Czytaj artykuł

Cztaj równierz dział - Rzeki Polski i Świata ...

Dunajec - rzeka o długości 251 km, prawy dopływ Wisły, powstaje z połączenia Czarnego i Białego Dunajca. Rzeki te łączą się pod Nowym Targiem, który leży w ich widłach. Czarny Dunajec powstaje z połączenia dwóch potoków tatrzańskich, Chochołowskiego i Kościeliskiego. Biały Dunajec tworzy szereg potoków również biorących początek w Tatrach. Są to: Cicha Woda, Strążyski, Bystra, Olcza, Poroniec, Sucha Woda. Dunajec uchodzi do Wisły w miejscowości Ujście Jezuickie. Największym dopływem Dunajca na Podhalu jest Białka /40,2 km/. Na obszarze Pienin Dunajec zasilają liczne potoki, m.in: Głęboki Potok, Cisowy, Limbargowy, Straszny, Macelowy, Sobczański, Pieniński, Ociemny, Krośnica. Po słowackiej stronie granicy: Starowiński, Rieka, Jordaniec, Hawka, Lipnik, Leśnicki. Potoki mają charakter górski: duże spadki i prędkość przepływu wody, znaczny stopień zarośnięcia obrzeży i zacienienia koryt. Poziom wody ulega dużym okresowym wahaniom. Temperatura wody jest niska: 6,5 - 14oC /w lecie/. We wszystkich dopływach z wyjątkiem Białki obserwuje się okresowe, wysokie stężenie związków azotu i fosforu. Wody Dunajca są typu wodoroweglanowo-wapniowego, dominują kationy Ca+2, Mg+2, aniony: CO3-2, SO4-2. Na 65-73 km rzeka opływa Pieniny Spiskie, na 73-75 km zalany po napełnieniu sztucznego jeziora przełom czorsztyński, na 87-95 km, przełom pieniński. Płynąc przez przełom pieniński w siedmiu pętlach rzeka wydłuża swój bieg z 2,8 km w linii prostej do 8 km. Spadek rzeki na tym obszarze wynosi 20 m, spadek między Kątami /466 m n.p.m./, początek spływu, a Krościenkiem /421 m n.p.m./ wynosi 45 m. W rejonie Pienin żyje w rzece 17 gatunków ryb. Obecnie najliczniej reprezentowane są świnka, brzana, kleń, lipień. Gatunki ryb łososiowatych, tj. pstrąg potokowy, głowacica, czy przedstawiciele głowaczowatych: głowacz pręgo- i białopłetwy, niestety należą w Dunajcu już do rzadkości. Łosoś nie występuje. Wzrasta natomiast liczba gatunków charakterystycznych dla rzek nizinnych: leszcz, ukleja, płoć, lin. Zmiana składu ichtiofauny spowodowana jest istnieniem jeziora czorsztyńskiego. Powstanie zapory wpłynęło na uśrednienie przepływu rzeki, wzrost temperatury wody. Te czynniki decydują o zmniejszeniu zdolności rzeki do samooczyszczania. Uśrednienie przepływu oraz utrzymujący się, mimo budowy sieci oczyszczalni ścieków, wysoki poziom biogenów dostarczanych do rzeki skutecznie eliminuje z niej gatunki górskie. Z ekosystemem Dunajca związane są również ptaki. Dla tej grupy zwierząt wybudowanie sztucznego jeziora wydaje się być zjawiskiem korzystnym. Coraz częściej w sąsiedztwie zbiornika spotykane są: mewa srebrzysta, perkoz dwuczuby, bernikla białolica, czapla siwa, rybitwa zwyczajna gniazdująca na specjalnie usypanej sztucznej wyspie, jaskółka brzegówka - budująca gniazda w naturalnych niszach w koronie zapory, pluszcz, kaczka krzyżówka, bocian czarny czy pliszka górska.

Spływy Dunajcem to już ponad dwustuletnia tradycja, która przyciąga turystów z całego świata. Pierwsze spływy tratwami zapoczątkowali flisacy, chłopi którzy zajmowali się flisem, czyli rzecznym transportem. Były to głównie ścięte drzewa, które przyczynił się do rozwoju największej atrakcji Pienin. Pierwsze spływ Dunajcem turystyczne miały miejsce w 1831 roku, a ich prekursorem był Józef Szalay, uznawany również za twórcę Uzdrowiska Szczawnica. Spływy Dunajcem organizowano ze Sromowiec Niżnych oraz Czerwonego Klasztoru. Kompleksowa atrakcja turystyczna polegała na wyjeździe furmankami, wyjściu na szczyt Trzy Korony, zejściem Wywozem Szopczańskim do Sromowiec Niżnych i spływie do Szczawnicy . Na łodziach mocowano armaty, z których raz po raz oddawano wystrzały, co odbijało się dużym echem w Przełomie Dunajca. W 1934 roku aby uniknąć konfliktu i sporów flisaków o turystów przebywających do Uzdrowiska, powstało Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich na rzece Dunajec. Przyczyniło się ono do lepszej organizacji spływów i istniej po dzień dzisiejszy. Pierwsze łodzie flisackie nazywano dłubankami, ponieważ drążone były z pnia topoli, potem łączone w dwie, trzy i bardziej stabilne czwórki. Dziś łodzie flisackie zbudowane są z desek świerkowych z pięciu elementów połączonych ze sobą linami. Tratwa flisacka po każdym spływie zostaje rozmontowana, ponieważ wtedy łatwiej załadować ją na samochody ciężarowe. Po dojeździe na miejsce startu elementy te są ponownie montowane. Cały proces w brew pozorom jest dość szybki. Na tratwie flisackiej znajdują się trzy rzędy ławek, na które łącznie siada 12 osób oraz dwóch flisaków. Przód łodzi flisackiej pokrywają świerkowe gałązki, które oprócz walorów upiększających pełnią rolę falochronu, dzięki czemu fale nie wdzierają się na łódź. Sterowanie odbywa się za pomocą świerkowych długich na 3 metry tyczek, tak zwanych ”sprysek’’. Każda tratwa flisacka ma swój numer. Ilość dzisiejszych tratw pozwala na spływ nawet do 5 tyś. turystów w ciągu jednego dnia!  

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA