Temat:

Międzynarodowe Organizacje Naukowe

organizacje zajmujące się działalnością nauk. bądź upowszechnianiem nauki, kształceniem kadr nauk. i in. problemami, związanymi z szeroko pojętą nauką. Współcześnie istnieje ok. 500 międzynarodowych organizacji naukowych i ich liczba stale wzrasta. Rozwijają różne formy działalności: udzielają pomocy finansowej przy rozwiązywaniu problemów nauk. w skali międzynar. lub nar. (finansują badania, współdziałają w tworzeniu nowych instytutów, organizują ekspedycje nauk., dostarczają aparatury nauk., popierają lub prowadzą kształcenie kadr nauk., przyznają stypendia itp.); prowadzą samodzielne badania nauk. (międzynar. instytuty nauk.); zbierają i upowszechniają informację nauk. (działalność wydawnicza); organizują międzynar. spotkania nauk. (kongresy, konferencje, sympozja, kursy, seminaria, kolokwia itp.); inicjują i powołują nowe organizacje międzynar. w dziedzinie nauki. Ze względu na charakter członkostwa, międzynarodowe organizacje naukowe dzielą się na rządowe (zalicza się do nich również organizacje systemu ONZ) oraz pozarządowe. Organizacje rządowe (np. UNESCO) przyznają ważniejszym organizacjom pozarządowym specjalny status doradczy, zawierają z nimi porozumienia konsultatywne, udzielają pomocy finansowej. Organizacje pozarządowe wchodzą w związki zależności hierarchicznej, tworząc wielostopniowe struktury, których szczyt stanowią zwykle wielkie międzynar. rady nauk.; rady te wchodzą z kolei w związki zależności z organizacjami rządowymi (UNESCO). Ważniejsze organizacje rządowe to m.in.: Eur. Organizacja Badań Jądrowych (CERN), Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, Międzynarodowa Rada do Badań Morza, Międzynar. Biuro Hydrograficzne. Ważniejsze organizacje pozarządowe w dziedzinie nauk ścisłych to: Międzynarodowa Rada Unii Naukowych, obejmująca 23 unie, 19 komitetów i komisji. Należą do niej m.in.: Międzynarodowa Unia Astronomiczna, Międzynarodowa Unia Matematyczna, Międzynarodowa Unia Geodezji i Geofizyki, Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej, Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej; ponadto międzynar. unie: Geogr., Biochemii, Biol., Nauk Fizjol. oraz Kom. Badania Przestrzeni Kosmicznej. Poza Międzynar. Radą Unii Nauk. działają m.in.: Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i jej Zasobów. W dziedzinie nauk techn. działa Unia Międzynar. Organizacji Techn., która obejmuje 17 specjalistycznych organizacji międzynar., m.in.: Międzynar. Konferencję Wielkich Sieci Elektr., Międzynarodową Federację Automatyki. W naukach med. działa Rada Międzynar. Organizacji Nauk Med., która obejmuje 53 specjalistyczne organizacje międzynarodowe. W dziedzinie nauk społ. prace prowadzą: Międzynar. Rada Nauk Społecznych, Międzynarodowa Rada Filozofii i Humanistyki. Ponadto w zakresie nauk społ. działają m.in.: Międzynarodowe Stowarzyszenie Nauk Politycznych, Międzynarodowe Stowarzyszenie Socjologiczne, Międzynar. Stow. Nauk Ekon., Tow. Ekonometryczne, Międzynarodowe Stowarzyszenie Nauk Prawnych, Instytut Prawa Międzynarodowego. Wśród organizacji międzynar. zajmujących się dokumentacją nauk. oraz skupiających muzea, archiwa, biblioteki są m.in.: Międzynarodowa Rada Muzeów, Międzynar. Federacja Stow. Bibliotekarzy, Międzynar. Federacja Dokumentacji, Międzynar. Biuro Archiwów. Pierwsze próby międzynar. współpracy nauk. dotyczyły pomiarów geodezyjnych w XVIII w.; dzieje nauki XIX w. notują kilka ważnych prób współpracy, jak założenie 1861 w Berlinie Zjednoczenia Geodezyjnego Europy Środkowej (rozszerzone później poza terytorium zaznaczone w nazwie), a 1875 — Międzynar. Biura Miar i Wag w Sèvres (Metryczna Konwencja), wspólne opracowywanie od 1887 przez 18 obserwatoriów w różnych krajach katalogu gwiazd, a zwłaszcza zawiązanie 1899 Międzynar. Związku Akademii. Na wielką skalę współpraca międzynar. zaczęła się rozwijać dopiero po I wojnie świat.; po II wojnie świat. podjęto wielkie przedsięwzięcia badawcze (np. Międzynar. Rok Geofiz.), zaczęto dokonywać częstej wymiany pracowników nauk. i studentów, powstała sieć międzynarodowych organizacji naukowych

®© GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA