Temat:

Grenlandia

Grenlandia Grenlandia (w języku inuickim: Kalaallit Nunaat) jest największą na naszej planecie wyspą. Leży na półkuli zachodniej i północnej i jest podzielona przez koło podbiegunowe. Główny ląd jest otoczony setkami mniejszych wysp. W środku wyspy znajduje się lądolód grenlandzki, druga co do wielkości masa lodowa na świecie (druga po lądolodzie antarktycznym o powierzchni 1 710 000 kilometrów kwadratowych do 3,2 km grubości). Bardzo charakterystycznym elementem grenlandzkiego krajobrazu są nunataki. Na wyspie występują trzy rodzaje klimatu: polarny, arktyczny i subarktyczny. Ze względu na wielkość tego obszaru występują znaczne wahania pogody między regionami. Będąc geograficznie częścią kontynentu północnoamerykańskiego, Grenlandia jest bardziej związana kulturowo z Europą. W 2018 roku Grenlandia ma szacunkowo 56 565 mieszkańców, co daje jej 192 miejsce na świecie. Obecnie około 80% mieszkańców Grenlandii to Inuici lub osoby pochodzenia duńsko-inuickiego. Większość pozostałych mieszkańców ma duńskie pochodzenie, niewielka ich część ma swoje korzenie w innych regionach Europy. Polowanie i wielorybnictwo zawsze były kluczowymi elementami gospodarki tego obszaru, ale eksploatowano również surowce, np. kriolit. Około 5-6 tysięcy nad Grenlandią rozbił się meteoryt, rozpadł się na mniejsze kawałki i rozprzestrzenił się po całej wyspie. Starożytni mieszkańcy na Grenlandii wykorzystywali go do produkcji żelaza na długo przed epoką żelaza w Europie. Fauna Grenlandii jest bogata i niezwykle różnorodna, można tu spotkać m.in. orły, foki, wieloryby, piżmowoły i niedźwiedzie polarne. Naukowcy nie są w stanie oszacować liczby nanoqów (niedźwiedzi polarnych – taką nazwę noszą w języku inuickim) na Grenlandii. Grenlandczycy mogą na nie polować, jednak łącznie można zabić nie więcej niż 150 niedźwiedzi polarnych każdego roku. Rząd zezwolił również na polowanie na niedźwiedzie polarne w celach rekreacyjnych. Mięso niedźwiedzi polarnych jest częścią tradycyjnej kuchni grenlandzkiej. Jeśli chodzi o florę, nie ma tu lasów, drzew rosnących naturalnie, pojawiają się sztucznie sadzone – jak sosna z Norwegii. Niviarsiaq (karłowata wierzbówka kiprzyca) to narodowy kwiat Grenlandii. Oznacza małą dziewczynkę i jest również popularnym imieniem. Politycznie Grenlandia jest terytorium autonomicznym Królestwa Danii. Ma wiele swobód, ale głową państwa pozostaje aktualnie królowa Małgorzata II. Grenlandia cieszy się swobodą decydowania w wielu sprawach, ma odrębne godło, flagę i hymn.

Rośliny i zwierzęta Grenlandii - GRENLANDIA TO NAJWIĘKSZA WYSPA NA ŚWIECIE. W WIĘKSZEJ CZĘŚĆI POŁOŻONA JEST ZA KOŁEM POLARNYM I W WIĘKSZOŚĆI POKRYTA JEST LODEM. - ROŚLINY (FLORA) GRENLANDII ROŚLINNOŚĆ NA GRENLANDII JEST UBOGA. SKŁADA SIĘ Z MCHÓW I POROSTÓW ORAZ GLONÓW. ROŚNIE TAM BARDZO MAŁO DRZEW I SĄ TO GATUNKI KARŁOWATE. - Flora Grenlandii jest uboga. Na jej terenie spotkać można ok. 500 gatunków roślin wyższych oraz 3000 gatunków mchów, porostów i glonów. Roślinność na Grenlandii występuje tylko w miejscach, które choć przez krótki czas w ciągu roku są wolne od pokrywy lodowej. Zasadniczy typ roślinności porastającej te obszary stanowią różne typy tundry oraz łąki. Tundra na południu złożona jest z różnych gatunków traw, mchów, porostów i roślin zielnych, a na północy tylko z mchów i porostów. Na samym południu kraju występują także krzewy i karłowate gatunki drzew, m.in. brzozy (osiągające 10 m wysokości), olchy, wierzby(sięgające 4 m), jarzębiny, jałowce, zaś wybrzeże położone na północnym skraju wyspy jest praktycznie pozbawione roślinności. - ZWIERZĘTA (FAUNA) GRENLANDII Na wybrzeżach żyją m.in. renifery, piżmowoły, lemingi, niedźwiedzie polarne, lisy polarne, wilki polarne, zające polarne, gronostaje a także ptaki - m.in. sowy śnieżne, gęsi i mewy. Morze w pobliżu wyspy zamieszkane jest przez liczne ryby (np. łososie, dorsze, rekiny), a także duże ssaki morskie (około 30 różnych gatunków, m.in.wale granlandzkie, narwale, morsy oraz kilka gatunków fok. Ponadto grenlandzkie wody zamieszkują liczne gatunki drobnych zwierząt, stanowiących pożywienie kręgowców, a spośród nich największe znaczenie mają krewetki. Na Grenlandii żyje ok. 700 gatunków owadów i pajęczaków: liczne komary, motyle, trzmiele i pająki. - NIEDŹWIEDŹ Niedźwiedź polarny to ssak drapieżny, jeden z największych niedźwiedzi. Ma futro koloru białego (pojedyncze włosy są przezroczyste jak kropelki wody tworzące chmurę), co daje mu dobry kamuflaż w otaczającym go środowisku oraz izolację przed zimnem. Z wiekiem futro żółknie. Potrzebuje do przetrwania jedynie kawałka pływającego lodu i żywności znajdowanej w wodzie oraz miejsca do urodzenia i odchowania młodych. Dorosłe samce ważą 300-700 kg i osiągają dł. 2,4-3 m. Stojąc pionowo może osiągnąć wysokość do 3,35 m. Po urodzeniu, młode niedźwiadki ważą tylko 600-700 g. Szyja niedźwiedzia jest długa, a uszy małe i okrągłe. Stopy są długie ok.30 cm i szerokie ok. 25 cm, palce częściowo spięte błoną pławną, która podczas pływania pełni funkcję płetw. Mocne, krótkie i ostre pazury są przydatne do przytrzymywania zdobyczy. - FOKA GRENLANDZKA Naturalnym środowiskiem foki grenlandzkiej są pola lodowe i zimne wody Arktyki. Wierzch ciała pokryty jest szarym futerkiem z żółtawym odcieniem, spód jaśniejszy, bardziej srebrzysty. Dorosłe samce dorastają do 190 cm i osiągają masę do 135 kg, natomiast samice są nieco mniejsze (180 cm i 120 kg). Foka prowadzi wędrowny tryb życia. Za pokarm służą jej skorupiaki planktonowe i ryby. Na wiosnę płynie ku północy na obfite w pokarm żerowiska, a zimą przemieszcza się na południe, na miejsca rozrodu. Foki rodzą się na krze lub lodzie. Z początku młode są w biało umaszczonym futerku. Po okresie 4 tygodni zmieniają futerko i zaczynają samodzielnie odżywiać się w morzu. Swą dojrzałość osiągają dopiero po ok. 6-8 latach. - REN Ren, reniferzaliczany do rodziny jeleniowatych. Osiąga długość ciała do 220 cm, ciężar ciała 60-315 kg. Samce są znacznie większe i cięższe od samic. Poroże występuje u obydwu płci. Jest długie, posiada liczne odgałęzienia. Sierść jest gęsta, w kolorze brunatnoczarnymlub brązowym.Ren jest aktywny w dzień i w nocy. Żyje w stadach stale wędrujących w poszukiwaniu karmy. Pokarm stanową głównie porosty, trawa, gałązki i liście drzew oraz krzewów, zioła, jagody, grzyby, czasem nawet jaja ptaków i ich pisklęta.Ren występujący w północnej części Europy został udomowiony jako cenione źródło mięsa, mleka i skóry, a także jako siła pociągowa. Niektóre podgatunki na wolności zostały wytępione lub są zagrożone wyginięciem. Niegdyś ren występował również na obszarze Polski, gdzie zawędrował w końcowym okresie epoki lodowcowej. - MORS Mors (koń morski) duży drapieżny ssak morski. Mieszkańcy Arktyki polowali na niego dla mięsa, skór, tłuszczu, kłów i kości. Najbardziej lubi płytkie wody w pobliżu pływających pól lodowych. Mors ma ciężkie ciało osiągające długość od 2,5 do 4,3 m, osłonięte grubą na 3,5 cm niemal nagą pofałdowaną skórą. Masa ciała wynosi od 400 do 1700 kg. Wszystkie kończyny morsa są przekształcone w płetwy. Przednie kończyny są większe od tylnych i stanowią główny narząd ruchu. Pożywieniem morsów są: małże, ślimaki i rozgwiazdy, a także skorupiaki, ryby, foki i padlina. Morsy żyją do 50 lat. Mors nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem, ale liczebność jest poważnie obniżona w wyniku polowań. Nadal prowadzone jest kłusownictwo dla ich ciosów. Głównym naturalnym wrogiem morsów jest orka i rzadko niedźwiedź polarny. - PIŻMOWÓŁ Roślinożerny - głównie trawy, zioła i krzewinki, porosty, mchy. Pora godowa przypada na koniec wiosny. Samce walczą o samice zderzając się głowami, słabszy przeciwnik się poddaje i oddala od stada. Młode rodzą się w kwietniu lub maju następnego roku. Z reguły rodzi się jedno młode, przez pierwsze trzy miesiące odżywia się jedynie mlekiem matki. Ze względu na surowy klimat i dużą wrażliwość na wilgoć śmiertelność młodych jest bardzo duża. Na początku XX wieku zagrożony wyginięciem ze względu na masowe polowania. W celu ochrony gatunku powstały rezerwaty w Kanadzie i Grenlandii. Liczebność populacji objętych ochroną wzrasta.

®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA