Temat:

Bananowiec - zaginiony świat

Bananowiec to drzewiastego pokroju roślina zielna. Nie jest to drzewo, jak można by sądzić po wysokości tej rośliny. Niektóre odmiany bowiem dorastają nawet do 10 metrów wysokości. Banan właściwy (MUSA) pochodzi od dzikich gatunków banana rosnących na półwyspie Malajskim. Ta roślina jest jedną z najstarszych roślin uprawnych na świecie. Banan rozwija się z podziemnego kłącza, oraz korzeni przybyszowych. Kłącze to daje początek nadziemnej części rośliny, którą jest niby-kłada. Nie jest ona jednak zdrewniała. Składa się ze ściśle przylegających do siebie tzw. Pochew liściowych, z których to z samego środka wyrastają nowe liście nawet kilkumetrowej długości. Banan jest byliną, a w ciągu swego jednego cyklu wegetacyjnego wyrasta z niego do 70 liści. Na bieżąco, jedne liście wyrastają a inne usychają. Takich zielonych i świeżych ciągle jest około 10 – 13. Nieraz może ich być więcej. Liście są całą ozdobą rośliny bananowca do momentu, kiedy na samym szczycie zamiast następnego liścia wyrośnie trzon kwiatostanu. Jest to bajeczny widok. Kwiatostanem jest kolba, różnego koloru, w zależności od odmiany. Rośnie najpierw pionowo, by potem opuścić się stopniowo na bok i na końcu w dół. Kwiatostan kończy etap wypuszczania kolejnych liści. Zakwitnięcie tej jakże wspaniałej rośliny kończy okres, zazwyczaj 7- 8 miesięczny bardzo bujnego wzrostu bananowca. Niezwykle ciekawy jest sam kwiatostan. Na jego wierzchołku znajdują się kwiaty męskie, które po dojrzeniu owoców więdną i opadają. Natomiast u podstawy kwiatostanu znajdują się kwiaty żeńskie, z których bez zapłodnienia powstają beznasienne owoce zwane ( PARTENOKARPIA) Jeżeli jednak zdarzy się komuś znaleźć w owocu banana ciemnej barwy i bardzo twarde nasionko, oznaczać to będzie, że doszło do zapylenia danego okazu pyłkiem z dziko rosnących bananowców. Na ogół w owocach znajdują się brązowe pozostałości po zalążkach- nie są to jednak nasiona. Ilość owoców na całej kolbie zależy od gatunku, może jednak u odmiany MUSA dochodzić nawet do 400. Środek każdego owocu, którego okrywa żółta po dojrzeniu skórka, zawiera 7% skrobi i 20% cukrów, 1 % białek, 0,5 % tłuszczów, a także witaminę C, B, PP i dużo składników mineralnych. Natomiast ten wspaniały bananowy zapach i aromat pochodzi od kwasu izowalerianowego. Jest jeszcze inna odmiana bananów z których pozyskuje się skrobie- są to tak zwane odmiany mączne, które są podstawowym składnikiem żywieniowym we wschodniej Afryce, podobnie jak u nas ziemniaki. Ten rodzaj bananów poddaje się gotowaniu, suszeniu lub mieli na mąkę i kaszę. Ciekawostką może być jeszcze odmiana banana zwana malijską ( MUSA TEXTILIS) . Z jego liści pozyskuje się włókno, które jest bardzo odporne na zrywanie i działanie wody morskiej. Jest wspaniałym surowcem do produkcji lin okrętowych, plecionek, powrozów, a także na bardzo wytrzymałe tkaniny. Te włókna nazywane są MANILĄ W niektórych rodzajach papieru znajdują się właśnie też te włókna. Mnogość odmian bananów może przyprawić o zawrót głowy. Różnią się między sobą wzrostem, kolorem liści, kolorem kwiatostanów, kolorem i smakiem owoców. Są odmiany, których owoce mają miąższ koloru czerwonego, a ich zapach przypomina bardzo aromat malin. Z mąki bananowej natomiast wypiekany jest chleb. Gatunkiem, który spotykamy w naszych sklepach jest banan słodki, pochodzi od banana rajskiego. Handel na skalę światową tym wspaniałym tropikalnym owocem rozpoczął się całkiem niedawno bo dopiero około 100 lat temu. Najwięcej bananów produkuje się na skalę przemysłową w Brazylii, Indiach i Ekwadorze. Plantacje zakładane są na ziemiach wilgotnych, żyznych. Sadzone odrosty zakwitają po około 10 miesiącach, a po następnych siedmiu zbierane są pierwsze owoce. Owoce przeznaczone na eksport zrywane są w stanie zielonym. Całe grona bananowe obcina się maczetą. Są tak ciężkie, że czynność tą wykonuje dwóch mężczyzn. Wieszane są potem na liny, które odpowiednimi wyciągami transportują grona do miejsca gdzie są segregowane i pakowane. Uwzględnia się tutaj kolor, kształt i rozmiar. Po sortowaniu, mniejsze już kiście zostają dokładnie obmywane w kąpieli wodnej aby pozbyć się lateksu, który pokrywa owoce i powoduje ich szybsze dojrzewanie. W tym momencie jednak zależy na opóźnieniu dojrzewania i czynność ta jest niezbędna. Potem przewozi się spakowane w odpowiednich kartonach do portu, gdzie trafiają na statek. Cały cykl od momentu ścięcia do momentu umieszczenia w chłodniach na statku trwa ok. 36 godzin. Chłodnie utrzymują temperaturę 13 stopni. W tym czasie banany wchodzą w stan uśpienia, czyli proces dojrzewania zostaje zatrzymany. Transport morski trwa w zależności od jego celu około 10 dni. Po rozładunku w portach docelowych, owoce rozwożone są transportem samochodowym do składów gdzie odbywa się ich ostateczne dojrzewanie . W dojrzewalniach podwyższa się temperaturę do 15 stopni i poddaje gazowaniu, gazem spożywczym o nazwie ( ETYLEN). Proces ten trwa przeważnie 4 dni, w zależności od szybkości dojrzewania owoców. Po takim zabiegu skórka banana zmienia kolor z zielonego na żółty. Natomiast stosunek skrobi do cukrów w każdym owocu zmienia się z początkowego 20: 1 na 1: 20 przy zakończeniu procesu dojrzewania. Tak żółciutkie i smaczne, oraz pachnące banany trafiają do sklepów i w końcu do naszego domu. I TERAZ NAJWŻNIEJSZY MOMENT TEGO OPISU --- BANANY MOŻEMY HODOWAĆ W NASZYCH MIESZKANIACH!!! Banany występują w swych naturalnych warunkach w strefie tropikalnej. Temperatura otoczenia w jakich rosną te rośliny wynosi powyżej 20 stopni C. W mieszkaniach mamy taką temperaturę przeważnie przez cały rok. Czyli pierwszy czynnik jest spełniony. Następna sprawa to wilgotność. Do normalnego wzrostu banan potrzebuje dużej wilgotności. W naturze to 80-90% . Należy więc liczyć się z częstym zraszaniem. W naturalnych warunkach otrzymuje stale dużą dawkę światła. Latem nie będziemy mieli z tym problemu, Ustawmy roślinę w najjaśniejszym miejscu co zapewni jej odpowiednie warunki świetlne. Gorsza sprawa zimą, kiedy dni są krótkie i nawet ludzie chorują z powodu braku światła. Wskazane może być tu doświetlanie rośliny wydłużające dzienne zapotrzebowanie na energię świetlną. Jeżeli mamy pokój, który ma duże okna i jest od południa to banan poradzi sobie bez tych dodatkowych czynności. Zapotrzebowanie tej rośliny na wodę jest duże ponieważ bardzo szybka wegetacja powoduje jej szybkie zużycie. Podlewajmy często, tak aby podłoże zawsze było wilgotne. Pamiętajmy jednak, że pozostawiona na podstawku donicy woda powoduje gnicie korzeni. Zauważymy na pewno sami ile banan potrzebuje wody w każdej fazie wzrostu. Nauczmy się podlewać wtedy gdy wilgotność podłoża się nieco zmniejsza. Doniczka powinna od początku posadzenia rośliny być dość duża, ze względu na silnie i szybko rozwijający się system korzeniowy. Do pierwszego posadzenia możemy spokojnie użyć donicy fi 20. W późniejszym etapie nawet fi 40. Podłoże powinno być żyzne, a zarazem dobrze utrzymujące wilgoć. Stosować ziemię torfową o odczynie Ph 5-6, ziemię ciężką gliniastą, piasek - w stosunku 3:1:1. Ziemia powinna być dobrze napowietrzona. Aby to uzyskac, można domieszać do przygotowanej mieszanki perlit i drobny keramzyt. Nie zapomnijmy o drenażu na spodzie doniczki w postaci 3 centymetrowej warstwy. Przesadzać można tylko wiosną i zawsze do takiego samego podłoże co poprzednio. Nawozimy nawozem do roślin zielonych co dwa tygodnie a jesienią i zimą możemy nieco wydłużyć cykle pomiędzy dokarmianiem, ze względu na nieco powolniejszy wzrost banana spowodowany mniejszą ilością światła. Najwygodniej jest jednak zastosować nawóz wolnodziałający. Zastosować w kwietniu według zaleceń producenta i w październiku w dawce o 1/3 mniejszą niż wiosną. Jaką odmianę kupić aby nadawała się do naszych mieszkań??? Najważniejsza sprawa, żeby zdawać sobie sprawę przed zakupem, że wyrośnięta roślina banana ma średnicę około 2 metrów. Pamiętajmy o tym. Ostatnio na rynku pokazało się dosyć dużo roślin karłowatych i nasion do siewu. Pochodzą one przeważnie z Holandii Jeżeli chodzi o odmiany to najlepiej wygląda w mieszkaniu odmiana (ZEBRINA) – ze względu na piękne zielone ubarwienie liści. Nazwa ‘’zebrina’’ pochodzi właśnie od pięknie cieniowanych wzorów na swej szacie. Następnie odmiana (VIOLACEA)- liście ma nieco dłuższe od poprzedniej i koloru jednolitym i bardziej delikatnym. (MUSA CAVENDISHII) – to bananowiec o liściach długich i jednolicie ciemno-zielonych. Jest jeszcze kilka odmian, ale te chyba są najbardziej odpowiednie. Te odmiany dorastają do około 2 metrów wysokości i około 2 do 2,5 metra szerokości. Cały ich cykl rozwoju do momentu zakwitnięcia trwa około czterech lat. Tyle musimy czekać na własne bananki. Co jakiś czas przy roślinie głównej pokazuje się odrost, który jest młodą sadzonką. Gdy dorośnie do wielkości około 15 cm. Można go delikatnie odciąć od rośliny macierzystej. Taki odrost ma już wykształcone swoje korzenie. Czynność obcinania musimy przeprowadzić ostrożnie aby tych młodziutkich korzonków nie uszkodzić. Najlepiej jest to zrobić nożem do tapet. Jest on bardzo ostry. Taką sadzonkę spokojnie możemy umieścić w normalnym podłożu i już mamy nowego bananowca. Po zakwitnięciu i wydaniu owoców kłoda główna zamiera a z boków wypuszczą następne odrosty. Możemy uzyskać taką roślinę banana także przez posadzenie do ziemi nasion. Nasiona są specjalnie przygotowane i nadają się do wysiania przez cały rok. Przed siewem należy lekko uszkodzić łupinę nasiona przez zaszlifowanie np. pilnikiem tak aby do środka szybciej dotarła wilgoć. Następnie moczymy nasiona przez dwa dni w letnie wodzie. Po wysiewie do doniczek ważne jest utrzymanie temperatury podłoża w granicach 23 stopni. Nasiona kiełkują bardzo nierównomiernie. Nieraz roślinka pokazuje się po kilku, a czasami po kilkunastu tygodniach. Nie mamy wogóle wpływu na moment kiełkowania. Gdy siewki uzyskają wysokość ok. 15 cm. Można je przesadzić do większej doniczki już na stałe. Najlepszą jednak metodą na uzyskanie w miarę zdrowej i pięknej rośliny jest zakup sadzonki, które rosną szybko i dają wiele satysfakcji, jeżeli nie dopadną ich szkodniki. Najczęściej banana atakują przędziorki, które wprost uwielbiają tą roślinę. Ale chętnie przyczepiają się też wełnowce, tarczniki i miseczniki. Zwalczanie tak jak w przypadku roślin cytrusowych, najlepiej środkiem o nazwie Actelic 50EC który stosuje się na wszystkie wymienione pasożyty. Rozcieńczyć należy preparat w takim stosunku: 2ml Actelic w 7 litrach wody. Lub przeliczając na mniejsze porcje. Ciekawostka: Nazwa MUSA jaką noszą banany słodkie pochodzi od nazwiska Antonia Musa, lekarza cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta i została nadana przez Karola Linneusza. Czyli nazwa wywodzi się już od tak dawnych czasów, kiedy to jeszcze istniało Imperium Rzymskie.

®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA