Temat:

Gazela - zaginiony świat

Gazela Granta (Gazella granti) Długość ciała samców 130-150 cm, samic 95-110 cm, ogona 25-35 cm, wysokość 80-95 cm. Długość rogów samców 50-80 cm, samic 30-40 cm (przy czym ich rogi są cieńsze). Poszczególne podgatunki można wyróżnić na podstawie budowy rogów. Występowanie Południowy Sudan i Etiopia, Somalia do rzeki Djuba, północno-wschodnia Uganda, Kenia, Tanzania. Zamieszkuje równinne i pagórkowate sawanny porośnięte krótką trawą z pojedynczymi kępami krzewów i drzew. Tryb życia Gatunek aktywny w ciągu dnia i nocą, podobnie jak tomi. Obejmują i bronią poszczególnych rewirów, podobnie jak one, jednak gazele Granta do znakowania nie wykorzystują gruczołów przyocznych. Różnicą jest również brak tak silnych powiązań w stadzie, jak w przypadku gazeli Thomsona. Jedyne grupy, które regularnie obserwuje się u tego gatunku, to małe grupy złożone z samic i ich młodych - trzymają się zawsze razem. Nierzadkie są także okresowe zgromadzenia, około 6-16 osobników, np. po deszczu zwierzęta wspólnie pasą się w tym miejscu, gdzie odżywa wegetacja. W kraterze Ngorongoro w Tanzanii żyją w grupach liczących około 16 samic lub 10 samotnych samców. Każda grupa zadowala się terytorium o powierzchni około 8 ha. Obserwując przez 24 godziny mieszaną grupę samic i samotnych samców tego gatunku, zoolog niemiecki F. Walther stwierdził, że przemieszczają się one w obszarze o długości 16 km, w obszarze przestrzeni życiowej o powierzchni 20 km2. W tym czasie przecinają terytoria wielu samców-reproduktorów. Kiedy pastwisko wysycha, samce o wiele łatwiej opuszczają swoje terytorium, niż gazele Thomsona, które żyją w wilgotnym środowisku i niczego nie muszą zmieniać, bo nie odczuwają braku pożywienia. Kiedy warunki pokarmowe są szczególnie sprzyjające, czasami można obserwować duże zgromadzenia gazel Granta, ale jest to przypadkowe zjawisko i często trwa bardzo krótko. Odżywianie Chętnie zamieszkują okolice bardziej suche, niż gazele Thomsona, skubią mniej trawy i zjadają więcej gałązek. Ich gruczoły ślinowe są szczególnie silnie rozwinięte i umożliwiają im korzystanie z bardziej suchego pokarmu, który składa się w 40% z roślin trawiastych (jednoliściennych) i z 60% roślin dwuliściennych, zmieniających się zależnie od ich dostępności. Unikają wysokich traw, odżywiają się głównie niskimi (Cynodon i Harpachne), przede wszystkim na początku pory deszczowej. Kiedy nadchodzi susza, przemieszczają się i wybierają gałązki krzewów lub inne rośliny, ze szczególną preferencją Solanum (z tej samej rodziny, co ziemniak), Indigofera lub Disperma. Nie gardzą także odświeżającymi jagodami. Jednak pełnię szczęścia znajdują w okolicach, gdzie przechodzą stada zwierząt domowych, które wybierają niektóre rośliny i zostawiają dokładnie te, które gazele lubią najbardziej.Z racji na większą masę ciała oraz wyższą jego temperaturę - 46 st. C - wykazują większe zapotrzebowanie na wodę, niż gazele Thomsona, ponadto na jednostkę masy wypijają o 1/3 więcej wody, niż one. W porze suchej żerują nocą, aby zbierać rosę z roślin, zwłaszcza z Disperma. W ten sposób w ciągu nocy mogą „wypić” 10 litrów wody, która będzie im służyła w czasie upału za dnia. W porze deszczowej korzystają przede wszystkim z dostępności kałuż. Rozmnażanie i rozwój Samiec sprawdza samice ze swego terytorium, obwąchując im zady. Tą czynnością pobudza je do oddawania moczu, którego kilka kropel bierze do pyska i podnosi głowę z charakterystycznym grymasem „flehmen” („kwaśna mina”). Umożliwia to kontakt płynu z gruczołem, znajdującym się w górnej części podniebienia samca. Jest to rodzaj „pomiaru” hormonalnego, określającego, czy samica jest płodna. Jeśli test wypadnie pozytywnie, samiec podąża za partnerką i przy każdym zatrzymaniu uderza ją lekko przednią kończyną tak długo, aż samica pozwoli mu na krycie. Kopulacja odbywa się w ruchu i zajmuje tylko kilka sekund. Ciąża trwa prawie 200 dni. Samica rodzi jedno młode o masie 5-7 kg, które przez kilka dni ukrywa w trawie. Okres laktacji trwa 6 miesięcy. Podczas ssania koźlątko porusza ogonem, bodziec ten skłania matkę do wylizywania małemu pośladków. W ten sposób usuwa ona wszystkie zapachy, które mogłyby przyciągnąć drapieżniki. Dojrzałość płciową zwierzęta osiągają w wieku 18 miesięcy, samce dopiero po objęciu terytorium. Wymię gazeli jest jasne, a strzyki ciemne. Jest to silny bodziec wzrokowy dla koźlęcia, które szybko kojarzy to kontrastowe ubarwienie z przyjemnością ssania i bezpieczeństwa. Odnalezienie tego samego, czarno-białego sygnału na zadzie matki pobudza młode do podążania za matką, od chwili, gdy jest już do tego zdolne. Utrwalenie tego odruchu jest tak silne, że działa nawet na osobniki dorosłe. Kiedy zwierzę dostrzega „lustro” na zadzie uciekającego innego osobnika swego gatunku, instynktownie podąża za nim. Wystarczy, iż jedno ze zwierząt, które dostrzegło drapieżnika, oddala się susami, aby całe stado zrobiło to samo.

®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA