20% wszystkich domen sieciowych.
PHP 5
W 2002 roku Zeev Suraski oraz Andi Gutmans ponownie rozpoczęli znaczącą modernizację silnika PHP mającą na celu dodanie do tego języka modelu obiektowego z prawdziwego zdarzenia. W lutym 2003 ukazała się pierwsza wersja alpha nowej wersji PHP oznaczonej numerem 5.0.0. Stabilna wersja ukazała się prawie półtora roku później, w lipcu 2004 roku. Nowości sprawiły, że PHP może konkurować teraz z innymi rozwiązaniami server-side, jak równy z równym. Pojawił się całkowicie nowy model programowania obiektowego, przez co niestety została utracona część kompatybilności z poprzednimi wersjami PHP. Jest to spowodowane zmianą sposobu reprezentacji obiektów. W wersjach wcześniejszych obiekt był jednocześnie zmienną, co sprawiało duże trudności, dlatego też w wersji 5 na wzór Javy zmienna obiektowa stała się jedynie referencją do właściwego obiektu. Obecnie operacja przypisania powoduje powstanie drugiej referencji wskazującej na ten sam obiekt. Przebudowano także wiele modułów, w tym do obsługi XML-a i komunikacji z bazą danych, czyniąc je bardziej przyjaznymi dla programistów. Oprócz tego udostępniono zbiór interfejsów znacznie rozszerzających możliwości klas użytkownika. Nastąpiły także zmiany oraz nowości w systemie modułów PHP. Funkcje obsługi języka XML zostały przepisane i wbudowane bezpośrednio w jądro aplikacji. Oprócz narzędzi obsługujących model DOM udostępniono SimpleXML – prosty interfejs do modyfikacji dokumentów XML. Wprowadzono SQLite, nowy, domyślnie „wkompilowany” silnik baz danych[8]. 24 listopada 2005 roku ukazała się wersja 5.1, w której pojawił się PDO – ujednolicony sterownik oraz preprocesor zapytań umożliwiający komunikację z różnymi systemami baz danych. Kolejna wersja – 5.2, pojawiła się 2 listopada 2006 roku i skoncentrowana była na rozbudowie mechanizmów wejścia/wyjścia (obsługa formatów ZIP i JSON, filtry wejścia, obserwacja postępów przesyłania plików) i zarządzaniu pamięcią. Ostatnim z tej gałęzi miało być wydanie 5.2.16, mające zakończyć okres oficjalnego wsparcia dla PHP 5.2. 6 stycznia 2011; 6 lat temu wydano jednak wersję 5.2.17, która naprawia błąd mogący powodować zawieszenie serwera.
30 czerwca 2009 wydano PHP 5.3. Główne zmiany obejmują wprowadzenie w języku obsługi przestrzeni nazw. Pojawiły się również wyrażenia lambda i tzw. domknięcia (znane z takich języków jak JavaScript, Ruby czy Lisp). Oprócz tego dopracowano również obsługę metod statycznych i poprawiono działanie PHP pod systemem Windows wprowadzając kompilacje VC9 oraz eksperymentalne wersje binarne pod x64. Ponadto wprowadzono mysqlnd – opcjonalny, natywny zamiennik PHP dla libmysql oraz poprawiono wiele błędów.
PHP 6
W połowie roku 2005 zaczęły pojawiać się oficjalne sygnały, że rozpoczęto wstępne prace nad PHP 6. Obecnie publicznie dostępne są codzienne snapshoty rozwojowego repozytorium kodu źródłowego, które można ściągnąć i przetestować. Głównym celem jest dalsze dążenie do ujednolicenia projektu, wprowadzenia dalszych możliwości wymaganych przez złożone projekty (m.in. pełne wsparcie unicode czy system cache’owania kodu). Usuwane są też kolejne archaiczne rozwiązania pochodzące jeszcze z czasów PHP/FI oraz PHP3, co w przypadku najstarszych skryptów ponownie spowoduje problemy z kompatybilnością. Zmiany koncentrowały się przede wszystkim wokół wbudowania w język obsługi Unicode, dalszych usprawnień modelu obiektowego oraz wycofania obsługi wybranych, przestarzałych rozwiązań.
Przeciągające się prace nad PHP 6 sprawiły, że niektóre z planowanych wcześniej rozszerzeń takich, jak wprowadzenie przestrzeni nazw i funkcji anonimowych, dołączono już do wcześniejszych wersji, tworząc gałąź 5.3. Ostatecznie w marcu 2010 roku rozwój wersji 6.0 w dotychczasowym kształcie został oficjalnie zawieszony wskutek braku postępów w implementacji standardu Unicode oraz wewnętrznych sporów w gronie czołowych programistów. W związku z tym gałąź trunk, gdzie dotychczas trwał rozwój PHP 6, została zarchiwizowana, a następnie reaktywowana na bazie wersji 5.3.0. W późniejszych miesiącach podjęto decyzję, że najbliższe nowe wydanie będzie nosić numer 5.4.
PHP 7
Prace nad nową główną wersją PHP, nazwaną PHP 7 rozpoczęły się oficjalnie w roku 2014. Wśród twórców rozgorzały dyskusje na temat nazwy następnego wydania PHP. Chociaż eksperymentalna wersja PHP 6, której celem było wprowadzenie wsparcia dla Unicode, nie została nigdy wydana, wiele artykułów i książek odwoływało się do starej nazwy PHP 6. Mogłoby to prowadzić do nieporozumień, gdyby nowe wydanie, zawierające inne funkcje, a niezawierające wsparcia dla Unicode, również nazywało się PHP 6. W wyniku głosowania wybrano nazwę PHP 7.
Bazą PHP 7 stała się eksperymentalna gałąź, oryginalnie nazwana PHPNG (PHP Next Generation), mająca na celu optymalizację wydajności PHP przez refaktoryzację Zend Engine, zachowując niemal całkowitą zgodność języka. Począwszy od 14 lipca 2014 r., główny punkt odniesienia testowania wydajności PHPNG, którym jest WordPress, wskazuje niemal 100% wzrost wydajności. Zmiany wprowadzone w PHPNG powinny również ułatwiać implementowanie usprawnień wydajności w przyszłości, ponieważ bardziej zwarte struktury danych oraz inne zmiany uważane są za lepiej nadające się do pomyślnej migracji do kompilacji Just-in-time.
PHP 7 wyróżnia się między innym ulepszoną składnią zmiennych, wewnętrznie spójną i kompletną, co jest od dawna problemem w PHP. Pozwala to na użycie operatorów ->, [], (), {} i :: z dowolnymi poprawnymi wyrażeniami po lewej.
PHP 7 dodaje także dwa nowe operatory – ?? (znany z języków takich jak C#) oraz <=>. Pośród nowości znalazło się także kilka nowych funkcji, możliwość umieszczania tablic w stałych, czy klasy anonimowe.
PHP 7 jest pierwszą wersją, która w typowaniu argumentów funkcji pozwala na użycie typów skalarnych (string, integer, float, boolean). Wprowadzono również możliwość określenia typu zwracanego przez funkcję.
Moduły
Cała funkcjonalność PHP zawarta jest w czterech zbiorach modułów różniących się od siebie dostępnością dla programisty.
Moduły jądra
Część silnika PHP; zawsze aktywne.
Moduły oficjalne
Element każdej dystrybucji PHP; aktywowane ręcznie przez administratora serwera.
Repozytorium PECL
Darmowe moduły o otwartym źródle tworzone przez programistów z całego świata, przeznaczone do samodzielnej kompilacji. Począwszy od wydania PHP 5 do PECL przeniesionych zostało wiele wcześniejszych modułów oficjalnych, najczęściej tych niestabilnych lub rzadko używanych.
Repozytorium PEAR
Zbiór realizujący typowe zadania klas o ujednoliconej budowie.
Zdecydowana większość modułów ma budowę proceduralną. Dopiero w PHP 5 rozpoczęto tworzenie w pełni obiektowych rozszerzeń oraz obiektowych zamienników starych funkcji.
Dlaczego należy używać tylko PHP 5.6 i nowszych na serwerze?
Serwery hostingowe mogą obsługiwać różne wersje PHP, ale najlepiej wybierać te, które mają obsługę PHP 5.6 i nowszych (najlepiej wersji 7.1). Dlaczego tak jest, jaki wpływ ma PHP na bezpieczeństwo strony i czemu warto korzystać z wersji 7.1? Odpowiadamy na te pytania.
Zrozumienie różnic pomiędzy różnymi wersjami PHP nie należy do najłatwiejszych, zwłaszcza, że po przeczytaniu samej dokumentacji zostaniemy zasypani masą niezrozumiałych terminów. W końcu PHP to język programowania, a więc przy każdym nowym wydaniu pojawiają się zmiany zrozumiałe tylko dla programistów. Wersje PHP różnią się od siebie jednak nie tylko pod kątem samego programowania i reguł pisania kodu, ale także pod kątem bezpieczeństwa i wydajności, a te elementy można już zrozumieć nieco łatwiej.
Kiedy szukamy hostingu pod naszą stronę firmową lub sklep internetowy, warto zwracać uwagę na detale. Pojemność i limit miesięcznego transferu to jedno, ale oprócz tego ważne są rzeczy niewidoczne na pierwszy rzut oka. Zazwyczaj przyjmujemy, że obsługa PHP jest gwarantowana i więcej tego tematu nie zgłębiamy, a to błąd. Warto wiedzieć, jakie wersje PHP serwer obsługuje, jak taką wersję zmienić (i czy w ogóle jest to możliwe), a także jaki ma to wpływ na działanie strony.
Jaki wpływ ma wersja PHP na działanie strony?
Aplikacje internetowe oparte na języku PHP działają po stronie serwera, to znaczy wszystkie operacje związane z działaniem strony są wykonywane na naszym serwerze. Oznacza to, że serwer musi posiadać obsługę odpowiedniego interpretera PHP. Innymi słowy musi umieć porozumiewać się w tym języku z aplikacjami (stronami), które są na nim umieszczone i spełniać ich prośby. Przykładem aplikacji PHP jest WordPress, który w całości jest stworzony w oparciu o język PHP.
Serwery hostingowe mogą posiadać ustawioną na stałe jedną wersję PHP lub mogą dawać użytkownikowi możliwość wybrania, z jakiej wersji PHP mają korzystać. Taką opcję możemy czasem znaleźć w panelu administracyjnym i jest ona banalna do wykonania. Wystarczy w opcjach serwera znaleźć menu „Wersja PHP” wybrać wersję i zapisać zmiany. Jeśli takiej opcji nie ma w panelu, to wersję PHP często można zmienić za pomocą pliku .htaccess, który umieszczony jest w folderze ze stroną na serwerze. Zobacz, jak zmienić wersję PHP na serwerach w LH.
Wersje PHP potrafią różnić się od siebie pod kątem reguł pisania kodu. Niektóre funkcje mogą być inaczej zapisane dla wersji PHP 7.1 niż dla wersji PHP 5.4. W praktyce oznacza to tyle, że jeśli skrypt został stworzony pod kątem PHP 7.1, to może nie działać poprawnie lub odpowiednio wydajnie na starej wersji typu PHP 5.2 czy PHP 5.4.
Co więcej, wersja PHP ma duży wpływ na bezpieczeństwo oraz szybkość działania strony. Poszczególne wersje różnią się od siebie pod kątem optymalizacji, a posiadanie starej wersji, która nie jest aktualizowana wystawia naszą stronę na zagrożenie. To bardzo ważny element, któremu poświęcimy więcej uwagi w dalszej części artykułu.
Dlaczego nie należy używać PHP w wersji starszej niż 5.6?
Odpowiednia wersja PHP zapewni wysoki poziom kompatybilności serwera z działającymi skryptami, a także sprawi, że strona będzie działać szybciej i będzie bezpieczniejsza. Użycie starej wersji PHP może z kolei zmniejszać wydajność strony (będzie się wolniej wczytywać). Zwiększy się także obciążenie serwera, a nasza strona może być wystawiona na potencjalne ataki. Nie należy zatem używać wersji starszej niż 5.6.
Pierwszym powodem jest bezpieczeństwo. Starsze wersje interpretera, takie jak PHP 5.2 nie są już dalej rozwijane. Oznacza to, że jeśli pojawi się jakaś luka oparta na PHP 5.2, umożliwiająca włamanie się na stronę, to nikt nam jej nie załata i strona będzie niezabezpieczona.
Drugim powodem jest szybkość działania strony. Interpreter PHP odpowiada za odczytywanie, przetwarzanie, zrozumienie i wykonanie skryptów PHP. Z wersji na wersję staje się on szybszy i dużo wydajniej przetwarza kod, wykonując wszystkie potrzebne operacje na serwerze. Jest to widoczne zwłaszcza po przejściu z wersji PHP 5.4 na 5.6, gdzie nastąpił pierwszy duży skok wydajności. Szybsze wykonywanie skryptów po stronie serwera oznacza szybsze działanie całej naszej strony. Z kolei szybkość działania strony przekłada się bezpośrednio na tzw. konwersję.
Trzecim powodem są wymagania poszczególnych skryptów, CMS-ów i wtyczek do nich. Jako przykład niech posłuży nam niezwykle popularny WordPress. Jak każde oprogramowanie ma on swoje wymagania i zalecenia co do serwera i obsługiwanych wersji PHP oraz baz danych MySQL. Wymagania te zaczęły rosnąć z biegiem czasu – w 2015 roku zalecana była wersja PHP 5.6, a dziś zalecana wersja PHP 7.0 lub nowsze.
Nie oznacza to, że WordPress nie uruchomi się na serwerach ze starszą wersją PHP. Nadal można go instalować na serwerach z PHP 5.2, jednak wiążę się to z dość poważnymi minusami. Wersja 5.2 nie jest już wspierana i narażamy stronę na niebezpieczeństwo. Co więcej, o ile sam czysty WordPress na PHP 5.2 się uruchomi, to nie można liczyć na to, że będą działać wszystkie wtyczki i motywy. Wystarczy, że zostaną tam użyte nowe reguły odnośnie pisania kodu na podstawie wytycznych z PHP 5.6 lub 7.0 i strona wyświetli błąd krytyczny.
Różnice między PHP 5.6 i 7.1
Zalecana wersja PHP przez popularnego WordPressa to 7.0 lub nowsza. Jeśli więc mamy taką możliwość, to warto ją włączyć na serwerze. Trzeba jednak upewnić się, że nasza strona będzie kompatybilna z taką wersją. Jeśli korzystasz z WordPressa, to nie ma z tym problemu. Twórcy zalecają użycie PHP 7.0 lub nowszego. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby skorzystać z najnowszego PHP 7.1
Największą zaletą wykorzystania PHP 7.0 lub 7.1 na serwerze jest zwiększenie wydajności. Od wersji 5.6 wzwyż doszło do dużej ilości ulepszeń pod względem szybkości wykonywania skryptów i zużycia pamięci. Badania wykonane przez Zend Performance Team potwierdzają, że tak jest. PHP 7.1 oferuje nawet podwójną szybkość działania i zużywa mniej zasobów serwera do obsłużenia tej samej liczby użytkowników.
Widać to na powyższym porównaniu, które pokazuje ilość obsługiwanych zapytań na sekundę. W porównaniu do wersji 5.6, PHP 7 umożliwia obsłużenie podwójnej ilości zapytań. Dzięki temu większa ilość użytkowników będzie mogła korzystać z twojej strony w tym samym czasie bez obniżania szybkości działania strony. Te sama badania wykazały, że w przypadku Drupala wzrost wydajności potrafi wynieść nawet 72%. To także dobra wiadomość dla osób, które posiadają sklepy internetowe zbudowane na silniku Magento. Jest on znany z konieczności posiadania mocnego serwera. Dzięki PHP 7 serwer będzie mógł obsłużyć nawet trzy razy więcej transakcji w tym samym czasie niż na PHP 5.6.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
