Amazonia to terytorium stworzone w 85% przez dorzecze rzeki Amazonki, ale zalicza się do niej również dorzecze Orinoko i kilku innych mniejszych rzek.
Amazonka (Rio de las Amazonas, Río Amazonas), znajdująca się w Ameryce Południowej, posiadająca największe dorzecze na świecie (o powierzchni ok. 7 mln km²) i największe zasoby wodne. Dlatego też w jej dorzeczu wyrastają największe lasy tropikalne. Została odkryta w roku 1540 Hiszpana Francisco de Orellana, który jako pierwszy przepłynął rzekę z Andów do ujścia.
Długość od wieków była sporna. Dopiero w roku 2001 stwierdzono, iż rzeka ma długość 7025 km, co sprawiło ze jest bezspornie najdłuższą rzeką na Ziemi. Źródła Amazonki znajdują się w południowym Peru w wysokich Andach na północnym zboczu Mt. Mismi, na wysokości 5,190 m.n.p.m., którego południowe zbocze tworzy ścianę północną Kanionu Colca.
Płynie przez Peru, Brazylię i częściowo, jako rzeka graniczna, przez Kolumbię. Szerokość rzeki dochodzi w środkowym biegu do 20 km, zaś w biegu dolnym do 60 km. Ujście Amazonki do Atlantyku ma postać rozległej delty z licznymi, oddzielonymi od siebie, ramionami (około 200 odnóg). Przy ujściu rzeka ma prawie 80 km szerokości. Maksymalny przepływ przy ujściu dochodzi do 300 tys. m³/s. Amazonka ma ponad 1,100 dopływów z których 17 ma długość przekraczającą tysiąc km.
Amazonia jest domem dla ponad 2,5 miliona gatunków owadów, dziesiątek tysięcy odmian roślin i około 2000 rodzajów ptaków i ssaków. Na terenie Amazonii istnieje największa na świecie różnorodność roślin, że na jeden kilometr kwadratowy przypada ponad 75.000 typów drzew i 150.000 gatunków innych roślin. Jeden kilometr kwadratowy Amazonii zawiera około 90.000 ton żyjących roślin. Mieszka tam też około 20% ze wszystkich ptaków na Ziemi. Do dnia dzisiejszego skatalogowano ponad 438.000 gatunków roślin, ale nadal pozostało jeszcze dużo, nieopisanych a nawet nie odkrytych.
Lasy Amazonii są zwane “zielonymi płucami świata”. To tu występuje największa produkcja tlenu, a zarazem pochłaniane jest najwięcej dwutlenku węgla na świecie. Panuje tam wilgotny klimat równikowy, o wysokiej średniej sumie opadów (do 4000 mm), ze średnimi rocznymi temperaturami od 24 do 27°C.
KIEDY PODRÓŻOWAĆ DO AMAZONII?
Czy będziemy zadowoleni z naszej wyprawy do Amazonii w ogromnej mierze zależeć będzie w jakim okresie roku się tam wybierzemy, a dokładniej na jaką pogodę tam natrafimy.
Zamiast jednak jechać na ślepo warto zapoznać się z informacją o tym jakie warunki atmosferyczne panują w poszczególnych częściach ogromnego terytorium Amazonii w poszczególnych okresach roku. Aby być bardziej precyzyjny warto podzielić terytorium Amazonii na trzy regiony: Zachodnia, Cenralna i Wschodnia. (zobacz mapkę). W ten sposób będzie nam łatwiej określić dla poszczególnego regiony okres pory deszczowej.
Region Zachodni: A, to głownie zbocza Andów czyli region w którym rodzi się większość rzek tworzących dorzecze Amazonki, jest to głównie terytorium Peru, Boliwii i Ekwadoru.
Region Centralny – B, to terytorium zachodniej Brazylii od Manaus aż do Iquitos w Peru.
Region Wschodni – C, to terytorium od wybrzeża Atlantyckiego Ameryki Południowej sięgający prawie że do samego Manuas.
Podróżując po Amazonii, chcemy uniknąć okresu w którym jest pora deszczowa, gdyż grozi to tym, że nasza np. 10 dniowa wyprawa może odbywać się w 85% czasu w strugach ulewnego deszczu. Natomiast tak zwana pora sucha w Amazonii, w cale nie oznacza, iż zupełnie nie będzie padał deszcz. Może padać godzinę lub dwie dziennie lub też może nie padać przez 2-3 dni.
Określmy teraz kiedy jest pora deszczowa w poszczególnych rejonach.
Region Zachodni – A, najtrudniejszy do precyzyjnego określenia, ze względu na fakt, iż mamy do czynienia z wysokimi górami i głębokimi dolinami w których panują swoiste mikroklimaty. Generalnie pora deszczowa zaczyna się w tym regionie w końcu grudnia i trwa aż do początku kwietnia. Wtedy też nie poleca sie zwiedzania atrakcji Peru na terytorium Andów (np, Machu Picchu). Najlepiej rozpocząć podróżowanie od końca kwietnia.
Region Centralny – B, tutaj pora deszczowa zaczyna się od końca marca i trwa aż do czerwca.
Region Wschodni – C, tutaj pora deszczowa zaczyna się od końca czerwca i traw do końca sierpnia.
Natężenie i długość pory deszczowej uzależniona jest co cztery, piec lat od siły fenomenu „El Ninio”.
Znając już terminy pory deszczowej, którą chcemy uniknąć, należy zastanowić się kiedy dokładnie pojechać np, na tę 10-cio dniowa wyprawę. Czyli w jakim okresie tzw. pory suchej, trwającej wiele miesięcy, jest najlepszy okres na podróżowanie. Otóż wybiera się tzn, amazońska wiosnę, czyli okres tuż po porze deszczowej, kiedy większość amazońskich błot znajduje się pod wodą, co z jednej strony ułatwia poruszanie się, gdyż używamy lodzi a z drugiej jest znacznie mniejsza ilość komarów i innego robactwa. Po prostu nie zdążyły się jeszcze wylęgnąć. Wynika z tego jasno iż najmniej polecanym okresem podróżowania jest koniec pory suchej, kiedy to wszelkiego rodzaju owady przygotowują się do pory deszczowej, gromadząc zapasy i wtedy staja się bardzo natrętne, kąsając z dwojoną siłą każdego kto się pojawi w ich zasięgu.
JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ NA WYPRAWĘ DO DŻUNGLI?
Szczepienia:
Sugestie czy nakaz?
Gdy już wiemy kiedy zamierzamy wybrać się do Amazonii, należy się do tego odpowiednio przygotować, czyli zrobić listę koniecznych do zabrania rzeczy oraz zadbać o swoje zdrowie.
Decyzje o tym że jedziemy do dżungli powinniśmy powziąć co najmniej 3 miesiące przed wyjazdem aby mieć wystarcza-jacy zapas czasu na dobre przygotowanie. Ogłaszająca wyprawę, organizator (agencja podróży) w momencie przesłania naszego zgłoszenia, czyli depozytu razem z aplikacją, winna przesłać nam cała informację z sugerowanymi lub wymaganymi szczepieniami, oraz w miarę dokładnym spisem co zabrać na wyprawę.
W zależności w jaką część amazońskiej dżungli się wybieramy, lista szczepień i lekarstw może być bardziej wymagana niż sugerowana. W chwili obecnej, jedynymi terenami w całej Amazonii, gdzie wręcz mogą by wymagane od uczestników szczepienia na malarie, dur brzuszny czy żółtaczkę, są rejony północnej Brazylii przy granicy z Gujanami i Wenezuela (a także na południu Wenezueli). Na pozostałym terenie organizatorzy jedynie sugerują uczestnikowi szczepienia, i na wszelki wypadek odsyłają ich do lekarzy. Ci z kolei, idą po najmniejszej czyli najbezpieczniejszej linii oporu i aplikują wszystkie sugerowane szczepienia.
W tym momencie przydaje się poprzednie doświadczenie i zdrowy rozsądek. W końcu jednak trzeba samemu podjąć decyzję, które szczepienia brać a które nie? Warto pamiętać też, że większość szczepień ważna jest na wiele lat.
Co więc zabrać ze środków do ochrony swojego ciała?
– Środki przeciw malarii (o ile zdecydujecie o ich użyciu), aby były skuteczne konieczne jest rozpoczęcie kuracji przed wyjazdem, jej kontynuacja w trakcie wyprawy a także po wyjeździe z miejsca występowania choroby. W celu uzyskania szczegółowej informacji na temat stosowanych Śródków i przebiegu kuracji prosimy o jak najszybsze skontaktowanie się z lekarzem prowadzącym. Odradzamy „Larium” jako środek przeciw malarii o nieprzyjemnych skutkach ubocznych. Polecamy natomiast Malarone i Doxycycline.
– Inne leki takie jak Tylenol/Aspiryn lub podobne, antihistamine krem (na ugryzienia owadów), maść z antybiotykiem (Neosporin lub podobna), Pepto – Bismol lub inny podobny środek na zatrucia pokarmowe, a także przeciwko chorobie morskiej. Krem przeciw-słoneczny z wysokim filtrem, co najmniej 15 SPF.
– Zażywane leki dostępne na receptę – w ilości wystarczającej na cały pobyt oraz na kilka dodatkowych dni.
– Środki owadobójcze (Muskol, Jungle Juice, etc – o wysokiej zawartości DEET). Citronella i inne „naturalne” środki przeciw komarom nie mają pożądanej skuteczności w amazońskiej dżungli.
– Osobiste przybory toaletowe oraz mały ręcznik.
ILE I CO ZABRAĆ ZE SOBĄ?
– Obuwie, mogą to być adidasy o dość twardej podeszwie z głębokimi traktorami. Mogą być też gumiaki. Najlepiej jednak zabrać tzn. „wodne buty” typu adidas, (nie polecamy tzn. „wodnych sandałów” na paskach, gdyż znaczna część stopy jest odsłonięta), które co prawda nabierają wodę ale szybko ona z nich wypływa, a cała stopa jest chroniona siateczką (zobacz zdjęcie). Ważne jest, aby buty te były już wcześniej używane. Proszę przy tym mieć na uwadze, że wędrując przez dżunglę, odwiedzając tamtejsze wioski i doświadczając prawdziwej Amazonii, będziecie musieli liczyć się z tym, ze Wasze obuwie będzie nieraz mokre i oblepione błotem. Ale przy każdym strumieniu będzie łatwo je umyć. Obuwie gumowe czyli gumiaki, też spisuje się w warunkach lasu tropikalnego znakomicie, jest stosunkowo niedrogie, łatwe w użyciu i utrzymaniu a przede wszystkim stanowi doskonałą ochronę przeciwko ukąszeniom przez węże, owady i kolcom, nie wspominając o błocie. Jedynie w przypadku gdy trzeba przejść przez głębszy strumień lub bagno, wtedy gumiaki nabiorą wody i często będzie trudno je wyjąc na stopie.
Warto też pomyśleć o obuwiu na zmianę, gdy wrócimy ze szlaku do obozu, wtedy najlepsze będą;
– tenisówki, lub inne płócienne obuwie o gumowej podeszwie, szybkoschnące. Będą również nieodzowne na statku a także w mieście.
Aby być przygotowany na wszystkie etapy wyprawy, trzeba również zabrać:
– ubranie, czyli spodnie i koszulki z krótkim i z długim rękawkiem (zwłaszcza te ostatnie stanowią ochronę przed owadami), lekką kurtkę lub płaszcz przeciwdeszczowy (niezbędny zwłaszcza na małych łódkach, którymi będziemy pływać), wygodne spodenki i spodnie (nie zabierać jeansów, które schną długo a dodatkowo, gdy mokre, są ciężkie i niewygodne w noszeniu), kostium kąpielowy, bielizna i skarpety, kapelusz z szerokim rondem (niezbędny jako ochrona przed słońcem, przydatny na wypadek deszczu),
– Nieduży plecak tzn. „day pack” odporny na działanie czynników atmosferycznych a przydatny w czasie kilkugodzinnych wędrówek, do którego zabierzemy prowiant, wodę do picia, i inne drobiazgi.
– okulary przeciwsłoneczne – przydatne zwłaszcza podczas podróży po rzece, kiedy to odbicie tafli wody może być intensywnie oślepiające.
– Latarka z zapasowymi bateriami i żarówką na wymianę
– Sprzęt fotograficzny z zapasowymi bateriami i kartami pamięci oraz lornetka.
Dodatkowo można zabrać
– Sprzęt do wędkowania,
– Nóż, który przyda się w dżungli lub mini „surviving kit”
– Produkty na wymianę z tubylcami: D-cell batteries (w oryginalnych opakowaniach), latarki, T-shirty (mniejsze rozmiary!), ubrania dla dzieci i kobiet, przybory do makijażu, prześcieradła, rączniki, cukierki, noże, zabawki, haczyki na ryby i linki rybackie, czapki baseballowe i inne.
– Książki w języku hiszpańskim oraz różne podstawowe pomoce szkolne i środki medyczne – mogą okazać się miłym podarunkiem, dla biednych szkół działających w odległych rejonach dżungli, które będziemy odwiedzać.
Końcowe sugestie
Mając już całe wyposażenie warto jeszcze pomyśleć o przygotowaniu psychicznym. Może w tym pomóc lektura kilku książek opisujących wyprawy do dżungli lub też przewodników po florze i faunie. Warto zabrać oprócz aparatu fotograficznego lub kamery video, również notatnik i kilka długopisów. A może warto by to co się będzie przeżywać opisać swoimi na świeżo formułowanymi słowami. Zachęcam do tego.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE