Ryś euroazjatycki Lynx lynx jest największym przedstawicielem rodziny kotowatych w Europie. Jest samotnikiem. Skryty i nocny tryb życia oraz wybieranie na ostoje trudno dostępnych terenów powoduje, że obserwacje rysi są niezmiernie rzadkie. Ci, którzy zobaczyli rysia w jego naturalnym środowisku, mogą się więc zaliczyć do grona wybrańców.
Liczebność
W Polsce rysie zasiedlają przede wszystkim Karpaty oraz północno-wschodnią i wschodnią część Polski. Na podstawie szacunków wykonywanych corocznie przez jednostki Lasów Państwowych, na obszarze 53 4818 ha objętych projektem żyje ponad 190 rysi.
Opis gatunku
– Masa ciała: 18–25 kg
– Długość ciała: 80–130 cm
– Wysokość w kłębie: 60–75 cm
– Dymorfizm płciowy: słabo zaznaczony, samce są większe i cięższe
– Odżywianie: mięsożerca, drapieżnik
– Długość życia: 12–17 lat
– Tryb życia: samotniczy
Biologia i ekologia
Rysie są zwierzętami wyjątkowo skrytymi. Możliwość spotkania ich, a nawet natrafienia na ich ślady, jest mniejsza niż w przypadku niedźwiedzia czy wilka. Rysie żyją samotnie, wyjątkiem są samice wychowujące młode. Samce i samice żyją oddzielnie, spotykając się częściej tylko w okresie rui, która trwa od stycznia do marca. Młode, które rodzą się około maja w liczbie 1–3, już po kilku miesiącach podążają za matką, towarzysząc jej w wędrówkach i potem w polowaniach. Legowiska rysi znajdują się zazwyczaj w trudno dostępnych miejscach, w młodnikach, na stromych stokach, wśród skalnych wychodni, zwalonych drzew. Terytoria samców obejmują ok. 150–250 km2, a samic ok. 100–150 km2. Terytoria samic i samców pokrywają się całkowicie, natomiast w obrębie każdej płci nakładanie się jest niewielkie. W ciągu doby rysie przechodzą średnio ok. 7 km (maksymalnie ponad 20 km), a aktywne są głównie w nocy. Ryś ma dobrze rozwinięte zmysły wzroku i słuchu. Jego uzębienie jest przystosowane do kruszenia i cięcia, z dobrze rozwiniętymi kłami i łamaczami. Odżywiają się niemal wyłącznie upolowanymi przez siebie zwierzętami, wśród których dominują sarny. Głównym sposobem polowania rysia są podchody. Stara się on podkraść jak najbliżej ofiary, wykorzystując osłonę krzewów, leżących kłód i nierówności terenu. Sprawnie wspina się po drzewach i dobrze skacze.
Ochrona i zagrożenia
Głównym obszarem, po jakim poruszają się rysie są tereny zalesione i bardzo niechętnie przekraczają duże, otwarte obszary polne. Problemem w kontekście utrzymania populacji gatunku jest rozwój zabudowy dolin rzecznych, modernizacja dróg wraz z ich grodzeniem oraz fragmentacja siedlisk. Takie ciągi zabudowy oraz drogi są nieprzekraczalnymi barierami pomiędzy kompleksami leśnymi. Także nieciągłość terenów leśnych i brak możliwości migracji są głównymi czynnikami hamującymi rozprzestrzenianie się i zachowanie populacji rysia.
Prawo międzynarodowe
– Dyrektywa Siedliskowa – Załącznik II i IV
– Konwencja Berneńska – Załącznik III
– Konwencja Waszyngtońska (CITES) – Załącznik II
– Rozporządzenie Rady WE 338/97 – Załącznik A
Prawo krajowe
– Ochrona gatunkowa – ochrona ścisła – gatunek wymagający ochrony czynnej
– Strefa ochronna okresowa: miejsce rozrodu i obszar w promieniu do 500 m od tego miejsca w terminie 01.04–31.08
Kategoria zagrożenia IUCN
– Czerwona lista gatunków zagrożonych IUCN – LC (ang. least concern)
– Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (2002) – NT (ang. near threatened)
– Polska czerwona księga zwierząt (2001) – NT (ang. near threatened)
– Czerwona lista dla Karpat (2003) – EN (ang. endangered)
———————————————————————————
EUROASIAN LYNX Lynx lynx
Eurasian Lynx Lynx lynx is the largest representative of the felidae family in Europe. It is a solitary animal. A secretive and nocturnal lifestyle, and establishing refuges in poorly accessible areas, make observations of the lynx extremely rare. Those who witnessed the lynx in its natural environment may count themselves among the few lucky ones.
Numbers
In Poland, lynxes populate mainly the Carpathians, as well as north-eastern and eastern parts of Poland. Based on annual estimates by various units of the State Forests, 53 4818 ha covered by the project is home to more than 190 lynxes.
Species Description
– Body Mass: 18–25 kg
– Body Length: 80–130 cm
– Shoulder Height: 60–75 cm
– Sexual Dimorphism: minimal, males are taller and heavier
– Nutrition: carnivore, predator
– Lifespan: 12-17 years
– Lifestyle: solitary
Biology and ecology
Lynxes are exceptionally secretive animals. The possibility of encountering them and even finding their tracks, is smaller than e.g. in the case of a bear or a wolf. Lynxes live in solitude, with the exception of females caring for their young. Males and females live separately, and meet most often in the oestrous period, which lasts from January to March. The 1-3 young, born ca. May start accompanying their mother after a few months, accompanying her in wanderings and later on hunts. The lynx makes its lairs usually in hard to reach places, in young growth stands, steep slopes, rocky outcrops, fallen trees. Territories of males are ca. 150–250 km2 and females ca. 100–150 km2. Territories of females and males are fully overlain, and within the same gender, overlaps are minimal. Lynxes travel on average ca. 7 km (a maximum of 20 km), and mostly nocturnal. The lynx possesses well developed eyesight and hearing. Its teeth are adapted to crushing and cutting, with well-developed canines and molars. They feed almost exclusively on game, and their preferred quarry is roe deer. Their main hunting method is stalking. The lynx attempts to stealthily get as close to the victim as possible, using shrubs, fallen trees and uneven terrain to conceal itself. It is a good tree-climber and jumper.
Protection and hazards
The main areas of lynx presence areas forests, the animals are very reluctant to cross open fields. The problem in the context of maintaining the population of this species is the development of river valleys, modernizing roads and their fencing, and the resulting fragmentation of habitats. Such construction and roads constitute insurmountable barriers between forest complexes. The discontinuity of forest areas and lack of possibility for migration, are the other main factors hindering the spreading and maintenance of the lynx population.
International law
– Habitat Directive – Appendix II and IV
– Bern Convention – Appendix III
– Washington Convention (CITES) – Appendix II
– Regulation of the Council EC 338/97 – Appendix A
National legislation
– Species protection – strict protection – species requiring active protection
– Temporary protection zone: place of reproduction and area within a 500 m radius therefrom between 01.04 and 31.08
IUCN threat category
– IUCN Red List of endangered species – LC (least concern)
– The Red List of vanishing and endangered species in Poland (2002) – NT (near threatened)
– Polish Red Book of animals (2001) – NT (near threatened)
– Red List for the Carpathians (2003) – EN (endangered)
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE