1) Co to jest X Window
2) Konfiguracja systemu Xfree86
3) Uruchamianie sesji X-ów
4) Menadżery okien

1) Co to jest X Window

System X Window jest podstawą graficznego interfejsu Linuksa. Udostępnia on podstawowy zestaw protokołów komunikacyjnych oraz funkcji służących do tworzenia interfejsów okienkowych. X Window od początku rozwijany był jako system o budowie modularnej z przeznaczeniem do zastosowań sieciowych.
Programy lub aplikacje pracujące w środowisku X-ów są nazywane klientami. Programy te nie wpływają bezpośrednio na obraz wyświetlany na monitorze tylko komunikują się z serwerem X-ów, który zarządza tym obrazem.

Program uruchamiający serwer X-ów to :
/usr/X11R6/bin/X

System X Window używany w większości dystrybucji Linuksa jest zbiorem programów dostarczanych przez Xfree86 Project.

2) Konfiguracja systemu Xfree86

Najważniejszym plikiem konfiguracyjnym systemu X Window jest XF86Config znajdujący się w katalogu /etc/X11/. Plik ten jest tworzony automatycznie podczas procesu instalacji.

XF86Config podzielony jest na kilka sekcji zawierających dane konfiguracyjne :

Files - informuje serwer X-ów, gdzie znajdują się czcionki, kolory lub konkretne moduły programowe
Module - zawiera informacje, które moduły powinny zostać załadowane
Server Flags - sekcja ta zawiera listę konkretnych czynności, których wykonywania możemy zabronić lub zezwolić poprzez specjalne znaczniki - flagi
Keyboard - zawiera informacje o używanej klawiaturze
Pointer - zawiera informacje o urządzeniu wskazującym
Input - specjalna sekcja dla urządzeń, takich jak tablet lub piórko świetlne
Monitor - zawiera szczegółowe ustawienia monitora
Device - znajdują się tu szczegółowe informacje na temat układu graficznego
Screen - informuje serwer X-ów jakiej głębi kolorów, rozmiaru ekranu i rozmiaru wirtualnego ekranu ma używać

Istnieje kilka narzędzi do konfiguracji X serwera. Najpopularniejsze z nich uruchamiane z wiersza poleceń konsoli, jako root to :

Xconfigurator , xf86config lub XF86Setup.

Poza tym środowiska graficzne, takie jak GNOME czy KDE posiadają własne programy konfiguracyjne.

3) Uruchamianie sesji X-ów

Istnieją dwa sposoby uruchamiania sesji X-ów :

- uruchamianie automatyczne podczas startu systemu
- uruchamianie ręczne w trybie tekstowym komendą startx

Uruchamianie automatyczne podczas startu systemu

Aby X-y uruchamiały nam się automatycznie podczas startu systemu, należy wybrać piąty poziom pracy systemu. Poziom ten można ustawić edytując plik :

/etc/inittab/

i ustawiając odpowiednią wartość w linijce zawierającej wpis :

id:poziom_pracy:initdefault
id:5:initdefault

Automatyczny start X Window odbywa się poprzez program xdm, którego konfiguracja znajduje się w pliku /etc/X11/xdm/xdm-config.
Logowanie do systemu następuje w trybie graficznym poprzez menadżer logowania, który umożliwia wybranie jednego z kilku zainstalowanych menadżerów wyświetlania.

Uruchamianie ręczne w trybie tekstowym komendą startx

Podczas uruchamiania X Window komendą startx system wykonuje następujące kroki :

- sprawdza zawartość katalogu użytkownika w poszukiwaniu skryptu .xinitrc uruchamiającego wybrany menadżer wyświetlania
- jeśli skrypt taki nie istnieje w katalogu użytkownika to uruchomienie domyślnego menadżera następuje poprzez uruchomienie skryptu /etc/X11/xinit/xinitrc.

Przykładowa zawartość pliku .xinitrc uruchamiającego IceWM może wyglądać następująco :

exec icewm

Należy pamiętać o ustawieniu prawa do uruchamiania dla tego skryptu.

4) Menadżery okien

Istnieje spora grupa menadżerów okien dla Linuksa. Każdy z nich różni się oprawą graficzną, funkcjonalnością, wymaganiami systemowymi i objętością. Ja spróbuję tylko w kilku słowach opisać najbardziej popularne, a wybór tego, którego najlepiej używać zostawię wam.

Stronę z menadżerami wyświetlania znajdziecie w dziale Linki.

KDE - bardzo ładny i dobrze spolszczony interfejs (podobny do Windows). Duża funkcjonalność i konfiguralność. Duże wymagania sprzętowe. Nie do końca stabilny.

GNOME - podobnie jak KDE - ładny i spolszczony interfejs. Duża funkcjonalność. Spore wymagania sprzętowe. Stabilny.

WINDOWMAKER - menadżer ten obsługuje technologię drag&drob. Umożliwia zmianę wyglądu biurka dzięki mechanizmowi tematów. Posiada rozbudowane możliwości i jest stosunkowo szybki.

IceWM - niskie wymagania sprzętowe. Pulpit podobny do tego z Windows 95. Konfiguracja tylko poprzez ręczną edycję plików konfiguracyjnych. Szybki.

Enlightenment - w menadżerze tym duży nacisk położono na wygląd. Funkcjonalność dość dobra. Nie duże wymagania systemowe.

TWM - bardzo niskie wymagania systemowe. Maksymalnie uproszczony interfejs. Brak obsługi wirtualnych desktopów, ikon, pasków zadań. Konfiguracja poprzez edycję plików konfiguracyjnych.

GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA